"عبدالله نوری شبیه‌ترین شخصیت مشابه آقای هاشمی بود" این روایت محمد عطریان‌فر، معاون وزیر کشور دولت سازندگی از تشابه این دو تن است.

گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.

*****

روزنامه‌های جریان اصلاحات روز شنبه را با تمرکز خبری تحلیلی پیرامون مرگ پادشاه عربستان و تغییرات هرم قدرت در سرزمین حجاز آغاز کردند؛ از سوی دیگر محمد عطریان‌فر از فعالان فتنه 88 و معاون سیاسی وزیر کشور در دولت اول سازندگی از تشابه سیاست ورزی هاشمی و نوری خبر داد و اظهار داشت «عبدالله نوری شبیه‌ترین شخصیت مشابه آقای هاشمی بود»

روزنامه مردم‌ سالاری

ارگان رسمی حزب مردم‌سالاری شنبه را با تیترهای «مذاکرات هسته‌ای در سوئیس» و «درگذشت پادشاه» روانه پیشخوان مطبوعات کشور شده است.

· اظهار تأسف برای عدم حضور خاتمی

اولین همایش شورای هماهنگی جبهه اصلاحات با عدم رغبت حضور سران این جریان سیاسی همراه شد؛ حسن رسولی از نزدیکان عارف در واکنش به این همایش انتخاباتی اظهار داشت«برگزاری اولین گردهمایی اصلاح‌طلبان در 25 دی‌ماه به ابتکار شورای هماهنگی جبهه اصلاحات صورت گرفت که متشکل از 20 حزب، انجمن و گروه سیاسی است.

وی ادامه داد: در وهله اول باید از تلاش‌ها و اهتمام این عزیزان که برای اولین بار پس از سال‌ها و با استفاده از تغییر فضای نسبی کشور در دولت روحانی موفق به برگزاری این اجتماع شدند تشکر کنم و چنانچه سؤال و یا ابهامی در مورد کم و کیف این اجتماع با ارزش باشد باید از برگزارکنندگان آن پرسید.

رسولی با اشاره به اینکه تا جایی که من در جریان هستم روز قبل از برگزاری همایش دبیران کل احزاب اصلاح‌طلب با آیت‌الله هاشمی ملاقات حضوری داشتند،‌ اظهار کرد: بر اساس آنچه گفته‌اند برای آقایان هاشمی، خاتمی، عارف و ناطق نوری به‌طور رسمی دعوت‌نامه ارسال‌شده بود که آقایان خاتمی و هاشمی پیام دادند و دکتر عارف نیز در این مراسم سخنرانی کرد.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با تأکید بر این‌که جلسه از نظم بسیار خوبی برخوردار بود، طبق برنامه پیش رفت و حاشیه‌ای هم نداشت، تصریح کرد: مجموعه سخنرانان در این گردهمایی بر یک محور مشترک با ادبیات گوناگون تأکید داشتند و آن‌هم این بود که جریان اصلاحات جریانی است که برخواسته از متن و بطن انقلاب و حذف شدنی هم نیست، ثانیاً این جریان نسبت به اتفاق‌های روز حساس و دارای مسؤولیت است و اقدامات جامعه اصلاح‌طلب برخواسته از ظرفیت‌های درون نظام و مفاد قانون اساسی و کمک به پایداری نظام سیاسی کشور است.

عضو هیئت‌مدیره بنیاد باران افزود: همچنین در این مراسم اظهار تأسف شد از این‌که چرا شرایط فراهم نیست تا شخصیتی همچون خاتمی به‌جای حضور در مراسم به آن پیام بفرستد.»

روزنامه ابتکار

روزنامه ابتکار شنبه را به تیتر «شاه رفت» اختصاص داد.

· حاج قاسم و ظریف دو روی یک سکه

محمدعلی وکیلی که چند ماه قبل به مقایسه سردار سلیمانی و محمدجواد ظریف پرداخته بود، بار دیگر آنان را بازوی قدرتمند جمهوری اسلامی ایران برای افزایش دامنه قدرت‌یابی در منطقه معرفی نمود که عده‌ای خواهان جدای آنان از یکدیگر هستند؛ در همین راستا این روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب نوشت «اگر سردار قاسم سلیمانی نبود اکنون بغداد به تصرف داعش درآمده بود. آن‌چنان‌که پیش از آن نیز همگان اقرار داشتند که اگر سلیمانی نبود سوریه به تصرف گروه‌های مختلف تروریستی درآمده بود و یا آرامش نسبی کنونی لبنان مدیون قاسم سلیمانی است. آن‌چنان‌که اعتمادبه‌نفس مردم مظلوم یمن در تقابل با دولت دست‌نشانده نیز با اتکا به این سرمایه جهانی است.

