سرویس سیاست مشرق - «وبلاگ مشرق» خوانشی روزانه در لابه‌لای اخبار و مطالب رسانه‌های کشور است. ما درباره این خوانش البته تحلیل‌ها و پیشینه‌هایی را نیز در اختیار مخاطبان محترم می‌گذاریم. ۷:۳۰ هر روز با بسته ویژه خبری-تحلیلی مشرق همراه باشید.
***
مرهم اژه‌ای بر زخم ۴۰ ساله یک زندانی
حجت‌الاسلام والمسلمین، غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه، روز دوشنبه گذشته در نشست امروز شورای عالی قوه قضاییه به دادستان کل کشور مأموریت داد با همکاری سازمان زندان‌ها و شورای حل اختلاف حداکثر تا پایان سال جاری، نسبت به تعیین تکلیف محکومان قدیمی پرونده‌های قصاص که در مواردی حتی بیش از سه دهه هست در زندان به سر می‌برند اقدام کند.
به گزارش ایسنا، وی بر استفاده حداکثری از ظرفیت مردم، صاحبان نفوذ و صاحبان کلام برای گذشت اولیای دم از تقاضای قصاص تاکید کرد و گفت: قصاص هر یک نفر در جامعه، مشکلات بسیاری را برای آینده فرزندان و خانواده او به وجود می‌آورد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای با بیان اینکه اگر ولی یا اولیای دم در مرحله اول راضی به صرف نظر از قصاص نشدند، نباید ناامید شوند و باز هم باید اقدام کنند، تصریح کرد: در خصوص محکومان قصاص قدیمی که در زندان هستند، اما اولیای دم نه حکم را اجرا می‌کنند و نه رضایت می‌دهند چنانچه اولیای دم عذر موجهی ندارند، ماده ۴۲۹ قانون مجازات اسلامی تکلیف را روشن کرده و امکان اخذ تضمین مناسب و آزاد کردن این نوع از زندانیان محکوم به قصاص فراهم است؛ البته تشخیص تضمین مناسب با قاضی است.
حجت الاسلام و المسلمین محسنی اژه ای در همین رابطه به پرونده برخی از محکومین به قصاص که به دلایل مختلف از جمله عدم پرداخت فاضل دیه از سوی اولیای‌دم یا جهات دیگر چندین سال است که در زندان بلاتکلیف به سر می‌برند اشاره کرد و گفت: از یکی از استان‌ها که کسب اطلاع کردم متوجه شدم که محکومی از سال ۶۳ که مرتکب قتل شده و محکوم به قصاص گشته است، در زندان در وضعیت بلاتکلیفی به سر می‌برد که این امر آسیب‌های زیادی را به لحاظ روانی برای فرد محکوم ایجاد می‌کند.
رئیس عدلیه در همین راستا با اشاره به اهمیت گذشت و بخشش و درعین حال حق اولیای دم برای قصاص گفت: شورای حل اختلاف در این خصوص باید جدی تر وارد عمل شود، سوابقی از افراد محکوم به قصاص در معاونت اول قوه قضاییه گردآوری شده است که دادستان کل کشور و شورای حل اختلاف با دریافت این سوابق و تکمیل آن تا پایان سال نسبت به تعیین تکلیف افرادی که در پرونده‌های قتل عمد محکومیت قصاص پیدا کرده‌اند مبادرت کند.
رئیس دستگاه قضا در ادامه با تبیین دلایلی که باعث بلاتکلیفی محکومان به قصاص در پرونده‌های قتل عمد می‌شود، بر ضرورت توجه به ماده ۴۲۹ قانون مجازات اسلامی ناظر بر مواردی که محکوم به قصاص، در زندان است و صاحب حق قصاص، بدون عذر موجه یا به علت ناتوانی در پرداخت فاضل دیه، مرتکب را در وضعیت نامعین رها می‌کند، اشاره کرد.[۱]
*این دستور قاضی‌القضات کشور مصداق عدالت علوی است و در صورت اجرایی شدن و به شرط رها نشدن، سبب احساس بیشتری از رایحه عدالت در شامّه جامعه می‌شود.
