گروه جهاد و مقاومت مشرق - سردار حاج جعفر جهروتی زاده این روزها با مجمع پیشکسوتان تخریب کشور همکاری می کند و هنوز هم در پاکسازی میادین مین در ایران و سایر کشورها فعال است. او در جبهه های غرب در کنار حاج احمد متوسلیان و شهید همت، خوش درخشید و در گردان تخریب لشکر ۲۷ محمد رسول الله (صلی الله علیه و آله) نیز خدمات شایانی ارائه کرد. اواخر جنگ دوباره به غرب کشور رفت ولی در آنجا نماند و راهیِ کردستان عراق شد. او از عملیات های ایذایی و برونمرزی خاطرات جذابی دارد که اخیرا در دیداری خصوصی با رهبر معظم انقلاب، اجازه پیدا کرده تا درب صندوقچه آن را باز کند. این اولین گفتگوی تفصیلی او درباره یکی از این عملیات ها از زبان اوست.

حاج جعفر هنوز هم پای درد دل جانبازان و خانواده های شهداست و از گرفتاری های آن ها هم قلب پر دردی دارد. سردار، درباره سوریه و خدماتش اما چیز زیادی به ما نگفت. یک عصر پاییزی پای صحبت هایش نشستیم. حال و روز کنجکاوبرانگیز ما از بیان جزئیات یک عملیات نفس گیر در عمق خاک عراق از سئوالات پرتعداد و بی فاصله ما پیداست. حاصلش تقدیم به شما.

**: متأسفانه زمان زیادی است که ما و همکاران رسانه‌ای مان سراغ شما نیامده ایم. در این فاصله ها معمولاً حرف ها و درددل ها انباشته می شود. دوست داریم شما این گفتگو را آغاز کنید.

*: من باید حرف بچه هایی را بزنم که تماما سنگینی بار مشکلات این کشور روی دوششان است و بار جنگ هم روی دوش همین ها بود و در این راستا خساراتی هم به آنها وارد شده و جانباز شده اند؛ ولی متاسفانه خیلی مظلومند. خیلی هایشان رها شده اند. البته بخشی هم هستند که به آنها توجه می شود و مشکلی هم ندارند اما عمده شان رها شده اند؛ بچه هایی که در دفاع مقدس خط شکن بودند و از ولایتی ترین بچه های آن دوران بودند...

بیشتر بخوانیم:

روزی که مهم‌ترین جاده ترانزیتی عراق را زدیم

وقتی با دندان سیم تله‌ها را باز و مین‌ها را خنثی کردم

شهید همدانی دمشق را از خطر سقوط نجات داد

**:مثل جانباز حسین اسماعیلی که اخیرا گزارشگر بدون تعارف تلویزیون سراغشان رفته بود...

*:بله، این یک نمونه از هزاران جانباز مظلوم است. بعضی مواقع با صراحت تمام می گویند: می خواستید نروید. برای چه به جنگ رفتید؟... ما هم می گویم مگر ما برای رفتنمان چیزی از شما خواسته ایم؟... جانبازان زیادی هستند که می آیند و پیش ما درد دل می کنند. اولویت ها برای همین بچه هایی که گمنامند و هیچکس سراغشان نمی رود و خیلی هایشان در شعله های آتش زندگی می سوزند، دفاع از اسلام بود.

خیلی ها مراجعه می کنند که برای نان شبشان هم محتاجند. حقوق کمی دارند که اگر مثلا یک خرج اضافی مانند ازدواج دختر یا خدای ناکرده بیماری پیش بیاید، آنها را دچار مشکل می کند. از همه جالبتر این است که مردم فکر می کنند هر چیز در این مملکت برای جانباز هاست!