پس ایران در میدان دیپلماسی عمومی گوی سبقت را از رقبا ربوده است اگرچه جهان نیز از نتایج آن بهره‌مند شده است. ارزش مهار داعش در منطقه وقتی نمایان می‌شود که سه نفر از تروریست‌های داعش یک هفته تمام آیتم‌های امنیتی کشوری چون فرانسه را به هم ریختند و وحشت و بهت را بر آن کشور حاکم کردند اما ده‌ها لشکر آنان در عراق و سوریه باهمت ایران و محوریت شخصیت کاریزماتیک حاج قاسم زمین‌گیر شده‌اند و اکنون در محاصره به سر می‌برند. بی‌شک در یک تقسیم‌کار این موفقیت‌ها در میدان دیپلماسی رسمی به کار گرفته می‌شود و دست دیپلمات‌ها را پر می‌کند و قدرت چانه‌زنی ظریف را برای ستاندن حقوق ملت بالا می‌برد.

هیچ‌کس باور نمی‌کند که چشم و ابروی ظریف و یا توان چانه‌زنی او و اشرافش بر فرهنگ غربی‌ها شرط کافی در پیشبرد اهداف کشور باشد بلکه سرمایه‌های ظریف همان داشته‌های ملت ایران است. وضع کنونی همان وضع زمان جنگ است. در زمان جنگ دیپلمات‌های رسمی در میدان نبرد دیپلماسی با اتکا بر دست آوردهای رزمندگان قدرت چانه زنی خود را بالا می‌بردند.

در آستانه هر دور مذاکرات رزمندگان عملیاتی را برای پشتوانه انجام می‌دادند و دیپلمات‌ها هم با دست پر و با کارت برنده وارد مذاکرات می‌شدند. نتیجه آن‌ هماهنگی و تقسیم‌کار آن بود که شورای امنیت مجبور شد در قطعنامه 598 تجاوزگری عراق را به رسمیت بشناسد و حقوق ایران را مورد تأیید قرار دهد. امروز هم همزمان با چانه زنی محمد جواد ظریف در میدان نبرد دیپلماسی هسته‌ای حاج قاسم در میدان دیپلماسی عمومی آتش تهیه فراهم می‌کند و پشتوانه سازی می‌نماید. این تقسیم‌کار هماهنگ رمز پیشبرد اهداف کشور است.

اما در همین شرایط متأسفانه صداهای تفرقه‌افکن به گوش می‌رسد و بیم هدر دادن فرصت‌ها را ایجاد کرده است. عده‌ای تلاش می‌کنند پشت سر حاج قاسم سنگر بگیرند و به نام این مرد مخلص و بی‌ادعا تلاش‌های ظریف را انکار کنند و گروهی دیگر هم عکس آن را مرتکب می‌شوند اما ظریف و حاج قاسم هر دو در یک میدان در حال نبردند. آنان به اقتضای وظایف مسئولیتی را عهده‌دارند اما زحمات حاج قاسم بدون دیپلماسی ظریف نتیجه‌بخش نخواهد بود و تلاش ظریف بدون پشتوانه زحمات حاج قاسم راه به‌جایی نخواهد برد. بر این اساس بهتر است تفرقه‌افکنان اجازه دهند که ظریف و حاج قاسم بر فراز تقسیم‌بندی‌های سیاسی داخلی و در ذیل منافع ملی کشور به‌عنوان دو بازوی قدرت ملی نقش‌آفرین بمانند تا ثمره تلاششان را مردم در آینده نزدیک ببینند.»

روزنامه اعتماد

روزنامه اصلاح‌طلب اعتماد نیم‌تای بالای صفحه اول خود را به تیترهای «شکست قهرمانانه» و «ملک سلمان پادشاه عربستان» اختصاص داده است.