حجت‌الاسلام اژه‌ای پیش از این نیز در یک اقدام تمجیدآمیز دیگر بر ضرورت رعایت حقوق متهمان و مجرمان توسط ضابطین تأکید کرد. [۲]
این اقدامات روش‌مند و مدبرانه قوه قضائیه با ورود جدی‌تر به مسئله مدعی‌العمومی قوه و حضور قوه در عرصه‌های اقتصادی و اجتماعی که منجر به زحمت مردم شده است (از قبیل گرانی)، ثمرات شیرین‌تری از تحقق عدالت به همراه خواهد داشت.
***
ادعای تلویحی حجاریان:
مردم یک روز می‌فهمند ایران امن نبوده است!
سعید حجاریان اخیراً طی یادداشتی به بررسی روش‌های تبلیغی سازمان صداوسیما به زعم خود پرداخته است.
او در یکی از بخش‌های این یادداشت از روشی به نام "تخفیف دیگران به نفع خود" در اشاره به صداوسیما نام می‌برد و پیرامون آن می‌نویسد:
"تاکتیک دیگری که در چند ساله اخیر روی آن تکیه زایدالوصفی می‌شود، وخیم نشان دادن وضعیت همسایگان جمهوری اسلامی در وهله اول و نیز سایر مناطق جهان است. این تاکتیک چنین افاده می‌کند که در شرایطی که دنیا در آشوب و بلوا به‌سر می‌برد، کشور جزیره آرامش و ثبات است و باید نعمت امنیت را پاس داشت و به دولتِ ایمنی‌بخش اعتماد کرد. البته شرایط بین‌المللی ممد این تاکتیک در کشور ما بوده است زیرا بر اثر فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و اغتشاشات جمهوری‌های آسیایی و جنگ‌های داخلی حوزه بالکان و انهدام زیربناهای تمدنی عراق و از هم گسیختگی دولت افغانستان و لبنان خوراک‌های تبلیغاتی مهمی نصیب ایران شده است تا با تکیه بر آنها، روی امنیت و آرامش کشور تبلیغ شود تا کفایت دولت در برقراری ثبات را در این دنیای پرآشوب در معرض قضاوت عمومی قرار دهد. این تاکتیک تبلیغی هم به‌رغم قدرتمندی، نقاط ضعفی دارد که مهمترین آن، گسترش حوزه ارتباطات مردم است. زیرا خواه‌ناخواه مردم ما نیز در معرض شبکه بین‌المللی ارتباطات قرار گرفته‌اند و مراجع اطلاع‌رسانی دیگری غیر از دولت، آنها را با شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی آشنا می‌کند و آنها نسبت به صلح و توسعه و امنیت با دیدگاه‌های دیگر هم آشنا می‌شوند."[۳]
*ابتدا به ساکن باید دانست که نگاه رجال ستادی اصلاحات به مفهوم "مردم" یک نگاه حقارت آمیز است و آنها به گواه تاریخ، مردم را لشکر قابلمه به دست‌هایی می‌دانند که گاهی برای دریافت جارو هم صف می‌کشند، از عقلانیت بسیطی برخوردار نیستند و به راحتی تحت تأثیر القائات قرار می‌گیرند!
مسئله دیگر در اشاره به تقریر حجاریان آنست که وی تقلا کرده واقعیتی بدیهی و آشکار را مخدوش کند و با طعنه‌زدن به امنیت ایران و قیاسات صورت گرفته بین امنیت ما و ناامنی دیگران؛ این حقیقت را در ذهن جامعه بشکند که ایران دارای امنیتی مثال‌زدنی است.
این در حالی است که این قیاس یک قیاس عالمانه و صحیح است و حتی دشمن خارجی هم صراحتا اعلام کرده است که سطح بالای امنیت در ایران نه تنها در منطقه غرب آسیا بلکه در جهان هم یکتاست.
در این میان بحث مهمتری نیز وجود دارد...
حجاریان در یادداشت خود پس از انداختن طعمه به آب با کنایه‌زدن به امنیت بالای ایران(!) می‌نویسد:
"خواه‌ناخواه مردم ما نیز در معرض شبکه بین‌المللی ارتباطات قرار گرفته‌اند و مراجع اطلاع‌رسانی دیگری غیر از دولت، آنها را با شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی آشنا می‌کند. "
حتما همینطور است که در جهان امروز در هیچ کشوری نمی‌توان مقابل اطلاعات روز دنیا دیوار کشید و مانع فهمیدن مردم شد. اما آیا این حقیقت به معنی ناامن بودن ایران است!؟
در اینجا طبق بند اولی که توضیح داده شد؛ باز هم مشخص می‌شود که گویا حجاریان احترامی برای عقلانیت مردم قائل نیست و نمی‌فهمد که توده مردم پس از مقایسه وضعیت امنیتی، اقتصادی و اجتماعی ایران با جوامع دیگر در خارج از مرزها اتفاقا به مثبتات بیشتری از کارنامه نظام اسلامی می‌رسند.