آدم از خدا می ترسد که خیلی چیزها را بگوید. جا ندارد که این انقلاب تضعیف بشود. این انقلاب با خون هزاران شهید به این مرحله رسیده. لذا چاره ای نیست جز این که در کنار همه این بی مهری ها و بی محبتی ها و مشکلات، بسوزیم و بسازیم. نمی توانیم به خاطر خودمان، خدای نخواسته انقلاب و رهبری را تضعیف کنیم. بچه ها همین کار را می کنند و واقعا مظلومانه گوشه و کنار کشور به همین زندگی خودشان با همه مشکلات، ادامه می دهند. این ها حرف هایی است که اگر بخواهیم درد دلمان را باز کنیم، روزها و شب ها هم حرف بزنیم، کم است.

**:شما خودتان جانبازید و به غیر از دوستان تان، ارتباط سیستمی هم با جانبازان دارید؟

*:سعی می کنم داشته باشم ولی بعضی وقت ها، نه. برخی اوقات جواب کسانی که با من تماس می گیرند را هم نمی دهم. چون نمی توانم کاری برایشان بکنم! وقتی خودم در زندگی ام جوابگو نیستم، جوابگوی آنها هم نمی توانم باشم.

**:شما بازنشسته اید؟

*:بله، در سال ۸۸. البته از آن به بعد، یک لحظه هم بی کار نبودم. دو سال و نیم در سوریه بودم و مدتی هم به عراق رفتم. در اوایل، مدتی بوسنی بودم و کارهای مختلفی کردم. حالا هم هر جایی که نیاز باشد، هم من و همه بچه هایی که گفتم با مشکلات دست و پنجه نرم می کنند، با جان و دل می رویم. ما آقا را تنها نمی گذاریم.

**:گمان می کنم همه خاطرات شما در کتاب «نبرد درالوک» نیامده است...

*:شاید ۵درصدش هم نیامده باشد. ما با عجله این کتاب را برای راهیان نور آماده کردیم. از هر منطقه ای یک خلاصه ای را گفتیم تا به درد جوان ها و دانشجویان بخورد و ذهنیتی قبل از رسیدن به آن مناطق داشته باشند. الان در مورد کتاب نبرد درالوک، هر کسی با یک نگاه به آن توجه می کند ولی جوان هایی که کتاب را خوانده اند از آن خیلی راضی بوده اند.

**:شما برای ثبت کامل خاطراتتان اقدامی نکرده اید؟

*:اتفاقا خدمت حضرت آقا که بودیم، بر این کار تاکید کردند و من منتظرم کسانی که در این زمینه مسئولیت دارند، بیایند و خاطراتم را ثبت و ضبط کنند. البته حدود ۴۰ ساعت خاطره ضبط شده دارم. بخشی از خاطراتم را در مجمع پیشکسوتان تخریب بیان کرده ام و بخشی دیگر را هم در مصاحبه های دیگر گفته ام اما همه این ها نیاز به دسته بندی و تدوین دارد. حضرت آقا خصوصا در بحث عملیات های برونمرزی، تاکید زیادی داشتند. من هم به دوستان گفتم که سن و سالم بالارفته و خاطرات از ذهنم می رود و منتظریم که حوزه هنری اقداماتی انجام بدهد تا کل خاطرات، ثبت شود.

**:از همین عملیات های برونمرزی برایمان بگویید...

*:یگانی داشتیم با نام یگان مستقل ویژه شهادت. عملیات های زیادی را داخل خاک عراق انجام دادیم. زمانی که عملیات کرکوک انجام شد، ما در حال تشکیل این یگان بودیم و بعد از آن عملیات های ظفر ۴ و ظفر ۵ و فتح ۶ و فتح ۹ را انجام دادیم. این عملیات ها بیشتر ایذایی بود ولی در ظفر ۵ که عملیات بزرگی بود، شهر درالوک عراق برای چند ساعت به تصرف ما درآمد.

**:در خاطراتتان بخش تشکیل تیپ و لشگر ۲۷ پررنگ تر است، یا عملیات های برونمرزی؟

*:به هر حال هر مقطعی ویژگی های خودش را دارد. آن بخش لشگر ۲۷ هم کار بزرگی بود و قبل از فتح المبین، عملیاتی به این وسعت انحام نداده بودیم و بعد از آن هم عملیات بیت المقدس انجام شد. همه این تجربه ها جمع شد و عملیات های بعدی هم به نوبه خودش شیرین بود.

