به گزارش مشرق، توافق هسته ای یا همان برجام، توافقی ناموفق بود و یکی از مهمترین دلایل این قضیه، عجله در روند پذیرش و اجرای آن بود و منجر به این موضوع شد که کار کارشناسی و علمی دقیقی بر روی متن آن صورت نگیرد. در واقع، نتیجه «برجام عجله ای» این بود که آمریکا بدون دردسر از آن خارج شد، اروپا هم بدون هیچ نگرانی شرکت های خود را از ایران خارج کرد و عملاً در عرصه اقتصادی از برجام خارج شد. رفتار اقتصادی روسیه و چین در چند ماه اخیر نیز نشان می دهد که در چارچوب تحریم های آمریکا عمل می کنند و نه در چارچوب برجام. در نتیجه، در حال حاضر فقط ایران است که برجام را بطور یکجانبه اجرایی می کند.

بیشتر بخوانید:

"CFT" به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شد

خسارت برجام را با FATF ادامه ندهید

ترامپ‌های کوچک اروپایی

فیلم/ پیامدهای اجرای CFT در اقتصاد کشور!

*عجله دولت برای اجرای برجام، عامل وضعیت کنونی

مسئولین دولتی در روزهای بررسی برجام، فشار زیادی برای تسریع در اجرای برجام وارد کردند تا توافق در سریعترین زمان ممکن اجرا شود. به عنوان مثال سیروس ناصری، عضو تیم اسبق هسته‌ای در روزهای بررسی برجام در مجلس گفته بود: «روزی ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون دلار هزینه تاخیر در اجرای برجام است» و اکبر ترکان، مشاور ارشد رئیس‌جمهور نیز در همان دوره زمانی به نمایندگان مجلس گفته بود: «نمایندگان محترم مجلس باید متوجه باشند هر روز تأخیر در اجرای موافقت‌نامه وین ۱۰۰ میلیون دلار به ایران ضربه وارد می‌کند و امروز همه بی‌صبرانه منتظرند برجام اجرا شود». در واقع، وضعیت امروز برجام، نتیجه عجله ای است که در آن روزها صورت گرفت.

*مقام معظم رهبری: زمان آن تصمیمات نهایی عقب بیفتد؛ طوری نخواهد شد

رهبر معظم انقلاب هم چندین بار به این موضوع‌اشاره کردند و آن را ناشی از عجله دولت در اتمام مذاکرات دانستند، به عنوان مثال در تاریخ ۷ آذرماه ۹۵ فرمودند: «در مذاکرات هسته‌ای بحث‌های فراوانی راجع به تحریم‌ها شد اما اکنون در کنگره آمریکا مسئله تحریم‌ها را مطرح می‌کنند و مدعی‌اند که اینها تحریم نیست بلکه تمدید است! بروز این مشکلات ناشی از عجله در انجام کار است، وقتی عجله داریم که کار را زودتر تمام کنیم و به جایی برسانیم، از جزئیات غفلت می‌کنیم و گاهی غفلت از یک امر جزئی، موجب ایجاد رخنه در آن کار می‌شود». همچنین معظم له در تاریخ ۳۰ شهریورماه ۹۶ فرمودند: «در این مذاکره بایستی دقّت و مراقبت لازم انجام می‌گرفت تا این‌جور نباشد که طرفِ مقابل، هر غلطی خواست بکند، نقض برجام محسوب نشود [امّا] ما اگر یک مختصر تکانی بخوریم، نقض برجام محسوب بشود! این خطا است، این نباید اتّفاق می‌افتاد». این عجله در تصویب برجام در شرایطی صورت گرفت که مقام معظم رهبری در میانه مذاکرات هسته‌ای و در تاریخ ۲۰ فروردین ماه ۹۴ نیز به تیم مذاکره‌کننده و دولت هشدار داده بودند: «حالا ممکن است بگویند آقا ما ۳ ماه بیشتر زمان نداریم؛ خب، حالا ۳ ماه بشود ۴ ماه، آسمان که به زمین نمی‌آید؛ چه‌اشکالی دارد؟ کما اینکه آنها در یک برهه‌ دیگری ۷ ماه زمان را عقب انداختند. اگر چنانچه در این همدلی‌ها و هم‌زبانی‌ها و تبادل‌نظرها یک وقتی گرفته شد، چه‌اشکال دارد، وقتی گرفته بشود، یک خرده زمان آن تصمیمات نهایی عقب بیفتد؛ طوری نخواهد شد».