· رد یک استعفا؛ فشار محافل خاص

«استعفا» حجت‌الاسلام صالحی منش «انتخاباتی» نبود؛ این گزاره تحلیلی گروه سیاسی روزنامه اعتماد است. این روزنامه خبر از فشار محافل خاص به استاندار قم را دلیل اصلی استعفا ایشان می‌داند که با مخالفت جدی رحمانی فضلی مواجه شد. گروه سیاسی روزنامه اعتماد نوشت «استان قم در پیشینه انتصاب مدیران محلی سابقه یک اعتراض جدی از سوی هواداران دولت را در کارنامه دارد؛ اعتراض به انتصاب فرماندار شهرستان قم در شهریورماه.

کمی بیش از پنج ماه قبل، سکان هدایت فرمانداری این شهر به رضا سیار، مدیرکل جهاد کشاورزی دوران احمدی‌نژاد در قم رسید که همین مسئله هم باعث شد تا هواداران و اعضای ستاد انتخاباتی حسن روحانی در نامه‌ای به علی لاریجانی، نماینده قم و رییس مجلس گلایه کنند که «تغییر مدیریت سیاسی و اجرایی استان و انتخاب مدیران لایق، توانا و کارآمد و البته معتقد به وعده‌های رییس‌جمهور و متعهد به برنامه‌ها و سیاست‌های دولت، به‌عنوان رساترین و مهم‌ترین پیام رأی بیش از ۲۰۰ هزار نفر از شهروندان محترم استان قم به آقای روحانی، با انتصاب روسا، اعضا و وابستگان ستادهای انتخاباتی رقبای رییس‌جمهور محترم به پست‌های مهم سیاسی، امنیتی، فرهنگی، آموزشی، ورزشی و... نادیده گرفته‌شده است.»

با همه اعتراضات اما مدیرکل دولت احمدی‌نژاد زمام فرمانداری قم را در دست گرفت و حجت‌الاسلام صالحی منش در مراسم معارفه او گفت که بر سر این انتخاب «اصولگرایان و اصلاح‌طلبان در قم به توافق رسیده‌اند.» توافقی که به نظر می‌رسد آن‌قدرها هم جدی نبوده تا صالحی منش خود بعد از پنج ماه متوسل به استعفا شود. هر چند معلوم نیست دلیل این استعفا وجود فشار از ناحیه کدام گروه‌ها یا مدیران محل بوده است، اما ناگفته پیداست که نارضایتی استاندار قم از وضعیتی که در آن قرار گرفته، ادامه همان تحولاتی است که پنج ماه پیش با نامه اعتراضی هواداران و اعضای ستاد انتخاباتی حسن روحانی به علی لاریجانی آغاز شده بود.»

روزنامه شرق

روزنامه اصلاح‌طلب شرق صفحه اول خود را به تیترهای «پایان پادشاه» و «تفاوت اولویت هاشمی و روحانی» اختصاص داد.

· عبدالله نوری شبیه هاشمی؛ ظریف شبیه روحانی

«عبدالله نوری شبیه‌ترین شخصیت مشابه آقای هاشمی بود» این روایت محمد عطریان فر، معاون سیاسی وزیر کشور در دولت اول سازندگی از تشابه سیاست ورزی هاشمی و نوری است؛ این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در همین راستا اظهار داشت «من از نزدیک، هم خدمت آقای هاشمی بودم و هم با آقای نوری و با زندگی ایشان از نزدیک آشنا هستم. می‌دانم چقدر تفاهم میان این دو شخصیت وجود دارد. ذکر دو نمونه از شیوه عمل آقای نوری، به درک این مسئله کمک می‌کند.

ایشان اوایل وزارت، مسئله‌ای را به من ارجاع داد که من آن را به شبکه تخصصی خود سپردم. سپس توسط روسای ادارات مربوطه تأیید شد، در اداره کل تأیید شد، من هم بررسی کردم و با نظر موافق به آقای نوری تحویل دادم اما مسئله در دولت پیش نرفت. روزی در مسیر هیئت دولت از ایشان پرسیدم چرا تعلل می‌کنید؟ حس می‌کنم شما هم موافقید، همه کارشناسان و مدیر آن‌هم تأیید کرده‌اند اما چرا دولت تصمیم نگرفته است؟ لبخند زد و گفت «درست است اما چون می‌دانم آقای هاشمی موافق نیست دلیلی ندارد به ایشان انتقال دهم و مسئله را خودم متوقف می‌کنم». شما در فتوت نامه‌های تاریخی خوانده‌اید که فلان فرد، شمشیر در نیام حاکم بوده است که نوعی تطابق میان آنان را نشان می‌دادند.

