سرویس فرهنگ و هنر مشرق - سیدهادی اسلامی، مدیر  جلوه های بصری در دوره آموزشی مدرسه سینمایی عمار گفت: کارگردان زمانی که فیلمنامه را مطالعه می کند باید طراحی جلوه های بصری هم انجام دهد و به این نتیجه برسد که چه چیزی از آن بدست می آورد.

سیدهادی اسلامی در کارگاه درک جلوه های بصری دوره آموزشی پیشرفته کارگردانی مدرسه سینمایی عمار که در حسینیه هنر برگزار شد، گفت: بر حسب هر صحنه و نیازی که در فیلمنامه است طراحی های مختلفی صورت می گیرد، بنابر این در فیلمنامه نویسی و کارگردانی، نباید خودتان را سانسور کنید بلکه اجازه داد تا ایده ها به پرواز دربیایند.

مدیر جلوه‌های بصری فیلم سینمایی «به وقت شام» با طرح این سوال که چرا باید در فیلم های خود از جلوه های بصری استفاده کنیم، اظهار داشت: باید ببینیم در بسیاری از فیلم ها قابلیت اجرای برخی صحنه ها به صورت واقعی وجود دارد یا خیر. یکی از مشکلات ما در تولید فیلم های با موضوع دفاع مقدس این است که همچنان در سنگرهایی فیلم می سازیم که می تواند در تهران، کرج و یا در شهرهای دیگر باشد. اما در خرمشهر نمی تواند باشد چون دیگر خرمشهر، مسجد خرمشهری وجود ندارد. اگر می خواهید قصه خودتان را به آن سمت ببرید باید آن را ایجاد کنید که راه آن، استفاده از جلوه های بصری است.

وی ادامه داد:صرفه جویی در هزینه و زمان از دلایل استفاده از جلوه های بصری در ساخت فیلم های سینمایی است. در بسیاری از مواقع استفاده از جلوه های بصری هزینه تولید یک فیلم را پایین می آورد. همچنین جلوگیری از خطرهای جانی و مالی امتیاز دیگر استفاده از جلوه های بصری است. در بسیاری از فیلم ها که نیاز به انفجارهایی دارند و بالتبع این انفجارها مخاطره آمیز هستند، استفاده از جلوه های بصری مانع از بروز حوادث و اتفاق های ناگوار می شوند.

اسلامی با بیان اینکه جلوه های بصری را هیچگاه نباید به تنهایی استفاده کرد، بلکه آن را باید همزمان با دکور سازی به کار گرفت، تصریح کرد: جایگاه جلوه های تصویری در پیش تولید بسیار مهم است. یک کارگردان زمانی که فیلمنامه را مطالعه می کند باید طراحی جلوه های بصری هم انجام دهد و به این نتیجه برسد که چه چیزی از آن بدست می آورد.

مدیر جلوه های بصری فیلم سینمایی «بادیگارد» خاطرنشان کرد: جلوه های بصری در مرحله تدوین هم نقش آفرینی می کند. گاهی روایتی در بطن قصه درست است اما خیلی خوب، قابل فهم و درک نیست، اینجا جلوه های ویژه در تدوین کمک می کند که روایت ما کامل‌تر و فضا بهتر درک شود.

معتمدی: دوگانگی فرم و محتوا باعث می شود اثر هنری شکل نگیرد

احمدرضا معتمدی نیز در کارگاه ایده و فیلمنامه نویسی این دوره آموزشی گفت: اگر برای همه مسائل درباره فیلم، تعریفی داشته باشیم درباره ایده تعریفی نداریم، ایده، کاملا هنری است و معمولا در کتابهای آموزش فیلمنامه نویسی هم درباره آن چیزی گفته نمی شود.

این کارگردان و فیلمنامه نویس در همین باره ادامه داد: به همین خاطر به جای تعریف ایده، آن را پدیدارشناسی می کنیم و ویژگی هایی برای آن مشخص می کنیم.

معتمدی با بیان اینکه یک ایده ممکن است برای رمان یا داستان خوب نباشد ولی مناسب فیلم باشد، اظهار داشت: تمام کسانی که در طول تاریخ بشر، چیزی به علم، فلسفه و... اضافه کرده‌اند، حتما از یک ایده علمی، فلسفی و... شروع کردند و بعد از آن تبدیل به تئوری و نظریه شده است.