*تکرار تجربه برجام با تاکید بر محدودیت فرصت برای اجرای دستورات FATF

این تجربه در موضوع FATF هم در حال تکرار است. FATF در هر ۴ ماه یک نشست دارد و در این نشست ها درباره وضعیت کشورها تصمیم گیری می کند. در چند سال اخیر که ایران در بیانیه عمومی این نهاد یا همان لیست سیاه آن قرار گرفته است، در نشست های خود به بررسی وضعیت ایران نیز می پردازد. در خردادماه ۹۵، ایران اجرای برنامه اقدام پیشنهادی FATF را پذیرفت و بنابراین از حالت اقدام متقابل (لیست سیاه) تعلیق شد. طبق بیانیه این نهاد بین الدولی، کشورمان تا ۱۱ بهمن ۹۶ فرصت داشت که برنامه اقدام خود را بطور کامل اجرایی کند. با وجودی که بخش هایی از برنامه اقدام از جمله تصویب لوایح ۴گانه در مجلس تا تاریخ مذکور اجرایی نشده بود، اما FATF تعلیق ایران را تمدید کرد. سپس در دو نشست دیگر FATF در تیرماه و مهرماه امسال نیز تعلیق ایران تمدید شد و ایران به لیست سیاه بازنگشت. نشست بعدی FATF در اواخر بهمن و اوایل اسفند امسال برگزار خواهد شد و به احتمال فراوان، این نهاد بین الدولی برای بار چهارم تعلیق ایران تمدید خواهد شد. اما اقدام عجیبی که در این چند ماه، افراد و رسانه های موافق FATF داشته اند که عموماً همان افراد و رسانه های موافق با برجام هم بودند، ترساندن کشور از تمام شدن مهلت FATF است. این رسانه ها بطور هماهنگ، قبل از هر نشست FATF روزشمار خود را فعال کرده و با تیتر های هشداردهنده به استقبال FATF می روند. در ادامه به بررسی برخی مصادیق این فضاسازی می رویم:

*فضاسازی قبل از نشست تیرماه FATF

به عنوان مثال، قبل از نشست تیرماه امسال سال سایت اتاق بازرگانی با تیتر «فرصت یک‌ماهه ایران برای خروج از لیست سیاه مالی»، روزنامه همشهری با تیتر «فرصت ۶۰ روزه ایران برای خروج از لیست سیاه مالی» و خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) با تیتر «فرصت یک ماهه ایران برای گریز از خود تحریمی واقعی» به ایجاد ترس از پایان مهلت FATF پرداختند و درباره احتمال فراوان بازگشت ایران به لیست سیاه این نهاد بین الدولی هشدار دادند. به صورت خلاصه، این رسانه ها ادعا می کردند که اگر در فرصت باقی مانده یعنی قبل از برگزاری نشست تیرماه FATF، لوایح چهارگانه درخواستی این نهاد بین الدولی نهایی نشود، به حالت اقدام متقابل یا همان لیست سیاه باز خواهیم گشت. اما برخلاف ادعای آن‌ها، نشست تیرماه FATF برگزار شد و نهایتاً تعلیق ایران از حالت اقدام متقابل تمدید گردید.

*فضاسازی قبل از نشست مهرماه FATF

این رسانه ها قبل از نشست مهرماه FATF نیز مجدداً به استفاده از همین استراتژی رسانه ای روی آوردند. ایسنا با تیتر «۵۰ روز از مهلت سه‌ماهه FATF گذشت» و «۲۱ روز تا پایان مهلت FATF باقی مانده»، روزنامه شرق با تیتر «شمارش معکوس برای ورود دوباره ایران به لیست سیاه»، خبرآنلاین با تیتر «۴۰ روز تا پایان مهلت اف‌ای‌تی‌اف به ایران» و «مهلت ۲۷ روزه نظام قانون‌گذاری برای دورزدن خودتحریمی»، جماران با تیتر «چند روز تا پایان مهلت FATF به ایران باقی مانده؟»، روزنامه مردمسالاری با تیتر «آخرین فرصت خروج ایران از لیست سیاه FATF» به استقبال نشست مهر ماه رفتند تا کنوانسیون های مربوط به FATF را بر کشور تحمیل کنند. اما با وجود همه این فضا سازی ها، نشست مهرماه FATF هم برگزار شد ولی ایران به لیست سیاه بازنگشت و تعلیق کشورمان، مجدداً تمدید شد.