**:با تجربیاتی که در آن عملیات های اولیه کسب کردید، چرا عملیات های بعدی به آن موفقیت ها نرسید.

*:خدا رحمت کند شهید همت را که می گفت: دشمن، شاگرد خوبی است و ما هم معلم خوبی هستیم... دشمن نقاط ضعف ما را به خوبی می گیرد و ما هم آن ها به خوبی انتقال می دهیم. دشمن بخش های مستقلی داشت که وضعیت ما و نقطه ضعف های خودشان را بررسی کرده و در عملیات های بعدی لحاظ می کردند. هر چه جلوتر می رفتیم، دشمن قوی تر می شد. یکی از علت هایی که ما به عملیات های برونمرزی رو آوردیم، همین هوشیاری دشمن بود. دشمن موانع زیادی را در جبهه ها قرار می داد و جلوی ما را به هر شکلی می گرفت.

**:پشتیبانی از یگان مستقل ویژه شهادت به چه صورت بود؟

*:قرارگاه رمضان و فرمانده اش که آن زمان سردار ذوالقدر بودند، از هیچ پشتیبانی و حمایتی دریغ نمی کردند. اگر چه شرایط عملیات های برونمرزی سخت بود و امکان انتقال خیلی از امکانات وجود نداشت اما این عزیزان از هیچ کوششی دریغ نمی کردند.

**:انتخاب نیروهای عمل کننده بر چه مبنایی بود؟

*:ما سعی می کردیم نیروهایی را انتخاب کنیم که مشکل جسمی نداشته باشند. اگر چه در عمل، جانبازانی مثل آقا «رسول درویشی» داشتیم که ۲۵۰ کیلومتر ارتفاعات صعب العبور را پیاده روی کرد و با گروه عازم شد. وقتی عشق بر انسان حاکم باشد، سختی ها خودش را نشان نمی داد.

**:این نیروها باید لزوما تجربه زیادی می داشتند؟

*:ما نیروها را در پیاده روی های طولانی مثل مسیر ۱۵۰ کیلومتری آماده می کردیم تا زمین گیر نشوند. ما از لشکرهای مختلف نیروهایی داشتم مثلا از لشکر ۲۷ نیروهایی زبده با ما بودند اما کمبودهایمان را در زمینه نیرو، با آموزش جبران می کردیم.

**:واقعا ۲۵۰ کیلومتر را یک نفس می رفتید؟

*:بیشتر از این را هم رفتیم. عملیاتی را بر روی جاده ترانزیت عراق که به سمت اروپا می رفت، انجام دادیم که طی آن، بیشتر از ۳۰۰ کیلومتر راه رفتیم.

**: با اختفا و استتارِ کامل؟

*:لزوما اینگونه نبود؛ چون هر منطقه ای ویژگی خودش را داشت. ارتش عراق در بیشتر آن مناطق، حضور نداشت و معارضین کُرد عراقی در آن حضور داشتند. البته برخی مواقع هم که ارتش در منطقه بود، مجبور بودیم شب را مثلا در یک روستا بمانیم. البته اهالی روستا هم به سادگی ما را راه نمی داند. مثلا باید به آن ها خدماتی می دادیم تا به ما امان بدهند. مثلا می گفتیم دکتر و دارو داریم و آن ها هم به همین خاطر ما را می پذیرفتند.

**:تأمین آذوقه در مسیر رفت و برگشت با خودتان بود؟

*:ما پول کافی با خودمان داشتیم و عمدتا مایحتاجمان را می خریدیم. گاهی از ترکیه خریدهایی می کردیم و با قاطر می آوردیم. بیشتر هم در همان عراق، خرید می کردیم. مثلا از شهر شقلاوه و بقیه شهرها خریدهایمان را انجام می دادیم. البته گاهی برنامه ریزی قبلی نداشتیم که به مشکل می خوردیم. مثلا در عملیات جاده ترانزیت، یک ماه چیزی برای خوردن نداشتیم. کمی برنج و کمی هم شیر خشکِ نوزاد داشتیم که شیربرنج درست می کردیم و در وعده افطار می خوردیم. همه در آن شرایط روزه می گرفتیم و مجبور بودیم فقط یک وعده غذا بخوریم.

