سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارش‌ها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل بانام «ویژه‌های مشرق» شمارا در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامه‌های کشور قرار می‌دهیم. در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید.
******
آخرین رایزنی‌ها برای حصول توافق در مذاکرات هسته‌ای و ماجرای ضربه به چشم شیطان در آمریکا از جمله سوژه‌های داغ روزنامه‌های چاپ امروز است، برخی از روزنامه‌ها خود را آماده توافق هسته‌ای کرده و برخی دیگر نیز تحلیل کرده‌اند که فعلاً از توافق خبری نیست.
روزنامه شرق در گزارشی با عنوان اینکه رئیسی در دقیقه ۹۰ گل می‌زند به تحلیل پرونده هسته‌ای پرداخته و نوشته است:
میخائیل اولیانوف که همواره با مواضع، سخنان و توییت‌های جنجالی‌ش درباره گفت‌وگوهای هسته‌ای شناخته می‌شود، روز گذشته نیز در مصاحبه‌ای به شائبه حصول قریب‌الوقوع توافق دامن زد. نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین در گفت‌وگو با خبرگزاری تاس درباره روند مذاکرات وین اظهار کرد: «در صورت پیشرفت مطلوب اوضاع، حصول توافق نهایی درخصوص احیای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تا هفته آینده ممکن است». وی ادامه داد: «البته این در شرایطی ممکن است که تمام طرف‌های شرکت‌کننده در مذاکرات وین با نسخه پیش‌نویسی که از سوی هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا در هشتم آگوست ارائه شد، موافقت کنند. اکنون باید منتظر آغاز هفته آینده باشیم».
شرق در ادامه با اشاره به ریزش دلار در بازار نوشته است:
به باور این دیپلمات روس، غرب خط‌مشی مستقل روسیه را یک چالش راهبردی می‌داند و به سختی اعمال تحریم‌ها علیه مسکو را کنار می‌گذارد. به موازات این اظهارنظر اولیانوف، بازار ارز در کشور نیز خود را در آستانه بازگشت به کانال ۲۹ هزار تومانی می‌بیند. این شرایط دو سناریو را به ذهن متبادر می‌کند؛ یا کاهش قیمت دلار ناشی از سیاست ارزپاشی بانک مرکزی است که در این صورت دولت رئیسی بازار را برای عدم توافق مدیریت می‌کند یا در سناریویی قوی‌تر، این احتمال وجود دارد که فضای مثبت کنونی و در دسترس بودن توافق به کاهش قیمت دلار در بازار آزاد منجر شده است.
آیا توافق نزدیک است؟
روزنامه کیهان در شماره امروز خود به بحث مذاکرات وین پرداخته و نوشته است:
از گوشه و کنار زمزمه توافقی نیمه نصفه به گوش می‌رسد حال‌آنکه اقدامات متناقض آمریکایی‌ها در بحبوحه مذاکرات به‌ویژه یکی دو ماه گذشته و حتی برخی اقدامات تبلیغی آن‌ها طی چند روز گذشته، نشان‌دهنده این واقعیت است که غربی‌ها در قبال ایران حسن نیت و ابتکار عملی از خود نشان نداده و از ابزار تحریم دست برنداشته‌اند
کیهان در ادامه می‌نویسد:
تیم مذاکره‌کننده کشورمان که تاکنون بر اصول اصلی جمهوری اسلامی ایران (لغو تحریم‌ها، ارائه تضمین و راستی آزمایی طرف مقابل) هم در مذاکرات وین و هم در دوحه پافشاری کرده و هر بار دشمنان نظام را ناامید کرده‌اند بایستی ضمن در نظر گرفتن جمیع اقدامات و رفتارهای غیر سازنده غربی‌ها به‌ویژه آمریکایی‌ها، دستاورد ارزشمند خود (مقاومت در برابر نظام سلطه) را حفظ کرده و بازهم پای استفیای حقوق ملت ایران و بهره‌مندی از منافع اقتصادی برجام بایستند و برای برخی مدعیان اصلاحات که به دنبال بستن با کدخدا بودند و به قول خودشان زبان دنیا را بلد بودند! تفاوت‌های روشنی از توافق قوی جدید و توافق ضعیف قبلی را به تصویر بکشند.
روزنامه آرمان ملی فضای شکل‌گیری توافق را خاکستری دانسته و در سرمقاله خود نوشته است:
فضا نسبت به برجام خاکستری است و نمی‌توان با توجه به اطلاعاتی که باید برای تحلیل در دسترس باشد و نیست اظهارنظر قطعی میسر نیست اما مدت‌زمان مشخص‌شده برای تصمیم‌گیری طرفین در حال اتمام است و مواضعی که از سوی طرفین مشخص شود و اظهارنظرهایی که صورت بگیرد قطعاً این ابهامات را خارج می‌کند. به‌هرحال سه موضوع برای ایران مهم بوده است. نخست بحث رفع تحریم‌ها و موضوع تضامین برای ایران دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای است و اگر در این زمینه تضامین داده‌شده باشد حداقل از طرف ایرانی می‌توان نسبت به احیای برجام خوش‌بین بود.