کارگردان فیلم سینمایی «سوء تفاهم» بیان کرد: برخلاف مسائل تکنیکی که می توان آنها را یاد گرفت، ایده تنها مورد خالص است که در حیاط خلوت ما اتفاق می افتد.

وی تصیریح کرد: فیلمسازی 50 سال کار می کند و فیلم خوب می سازد اما علی رغم اینکه تکنیکش قوی‌تر می شود دیگر نمی تواند اثر شاهکاری را که در ابتدای فیلمسازی اش ساخته است، تکرار کند، باید ببینیم که ایده چطور ایده می آید، اگر این را فهمیدیم بقیه موارد از طریق آموزش و تجربه بدست می آید.

معتمدی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به بحث محتوا و فرم در فلسفه هنر توضیح داد: بزرگترین اشکالی که در رسانه ملی و... داریم براساس این تفکر که محتوا، مظروف و فرم، ظرف است، شکل گرفته و این دوگانگی باعث شده که اثر هنری شکل نگیرد.

این فیلمنامه نویس با اشاره به علل اربعه ارسطو در فلسفه خاطرنشان کرد: در یک اثر هنری، پیام نباید در متن اثر باشد اگر بتوانیم یک محتوا را کاملا تبدیل به فرم کنیم در واقع ایده ما کاملا در اجزا مستحیل می شود. اثری قوی است که کنش آن قوی باشد.

 وی با بیان اینکه ایده، خودش پدید می آید، تصریح کرد: ایده یک فیلمنامه، باید بالقوه قوی باشد یعنی بتوانیم یک بار به صورت ذهنی، شخصیت ها، نقاط عطف و بحران و سیر آن را ببینیم. ایده هنری کامل، امری بالقوه است ولی اگر هنرمندی نتواند ایده اثر هنری‌اش را تصور کند و خواب ببیند، نباید به سمت آن برود.

قدیریان: طراحی، فهم تعادل به کارگردان می دهد

حمید قدیریان نیز در کارگاه طراحی صحنه این دوره آموزشی گفت: کار طراح صحنه، صرفا اجرا نیست بلکه کمک به کارگردان است، اجرا، لایه سطحی کار طراح صحنه است. فیلمبردار و طراح صحنه دو نفر اصلی هستند که می توانند به کارگردان کمک کنند.

قدیریان با بیان اینکه کار در سینما، جمعی است و کارگردان، افراد را با هم هماهنگ می کند، اضافه کرد: برخی کارگردانها که تصویر ذهنی بسته دارند، تنها اجرا را از طراح صحنه می خواهند ولی کارگردانهایی که اینگونه نیستند علی رغم تصویر ذهنی و مفهومی که از کار دارند، دست طراح صحنه را هم باز می گذارند که این باعث می شود آن ایده، پرورانده شود، در این حالت، کارگردان، استفاده بیشتری از طراح صحنه می کند.

وی تصریح کرد: ابزار کار طراح صحنه، عناصر تصویری و نیروهای بصری است اما طراحی صحنه، میدانی است و باید در میدان کار کنیم.

قدیریان در بخش دیگری از سخنانش یادآور شد: برای کارگردانی، در مرحله اول، یاد گرفتن استفاده از تمام عوامل برای ساخت فیلم و همچنین داشتن اطلاعات وسیع در همه زمینه‌ها مهم است.

این نقاش و طراح صحنه با اشاره به تفاوت های نقاشی های قدیمی ایرانی، چینی، مصری و یونانی با یکدیگر توضیح داد: یکی از مواردی که برای مسئله طراحی اهمیت دارد، دیدن زیاد تصاویر مختلف است، یکی از کارهای طراح صحنه، شناخت تفاوت‌هاست.

وی با بیان اینکه شاخت عناصر تصویری در ایده های کارگردان و فهم طراح صحنه موثر است، تاکید کرد: طراحی، فهم تعادل به کارگردان می دهد بنابرین یادگیری آن ضروری است. به عنوان کارگردان، اگر طراحی قوی داشته باشید، در این صورت، ریتم کار و فیلم هم قوی می شود.

گفتنی است دوره دوم این کارگاه های آموزشی، 7 الی 9 شهریور ماه در حسینیه هنر برگزار می شود.