**:یعنی هیچ جایی برای خرید آذوقه وجود نداشت؟

*:ما به هیچ شهری نزدیک نبودیم و تردد در منطقه هم ما را با مشکل مواجه می کرد. آن عملیات را بدون اطلاع معارضین عراقی انجام داده بودیم و برای همین لازم بود که بدون هیچ ردی از خودمان، عملیات کنیم. همه نیروها هم از بچه های خودمان بودند. ما می دانستیم که اگر نیروهایم عارض عراقی را در جریان قرار بدهیم، فایده ای ندارد چون موافقت نمی کردند. معارضین فکر می کردند که اگر در آن عملیات شرکت کنند، یک نفرشان هم زنده نمی ماند.

**: چرا چنین تصوری داشتند؟

*:ارتش عراق در امتداد جاده ترانزیت، موانع زیادی گذاشته بود. مثلا با سیم خاردار، دیوار درست کرده بودند. تله های زیادی وجود داشت. هر ۵۰۰ متر هم پایگاه داشتند. چون عملیات والفجر ۸ انجام شده بود و فاو را تصرف کرده بودیم، این جاده ترانزیت تنها جاده ای بود که عراق، نیازهایش را از آن تأمین می کرد و برای حفاظتش هم خیلی هزینه کرده بود. حتی هواپیماهایی داشت که کمتر از چند ثانیه بلند می شدند و منطقه را می زدند. هلی کوپترهای زیادی هم آماده عملیات بودند. در آن نزدیکی ها شهری بود که تمام انبارهای مواد سوختی و غذایی شان در آن قرار داشت. آنجا کاملا نظامی بود و ده ها پمپ بنزین و گازوئیل بزرگ داشت.

**:هدف اصلی تان همین شهر بود؟

*:ما می خواستیم جاده ترانزیت را ناامن کنیم. چند روزی بالای ارتفاعِ مشرف به جاده، دیده بان گذاشتیم. البته این ارتفاع ۲۵ کیلومتر از جاده دورتر بود اما امکان دیدبانی وجود داشت. ما فهمیدیم که حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ ماشین باری و تریلی های سنگین که حامل سوخت و مواد غذایی و همه ملزومات عراق هستند، از این جاده عبور می کنند. از موانع عبور کردیم، کنار جاده رفتیم و جاده را ناامن کردیم. برخی پایگاه ها را هم زدیم. ما فقط می خواستیم یکی دو ساعت، جاده را ناامن کنیم.

**:بعد از این ناامنی، ترددها چگونه شد؟

*:بعد از این عملیات، خودروهای عبوری به ۸ تا ۱۰ خودرو تقلیل پیدا کردند. عراق هم هزینه بیشتری کرده و پایگاه هایش را زیادتر کرد.

**:فاصله ۵۰۰ متری برای پایگاه ها خیلی کم است. نقطه نفوذ شما کجا بود؟

*:بین این ۵۰۰ متر. ما ابتدا گروهی را برای هر پایگاه گذاشتیم که اگر آتش ریختند، آن ها هم روی پایگاه آتش بریزند و اگر اقدامی نکردند، آنها هم درگیر نشوند. یک عده هم از وسط پایگاه به سمت جاده رفتیم.

**:برنامه شما برای آن جاده چه بود؟

*:قرار بود یک تانکر سوخت رسانی و تعدادی از خودروهای دیگر را بزنیم. تعداد زیادی آر پی جی هم برده بودیم که جاده را ببندیم.