توافق زیر سایه ضربه به شیطان در آمریکا
روزنامه جوان با تحلیلی از ماجرای حمله به سلمان رشدی و اثرات حاشیه‌ای آن بر مذاکرات نوشته است:
ایران هنوز به متن پیشنهادی اروپا برای احیای برجام، پاسخ مثبت نداده، ولی ظاهراً پاسخ ایران منفی هم نیست. احتمالاً اگر ملاحظات ایران درباره متن در نظر گرفته شود، همان‌طور که نماینده روسیه گفته، شاید احیای آن در مدتی کوتاه ممکن شود. بااین‌حال، حالا زمزمه‌هایی از داخل امریکا بلندتر از هر موقع دیگری شنیده می‌شود که می‌گویند «این توافق لعنتی را متوقف کنید»! آن‌هم به این دلیل که به سلمان رشدی، نویسنده کتاب آیات شیطانی حمله شده است.
این روزنامه در ادامه می‌نویسد:
ایران، امریکا، سه کشور اروپایی، روسیه و چین طی هفت سال در مذاکرات یک توافق نانوشته داشته‌اند؛ اینکه مذاکرات باید محدود به برنامه هسته‌ای ایران و تحریم‌هایی باشد که به خاطر این مسئله اعمال‌شده‌اند. هر موقع که یک‌طرف، مسائل فرا هسته‌ای و بیشتر از تحریم‌ها مطرح کرده، طرف مقابل آن را زیاده‌خواهانه خوانده و از او خواسته آن را کنار بگذارد. حالا هم ظاهراً یک مسئله غیر برجامی دارد خودش را وارد مذاکرات می‌کند. سلمان رشدی، نویسنده کتاب آیات شیطانی که ۳۳ سال قبل خشم مسلمانان را برانگیخت، روز جمعه موردحمله هادی مطر، جوان ۲۴ ساله لبنانی قرار گرفت و به بیمارستان منتقل شد. از وضع و حال رشدی و انگیزه جوانی که زمان انتشار آیات شیطانی، متولد هم نشده بود، چیز زیادی منتشرنشده، ولی حالا به فاصله‌ای کوتاه از حمله به رشدی، مجدداً بحث‌ها در واشنگتن بالاگرفته که مذاکرات با ایران باید متوقف شود.
اما روزنامه هم‌میهن ماجرای روی‌داده در شاوتاکوا در غرب ایالت نیویورک را بی‌ارتباط به برجام خوانده و نوشته است:
سؤالی که مطرح‌شده آن است که ترور سلمان رشدی چه ارتباطی با مذاکرات دارد؟ پاسخ آن است که این دو هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند، دو دلیل برای آن وجود دارد، از یک‌سو ایران و کشورهای غربی توافق کرده‌اند که مسائل غیرهسته‌ای را به مذاکرات وین وارد نکنند و نکته دوم عدم ادعای آمریکا در دست داشتن کشوری در این حادثه است. این مسئله نشان می‌دهد که کشورهای غربی علاقه‌ای برای ایجاد ارتباط میان این دو موضوع ندارند.
پاسخ به یک ابهام: تفاوت جرم سیاسی و امنیتی چیست؟
روزنامه اعتماد در ادامه فضاسازی‌های روزانه خود در دفاع از یک متهم امنیتی در گفتگو با همسر مصطفی تاج‌زاده جرم این متهم امنیتی را سیاسی خوانده است.
فخرالسادات محتشمی‌پور به اعتماد گفته است:
آقای تاج‌زاده به دلیل انتقاداتی که مطرح کرده‌اند، بازداشت‌شده‌اند. ابزار ایشان قلم و زبانش بود و در راستای اصلاح وضع موجود تلاش می‌کردند. اتفاقاً ایشان مشکلات بنیادین جامعه را تحلیل می‌کردند و راهکارهای مصلحانه برای بهبود وضعیت ارائه می‌کردند. در شرایطی که ابزارهای نوین ارتباطی شکل گرفته ایشان از ظرفیت فضای مجازی بهره می‌بردند تا مردم و مسئولان را متوجه مشکلات و راه‌های برون‌رفت از بحران‌ها کنند. رشته ایشان علوم سیاسی است و تجربه فراوانی در این زمینه داشته‌اند. ایشان معاون سیاسی وزیر کشور بوده‌اند؛ یعنی هم تجربه، هم تخصص و هم تمرکز ایشان در حوزه مسائل سیاسی بوده است. غیر از مسائل سیاسی و ارائه راهکار برای برون‌رفت از مشکلات کاری انجام نداده‌اند.
همسر این متهم امنیتی مدعی شده است که:
اطلاق عنوان امنیتی در یک پرونده سیاسی، صرفاً برای این است که برخی اقدامات خارج از قانون توجیه شود. ممکن است برخی از افراد و جریانات به دنبال این باشند که خطاب به افکار عمومی اعلام کنند، دلیل بازداشت و دادگاهی کردن آقای تاج‌زاده به این دلیل است که ایشان امنیت کشور را به مخاطره افکنده بودند.
لازم به ذکر است که تفکیک «جرم سیاسی» از اقدامات ضد امنیتی ازجمله مواردی است که دادگاه به آن رسیدگی کرده و صلاحیت تشخیص آن با متهم نیست؛ علاوه بر این تاج‌زاده پیش از دستگیری توسط دستگاه قضایی به‌صورت آشکارا خود را برانداز نرم معرفی کرده و در جلسات شبانه اینترنتی ادعا می‌کرد که از جمهوری اسلامی گذر کرده است، اقدامات سازمان‌دهی شده این فرد فراتر از چند انتقاد بوده و توهم مصلحانه بودن اقدامات او مدت‌هاست که در میان نخبگان جامعه شکسته شده است تا جایی که غلام‌حسین کرباسچی گفته است که من با خیلی از نظرات ایشان موافق نبودم!