*دور جدید فضاسازی برای نشست اسفند ماه FATF

از آنجایی که حامیان FATF، استدلال فنی و علمی برای پیوستن به کنوانسیون های مربوط به FATF ندارند، بنابراین نهایت تلاش خود را در جهت فضاسازی رسانه ای می کنند تا دستورات این نهاد بین الدولی را اجرایی کنند. آخرین مورد از فضاسازی مربوط به روزهای اخیر است که طبق معمول خبرگزاری خبرآنلاین پیشرو در این فضاسازی بوده و با تیترهای «یک ماه از مهلت ۴ ماهه اف‌ای‌تی‌اف گذشت» و «شمارش معکوس اتمام مهلت قانونی برای پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف» به استقبال نشست اسفندماه FATF رفته است تا نقش خود را در اجرای دستورات این نهاد ایفا کند. همچنین روزنامه دنیای اقتصاد با تیتر «۴۰ روز تا پایان مهلت اف‌ای‌تی‌اف و پاس‌کاری لوایح پرحاشیه در نظام قانون‌گذاری» و خبرگزاری ایرنا با تیتر «نزدیک شدن به پایان مهلت FATF و افزایش احتمال تصویب نهایی» به این فضا سازی دامن زدند.

*راهبرد آمریکا: تعلیق کن و امتیاز بگیر!

به نظر می رسد آمریکا تمایل دارد فضای سیاسی، روانی و اقتصادی ایران را در حالت «عدم قطعیت» نگه دارد. در دوران اجرای برجام، تمدید یا عدم تمدید تعلیق تحریم های آمریکا از سوی ترامپ، موضوع اصلی برای نگه داشتن فضای عدم قطعیت بود تا از ایران امتیازات لازم گرفته شود و در دوران جدید که FATF پیگیری می شود، تمدید یا عدم تمدید تعلیق ایران از لیست سیاه FATF به عنوان راهی برای نگه داشتن فضای فشار و عدم قطعیت بر ایران است تا امتیازات لازم کسب شود. به همین دلیل، آمریکا با تعلیق ایران از لیست سیاه FATF موافقت کرده است. اما گروهی از رسانه ها که در این گزارش به اسامی برخی از آنها اشاره شد، به کمک FATF آمده و این فضا را تشدید می کنند و قبل از هر نشستی، کشور را از لیست سیاه FATF می ترسانند و به این «عدم قطعیت» دامن می زنند.

*پالرمو و CFT به نشست اسفند FATF نمی رسند

اما نکته مهم دیگری که این روزها باید مورد توجه قرار گیرد، این است که تصویب یا عدم تصویب کنوانسیون های پالرمو و مبارزه با تامین مالی تروریسم CFT در مجمع تشخیص مصلحت نظام در هفت های آتی، هیچ اثری بر نشست آینده FATF ندارد زیرا این نهاد بین الدولی برای بررسی های کارشناسی، چند هفته قبل از نشست خود مستندات اقدامات ایران را دریافت می کند و اگر پالرمو و CFT هم نهایی شود، برای رساندن مستندات آن به بررسی های کارشناسی FATF، عملاً فرصتی باقی نمانده است. بنابراین اگر تصویب این کنوانسیون ها بخواهد اثری بر تصمیمات FATF بگذارد، به نشست اسفند ماه نمی رسد و در نتیجه، لازم نیست عجله ای در این زمینه صورت بگیرد. به خصوص با توجه به اظهارات آیت الله آملی لاریجانی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام که نشان داد هنوز فضای ابهام درباره این کنوانسیون ها در مجمع وجود دارد و در چند ماه آینده (تا نشست تیرماه 98 FATF) باید این ابهامات در مجمع تشخیص مصلحت نظام رفع شود.