**:عرض جاده چقدر بود؟

*:حدود ۵۰ متر بود و دو – سه لاین داشت. تعدادی ماشین و یک جا هم که محل تجمعشان بود را زدیم. کافه ای بود که بیشتر محل تجمع خارجی ها بود و اکثرشان مشغول مشروبخواری بودند. البته آنجا را به نحوی نزدیم که کسی آسیب ببیند. فقط می خواستیم محیط ناامن بشود. ما به هدفمان رسیدیم و کافه هم تعطیل شد. تا مدتها بعد که پیگیر بودیم، خبر می رسید که کافه تعطیل است.

**: از نظر زمانی این عملیات چقدر طول کشید؟

*:حدود یک ساعت. بعد از آن آمدیم عقب به روستایی کاملا تخریب شده و خالی از سکنه. از قبل، یک مینی کاتیوشا با ۴۰ تا گلوله در آنجا گذاشته بودیم تا وقتی آمدیم عقب، آن شهری که مرکز نظامی ها بود را با آن ۴۰ گلوله زیر آتش بگیریم.

**:یعنی از قبل، ثبت تیر هم کرده بودید؟

*:بله، کارمان دقیق بود. چند تا از پمپ بنزین ها هم آتش گرفت و ضربات زیادی وارد کردیم.

**:چند نفر بودید؟

*:ما حدود ۲۲ نفر بودیم.

**: شهید و مجروح هم داشتید؟

*:خیر، هیچ شهید و مجروحی نداشتیم.

**:راه برگشت سخت تر بود؟

*:بله، در راه برگشت من وسط راه ماندم چون سربالایی سختی داشت. من آن موقع، پای درست و درمانی نداشتم. در عملیات والفجر یک و در تنگه ابوقریب خمپاره ای کنارمان خورد که اخوی و چند نفر از دوستانم شهید شده و خودم هم حسابی مجروح شدم. من با این شرایط به این عملیات ها می رفتم.

**:کاتیوشا و آرپی جی را از خود عراق تهیه می کردید؟

*:خیر، از ایران و به وسیله قاطر می بردیم. البته پایگاه هایی هم نزدیک مرز داشتیم، که نزدیک بود و فقط دو روز پیاده راه بود، مثل پایگاه گلیرش. انبارهایی در آنجا داشتیم که ما را تغذیه می کردند.

**:ضربه ای که شما با ۲۲ نفر زدید، شاید خیلی بزرگتر از ضربه ای بود که مثلا یک تیپ به رژیم بعث می زد. به نظر شما این طور عملیات ها دیر انجام نشد؟

*:این عملیات ها تمام نگاه دشمن را به پشت سرش برگرداند. ما با این کار، خط مقدم درگیری را خلوت کردیم. یکی از اهداف اصلی مان این بود که توجه دشمن را به عقب برگردانیم و توانش را در خطوط دفاعی کم کنیم.

**:شما در راه برگشت چه وضعی پیدا کردید؟

*:در برگشت تا ارتفاع بیخِز مشکل داشتم و به سختی خودم را رساندم. روز شده بود و هلی کوپترها بالای سرمان چرخ می زدند. هواپیماها بمباران می کردند. اصولش این بود که شب برویم و شب برگردیم. اما به خاطر فاصله زیاد در برگشت، به روز خوردیم.

**:آن همه هلی کوپتر نتوانستند ردی از شما پیدا کنند؟

*:اگر هم پیدا می کردند، خودمان را نمی توانستند پیدا کنند. چون از راهی که رفته بودیم، برنگشتیم. چون آدمفروش هایی بودند که بلافاصله اطلاع می دادند. ما در این عملیات به دوستانمان در اقلیم کردستان هم اطلاعی ندادیم و اگر به آن ها خبر می دادیم، این عملیات قابل اجرا نبود. چون کمکی نمی کردند. این تصمیم را خودمان گرفتیم چون می دانستیم این مسیر مهمی برای عراق است و می تواند ضربه مهلکی به رژیم بعث باشد.