مردم با دیدن آمارهای خشونت پلیس در آمریکا، فقر و گرسنگی در آفریقا، فقر مطلق شیوع‌یافته در انگلیس، بیکاری نزدیک به ۲۰ درصدی در اسپانیا و مهمتر از همه ترور شهید سردار سلیمانی پس از یک عمر امنیت‌بخشی به ایران و ایرانیان، به راحتی متوجه می‌شوند که ایران اسلامی در کنار همه مشکلاتی که با آن روبه‌روست اما محسّنات بزرگی هم دارد.
و این همان چیزی است که حجاریان و دوستان او با رفتارهایی مثل انکار، طعنه‌زدن، سکوت و سپس سیاه‌نمایی و حتی دروغ، قصد خدشه‌دار کردن آنرا دارند تا به هدف نهایی خود یعنی "فتنه اقتصادی" و شوراندن کسانی از مردم به بهانه مشکلاتی روزمره که در تمام جهان وجود دارد، برسند.
***
اشاره آیت‌الله سبحانی به نقش مردم در قبال کارتن‌خواب‌ها
آیت الله سبحانی، از مراجع عظام تقلید به پرسشی درباره وظیفه حکومت در قبال کارتن خوابها پاسخ داده اند که به گزارش شفقنا، متن آن پرسش و پاسخش به این شرح است:
پرسش: وظیفه حکومت و مردم در قبال کارتن خوابها و افراد بی سرپناه که در سرما و گرسنگی زندگی می کنند چیست، با توجه به این که بعضی از اینها دارای مشکلاتی نظیر اعتیاد و… می باشند؟
پاسخ:
بسمه تعالی: جان انسانها محترم است. هر چند این افراد معتاد و گنهکار باشند باید دولت و ملت در این مورد کوشش کنند تا این افراد از سرما و گرسنگی محفوظ بمانند. وا... العالم [۴]
*اشاره هوشمندانه آیت‌ا... سبحانی به نقش مساوی مردم و حکومت در رسیدگی به وضعیت کارتن‌خواب‌ها یک اشاره دقیق و منطبق بر عقلانیت شیعی و حکومتی است.
همه باید بدانیم که همانطور که حکومت وظایف مشخصی در قبال افراد گرسنه و خاصّه خیابان خوابها دارد، مردم و جامعه نیز وظایف مشخصی همسنگ با حکومت در این رابطه دارند.
حکومت وظایفی از قبیل ارزان نگه داشتن نرخ غذا و لباس، پایین آوردن نرخ بیکاری، ایجاد گرمخانه از سوی نهادهای شهری، ایجاد عدالت در توزیع مسکن و... بر عهده دارد.
در این راستا جامعه و همه مردم هم با وظایفی مثل انفاق و احسان به نیازمندان، دوری از رفتارهای طردکننده اجتماعی، فراهم آوردن زمینه‌های جذب افراد آسیب‌داده، دوری از رفتارهای مترف گونه، دوری از حیف و میل، کمک به فعالیت‌های خیریه عمومی و... مواجه هستند که باید آنها را در قبال افرادی مثل کارتن‌خواب‌ها انجام دهند.
در این تحلیل البته اشاره شد که رفتار حکومت و مردم نسبت به آسیب‌دیدگان اجتماعی "همسنگ" است. به این معنی که اگر هر یک از دو ضلع اشاره شده در این راستا به وظایف عقلانی و مصرّح خود عمل نکند؛ میزان کاهش مشکلات افراد آسیب‌دیده عمیق نخواهد بود. البته برخی نظریه‌پردازان معتقدند در نگرش حکومتی شیعه، وظیفه مردم و جامعه نسبت به نیازمندان و آسیب‌دیدگان از وظایف حکومت اسلامی بیشتر است.
***
1_ https://www.isna.ir/news/1400101309439/
2_ mshrgh.ir/1318859
3_ https://mashghenow.com/?p=5231
4_ https://fa.shafaqna.com/?p=1290767