به گزارش مشرق، ونزوئلا کشوری با اقتصاد ویران این روزها بسیار خبرساز شده تا جایی که علاوه بر بحران های اجتماعی اکنون با تشنج سیاسی نیز دست به گریبان است تا سایه دخالت خارجی هم بر آن سایه گستر شود اما آنچه این کشور را برای همه از ابرقدرت ها تا ممالک ضعیف همان منطقه دارای اهمیت می کند تاثیرگذار بودن آن است.

نفت عامل مهمی است اما خاستگاه فکری بودن این کشور تاکنون توانسته موجبی برای حرکت ها یا ضد حرکت های سیاسی و اقتصادی در منطقه و گاه جهان باشد از این رو دستکم طی بیست سال گذشته امواج انسانی هر از چندی به نفع یا ضد دولت های چپگرا به خیابان ها می آیند و حوادثی را رقم می زنند که معمولاً مدتی بعد در کشوری دیگر از جهان به ویژه منطقه امریکای لاتین شاهد تکرارش خواهیم بود. اما این کشور چرا همیشه مورد نظر دیگر دولت ها و زیر نظر دقیق بیشتر نخبگان هر ملت بوده و هست؟

به دلیل اهمیت های ماهیتی ونزوئلاست که کشورهای دیگر بخش عمده از تکاپوی دیپلماسی عمومی خود را در قالب رسانه های اسپانیایی معطوف به ونزوئلا کرده اند.

نه تنها بعد از مطرح شدن چاوز و شعار های جذاب و حرکات کاریزماتیکش بلکه سال ها قبل در زمانی که سازمان اوپک در شرف تشکیل بود ونزوئلا به عنوان یک کشور مهم تاثیرگذار نه تنها در امریکای لاتین بلکه در کل جهان مطرح بود. این کشور از بنیانگذاران اوپک است و سخت می توان باور کرد با وجود ذخایر عظیم نفتی در ونزوئلا، در آینده تاثیرگذار نباشد.

مهمتر از نفت

در امریکای لاتین کشوری مانند مکزیک هم دارای نفت است اما چنانچه می دانیم تاثیری در سیاست جهان نداشته است. نفت اهمیت ونزوئلا را در ابعاد ژئواکونومیک نشان می دهد اما تنها دلیلی نیست که آمریکا را به دخالت در امور داخلی ونزوئلا و برنامه ریزی برای کودتا علاقه مند می سازد. آنچه مهم است حرکت سازی های اجتماعی است که به گواه تاریخ این کشور هر از چندی زمینه ساز یک حرکت سیاسی و اجتماعی جدید بوده است.

ابعاد متفاوت ونزوئلا این کشور را در بسیار متمایز نشان می دهد؛ با وجود همه تبلیغات رسانه های غربی این ملت می تواند حرف خود را بزند و آزادانه نظر خود را با تجمع و تظاهرات نشان دهد به سود یا ضرر دولت. برعکس کودتا و به قدرت رسیدن با زور از طرف هر کسی که باشد به نظر مردم مردود است. حتی چاوز که دارای بیشترین محبوبیت نه تنها در ونزوئلا بلکه در کل منطقه بود نیز زمانی که در سال ۱۹۹۲ دست به کودتا علیه رئیس جمهور وقت (کارلوس آندرس پرز) زد، شکست خود و از یارانش خواست تا سلاح را زمین بگذارند. اما شاهد بودیم که در سال ۱۹۹۹ توانست در انتخابات، ریاست جمهوری را به دست آورد.

در طرف مقابل زمانی که نیروهای وابسته به غرب در سال ۲۰۰۲ به رهبری پدرو کارمونا اقدام به کودتای نظامی کرده و چاوز را هم دستگیر کردند باز هم این مردم بودند که با حضور سریع خیابانی و درگیری با کودتاچیان توانستند کمتر از ۴۸ ساعت، زمینه بازگشت چاوز را به قدرت فراهم آورند.

براستی اگر این کشور دارای آزادی نبود چگونه رهبر مخالفان می توانست تا ریاست مجلس این کشور پیشرفت کند؟ این دموکراسی را با تحمل مخالف در کشورهای چپ مانند کوبا و دولت آگوستو پینوشه در شیلی که مورد حمایت امریکا بود و ده ها مورد مشابه آن مقایسه کنید.

نه چاوز و نه مادورو اقدام به قلع و قمع مخالفان نکردند و درحالیکه ثروتمندان بیشتر منابع این کشور را در اختیار داشته اند وعامل اصلی ایجاد بحران اقتصادی هستند اما هرگز توسط دولت محاکمه و اموال شان مصادره نشده است. شاید بزرگترین اشتباه چاوز همین امر بود و الا بحران اقتصادی در امریکای لاتین هر از چندی در کشوری رخ نشان می دهد مانند افلاس اقتصادی در آرژانتین در سال ۲۰۰۰ و جایگزینی دلار امریکا با پزو بی ارزش در کشور اکوادور و....

بعد دیگر رسانه ها هستند؛ با وجودی که این کشور در مقایسه با برزیل، مکزیک و کلمبیا بسیار کوچکتر است اما توانسته شبکه تله سور را راه اندازی کند تا به اطلاع رسانی و فرهنگ سازی در امریکای لاتین بپردازد. در کودتای سال ۲۰۰۲ چاوز از اهمیت رسانه ها غافل بود و رسانه ها نیز در اختیار ثروتمندان طرفدار امریکا بود.

همین اهمیت رسانه است که ایران را برآن داشت تا راه اندازی شبکه هیسپان تی وی را در دستور کار قرار دهد. سپس روسیه نیز این اقدام را با تاسیس آر تی اسپانیایی زبان برای امریکای لاتین تقلید کرد. اکنون رسانه های مخالف امریکا هستند که می توانند مانع جریان یک طرفه رسانه ای در امریکای لاتین شوند.

ونزوئلا با کوبا که منزوی است یا بولیوی که در محاصره کوه ها قرار دارد بسیار متفاوت است. حتی با آرژانتین و پاراگوئه هم که اقتصاد های ویرانی داشته اند بسیار فرق دارد. روسیه، چین و ترکیه سرمایه گذاری بزرگی در این کشور کرده اند و انتظار دارند تا توان امریکا در آن کشور به چالش کشیده شود تا از مداخله غرب در منطقه پیرامونی آنها کاسته شود. چه مادورو بماند چه برکنار شود باز هم ونزوئلا دارای اهمیت راهبردی در امریکای لاتین است و همین تحولات ارزش رسانه هایی مانند هیسپان تی وی را به خوبی نشان می دهد. اکنون مردم می توانند آگاهانه تصمیم بگیرند چرا که می دانند در کشورشان چه می گذرد و چرا. این امر با توجه به حضور فراگیر رسانه های روشنگر و واقعگرایی مثل هیسپان تی وی، اکنون آسان تر و دست یافتنی تر از دیگر برهه های مشابه است و همین امر اهمیت وجود چنین شبکه ای را برای تحدید کردن حضور آمریکا در منطقه مسجل می کند.