**:رفت و برگشت برای این عملیات چقدر طول کشید؟

*:ما فقط برای جاده ترانزیت به آنجا نرفته بودیم. ما کلا داخل خاک عراق بودیم. گاهی ماموریتمان ۸ تا ۹ ماه طول می کشید. سابقه داشت که من یک سال هم داخل خاک عراق باشم. در همان مقطعی که داخل بودیم، چند عملیات داشتیم. در عملیات ظفر ۵ شهر درالوک را به طور کامل برای چند ساعت تصرف کردیم. پلی روی رودخانه زابل کبیر بود که آن را با تمام حجم آتش دشمن و با کمترین امکانات و مواد منفجره، منهدم کردیم. آنجا ماشین نداشتیم و نمی توانستیم مواد کافی برای انفجار ببریم. موادمان کاملا محاسبه شده بود و تازه مقداری از آن را هم از ما دزدیده بودند! با این حال با توسل به حضرت زهرا سلام الله علیها پلی با طول ۶۰ و عرض ۱۲ متر را منهدم کردیم. این پل از سمت شهر شیله دیزه عراق می آمد و به سمت مناطقی که عراقی ها با ما درگیر بودند، می رسید.

**:تصرف درالوک چقدر مهم بود؟

*:ما کلا تصرف نمی کردیم که آنجا بمانیم. فقط به ماشین جنگی دشمن آسیب می زدیم. مثلا مقر حزب بعث و استخباراتش را از بین بردیم. پایگاه های مختلفشان را می زدیم و مردم هم کاملا سمت ما بودند و هلهله و شادی می کردند.

**:در نبرد درالوک چقدر بودید؟

*:آن عملیات را با نیروهای معارض عراقی انجام دادیم و حدود ۸۰ نفر می شدیم. نزدیک صبح و نماز در حال قضا شدن بود. برف می آمد و هوا آنقدر سرد بود که لباس بچه ها مثل چوب شده بود. رفتیم و داخل یک کلیسا نماز خواندیم. ۱۲ نفر نظامی هم نگهبان آنجا بودند که دستگیرشان کردیم.

**:داستان آن جاده ترانزیت خیلی جذاب بود. اگر می شود باز هم از آنجا برایمان بگویید.

*:ما داخل منطقه دور می زدیم و قبل از جاده ترانزیت، مقر استخبارات عراق را در شهر باطوفه زدیم و دکل های برقش را خواباندیم که مراکز صنعتی و نظامی در خاموشی فرو رفتند. یا ۱۲ -۱۳ دکل برق جاده زاویته به دهوک را زدیم  که حدود ۲۲ شهر خاموش شدند. زدن دکل ها کاری تخصصی بود که راحت نبود چون دکل ها بزرگ بود و به راحتی نمی خوابید. ظفر ۴ را در دهوک انجام دادیم و ظفر ۵ را در درالوک. عملیات های ایذایی کوچک هم زیاد داشتیم. ما دائما در حال حرکت بودیم و هر منطقه ای را پیدا می کردیم که می توانست ضربه بزند، وارد عمل می شدیم.

**:شناسایی این عملیات ها قبل از شما انجام می شد؟

*:خیر، شناسایی ها هم با خودمان بود. هیچکس نمی پذیرفت که شناسایی و عملیات به عهده دو گروه جدا باشد. در عملیات های منظم هم همینطور بود. ما نیرویی جدا به عنوان اطلاعات عملیات نداشتیم. شهید عباس کریمی که فرمانده بود، خودش هم به شناسایی می رفت. ما هیچ بررسی نمی کردیم. در یک زمان تصمیم می گرفتیم و شناسایی را شروع می کردیم. مثلا در حرکات ایذایی کوچک اصلا نیاز به شناسایی نداشتیم. برای جاده ترانزیت، همان شب، شناسایی را انجام دادیم و عمل کردیم.

**:سیستم بی سیم و ارتباط هم داشتید؟

*:بین خودمان ارتباط بی سیم مان خیلی ضعیف بود چون به لحاظ امنیتی نمی توانستیم از آن استفاده کنیم. امکانش را هم نداشتیم. یک بی سیم راکال داشتیم که گاهی اوقات، وقتی کارمان خیلی اورژانسی می شد، با ایران تماس می گرفتیم.

**:منظورم اتفاقا ارتباط با ایران نبود. در بین خودتان چطور هماهنگ می شدید؟

*: بی سیم نداشتیم. نیروها قبل عملیات توجیه می شدند و عمل می کردند. بی سیم معایبی هم داشت و در مجموع، از آن استفاده نمی کردیم. حتی داخل عملیات، من که به ظاهر فرمانده بودم، کاری از دستم نمی آمد. خودِ نیرو باید بررسی و عمل می کرد. هر نیرو یک آتش به اختیار حقیقی بود. البته در نبرد درالوک چند تا بی سیم داشتیم اما در عمده عملیات ها بی سیمی در کار نبود.

**:فکر کنم از عملیات های برونمرزی فقط فیلم عملیات کرکوک ساخته شد و فرهنگ و هنر ما نسبت به آن ها خیلی کم لطفی کرده...

*:طی کردن همین مسیرها به اندازه دو عملیات، انرژی می برد.

**:عملیات های برونمرزی شما، بازتاب داخلی هم داشت؟

*:بله، دو سه روز مارش عملیات می زدند و خبرش را اعلام می کردند. ما با بی سیم راکالی که داشتیم به ایران اطلاع می دادیم و خبرش در کشور پخش می شد.

**:تصاویری هم از آن روزها مانده؟

*:بله؛ مخصوصا درباره عملیات درالدوک، فیلم هم داریم.

**:دوستانی که در آن عملیات ها بودند، احیانا هنوز ارتباطاتی با هم دارند؟

*:بله، ارتباطمان هنوز برقرار است. نیروهای ما عمدتا برای نقاط مختلف کشور بودند و فقط از تهران نبودند. ما می گشتیم و از مناطق کوهستانی نیروهایمان را انتخاب می کردیم که کوه و زمین را بشناسند و برای راه رافتن در ارتفاعات صعب العبور، مشکلی نداشته باشند.

**:شما در اوایل جنگ در آموزش نیروها سختگیری های زیادی داشتید که منجر به مسائلی هم شد؛ همین سختگیری ها را در برای آموزش نیروهای برونمرزی هم داشتید؟

*:بالاخره اگر لازم بود، بله. جنگ و عملیات، چیزی نبود که بخواهیم با آن شوخی کنیم. درست است که در مانورهایمان مشکلاتی پیش می آمد ولی همه آن ها، خواست ما نبود. خواست ما این بود که بچه ها با آتش اولیه دشمن کُپ نکنند. وقتی که می خواهیم به خط دشمن بزنیم، در ابتدای کار فقط چند تا نگهبانند که تیراندازی می کنند اما اگر خط شکسته نشود و کپ کنیم، خمپاره زن ها و توپ و تانک هم فعال شده و کار به مراتب سخت تر می شود. کسانی که خواب هستند بیدار می شوند و آتش، لحظه به لحظه بیشتر می شود. تمام سعی ما بر این بود که بچه ها آموزش ببینند و در آن لحظات اولیه بتوانند خط اول را بگیرند و به همین واسطه، از فعال شدن دشمن، جلوگیری کنند. به همین خاطر چه از نظر آموزش و چه از نظر مسائل معنوی باید نیروها را آماده می کردیم.

**:در لشکرهای دیگر هم آموزش نیروها در این حجم و اندازه بود؟

*:بله، همه جا بود. کل یگان ها این آموزش ها را داشتند.

**:چرا سختگیری های شما در آموزش بیشتر از بقیه جاها دیده شد؟

*:بالاخره در پایتخت بودیم و خبرش راحت تر می پیچید.

**:بعدها که سالها گذشت و لایه های زیرین جنگ کشف شد، موردهای زیادی دیدیم که کوتاهی های کوچکی، باعث شهادت نیروها می شد. در حقیقت، تلفاتی که شما در آموزش داشتید، در برابر آن ها خیلی کم رنگ بود. اما متاسفانه خیلی شما را اذیت کردند و آزار دیدید.

*:کسانی مثل شهید همت که عمق مسئله را می فهمیدند، همیشه حمایت می کردند اما برخی هم طور دیگری فکر می کردند.

**:الان، موضع آن آدم ها چگونه است؟ آن ها را می بینید یا نه؟

*:نه؛ الان دیگر به آن فکر هم نمی کنم. همه سرگرم زندگی خودشان هستند و کسی به این مسائل فکر نمی کند؛ الا این که در جمع های خصوصی یادآوری شود.

**: در آن همه فشار روانی، هیچوقت پشیمان نشدید؟

*: وقتی کار برای خدا باشد پشیمانی ندارد. آن روزها وظیفه ای داشتیم که انجام دادیم. بی مهری ها امروز هم هست. ما قبول کردیم که تحت هر شرایطی پای نظام و انقلاب و  رهبری بایستیم.

**:برای جانبازها باید چه کار کرد؟ اگر شما متولی امورشان باشید، اولویت با چه کاری است؟

*:متاسفانه در کشور ما بریز و بپاش زیاد است. خدا می داند که ۹۰ درصد این بچه ها هیچ چیزی از نظام نمی خواهند و فقط در حدی انتظار دارند که جلوی زن و بچه شان شرمنده نباشند و دستشان جلوی کسی دراز نباشد. اگر این افراد، قطع عضو یا قطع نخاع نبودند، حتما تا این اندازه به یاری نیاز نداشتند. البته جانبازانی هم داریم که اساسا کارآفرین اند و به هر صورت بدون کمک هم زندگی خودشان را تأمین می کنند اما این فراگیر نیست. برخی نمی توانند و در شرایطی هستند که باید از جایی تأمین بشوند. واقعا مقام معظم رهبری عنایت خاصی به این بچه ها دارند. همیشه هم غصه آن ها را می خورند اما با همه پیگیری ها باز هم مشکلاتی وجود دارد.

**:فکر می کنید با تغییر ساختار بنیاد و روندهای گذشته، مشکلات حل می شود؟

*:به نظر من اگر امکاناتی که بنیاد دارد، تبدیل به پول بشود و آن را به جانبازان بدهند، آنها تا آخر عمر، خودشان را تأمین می کندن. نه به این شکل که پول را بدهند بلکه سرمایه گذاری بشود تا اصل سرمایه هم از بین نرود. بخش زیادی از بودجه بنیاد در خودش مستهلک می شود و به جانبازان نمی رسد. اما به هر حال من حاضر نیستم چیزی بگویم که به ضرر انقلاب و نظام باشد.

**: قدری هم درباره فعالیت هایتان در سوریه برایمان بگویید.

*:ما زمانی به سوریه رفتیم که شهید همدانی در آنجا بودند. آن زمان هنوز حضور ایران در سوریه علنی نشده بود و ما به عنوان مستشار به آنجا می رفتیم.

**:در صحنه هم حاضر بودید؟

*:بعدها که علنی شد، بله، در عملیات هم شرکت می کردیم. من آنجا مسئول تخریب کل سوریه بودم.

**:از همین قسمتِ سوریه هم احتمالا خاطرات زیادی برای شما به جا مانده.

*:بله؛ اما فعلا اجازه بازگویی ش را نداریم.

**:اما به هر حال باید ضبط بشود تا کمرنگ نشود... بین کار در سوریه و زمان جنگ تشابهاتی می دیدید؟

*:روحیه ها با زمان جنگ خیلی تفاوت نداشت، خصوصا بچه های ما. اما کنارش چیزهای مضری بود که در زمان جنگ نبود. بچه های فاطمیون، روحیات خیلی خوبی داشتند. عمده نیروهای فاطمیون کم سن و سال بودند.

*میثم رشیدی مهرآبادی