از این منظر به دلیل اینکه مهم‌ترین رکن تدبیر آقای هاشمی در ۶۸ تا ۷۲ مقوله تأمین اعتماد و امنیت مردم و تغییر فضا از ریل جنگی به ریل آرامش و سازندگی بود، شبیه‌ترین فرد به خود را انتخاب کرد. کما اینکه انتخاب دوم ایشان ‌هم شیخ حسن روحانی بود که تقریباً همین شخصیت را دارد. من روزی به آقای هاشمی گفتم شما حضور دارید اما خوب است برای پس از خود، تدبیری بکنید و ایشان روی آقای نوری نظر داشت. امام نیز با نوع نگاه خاص به عبدالله نوری، نشان داد که چقدر روی آینده ایشان حساب می‌کرده است.

اما خاطره دوم؛ یادم هست یکی از مدیران متوسط به بالا را برای استانی در نظر داشتیم که در وزارت کشور با طی مراحل، به دولت معرفی و در آنجا ۱۴ رأی آورد، خبری از معارفه ایشان نشد؛ به آقای نوری گفتم آماده شوید تا مراسم را برگزار کنیم اما ایشان گفت من استاندار را با ۱۴ رأی معرفی نمی‌کنم؛ باید ۲۰ رأی بیاورد! متعجب، علت را پرسیدم و گفت استاندار باید کل دولت را نمایندگی کند نه ۱۴ وزیر را.» وی در ادامه این گفت‌وگو نسبت به دولت یازدهم نیز تشابه روحانی و ظریف را مطرح کرد و اظهار داشت «دقیقاً رویکرد آقای روحانی مشابه آقای هاشمی است اما ایشان معضل کلیدی و مهم ما را مسائل داخلی تشخیص نمی‌دهد و این تمرکز، در سیاست خارجی رخ‌داده است. رییس‌جمهور، شبیه‌ترین انسان به خود در حوزه تدبیر امور را در وزارت خارجه منصوب کرده است.»

روزنامه آرمان امروز

روزنامه آرمان امروز صفحه اول خود را به تیترهای «روایت آیت آ... هاشمی از مظلومیت ظریف» و «دیپلماسی شناور بدون تنفس مصنوعی» اختصاص داد.

· ترجیح ندای ایرانیان عدم ورود به مجلس است

هراس نسل اولی‌های جریان اصلاحات کافی بود تا نسل دوم اصلاحات از حضور در انتخابات انصراف دهد تا تکاپو برای کسب قدرت از سوی نسل قدیمی این جریان استمرار داشته باشد؛ روزنامه آرمان امروز در گفت‌وگویی با مجید فراهانی از اعضای ارشد این حزب نوپا به تحلیل شرایط سیاسی کشور پرداخت. وی درباره مناسبات این حزب جدید و دولت یازدهم اظهار داشت «مجموعه ندای ایرانیان از دل دولت بیرون نیامده و ما هیچ ارتباط ارگانیک با دولت روحانی نداریم. باآنکه موفقیت دولت را در همه عرصه‌ها خواهانیم اما رویکرد «ندای ایرانیان» یک رویکرد ستایش‌گرانه بدون چون و چرا نسبت به دولت نیست. هرچند ما از کلیت سیاست‌ها و روندهای فعالیت دولت حمایت می‌کنیم اما نگاه کلان ما به دولت تابع سه اصل حمایت، هدایت و نقد دلسوزانه است و معتقدیم این رویکرد موجب اصلاح و یافتن فرصت‌های بهبود در عملکردها می‌شود.

یکی از انتقادات اصلی ما به دولت قبل، کم‌توجهی به بدنه کارشناسی کشور و تأکید بر تصمیمات فردی بدون توجه به درگیر نمودن نخبگان و نادیده گرفتن خرد جمعی در اداره کشور بود. امیدواریم در دولت جدید با تشکیل اتاق فکرهای تخصصی و تکیه‌بر بدنه جوان کارشناسی کشور این نقیصه برطرف شود.

دولت روحانی به پشتوانه اصلاح‌طلبان و حمایت بی‌دریغ شخص آقای خاتمی و با برنامه‌ها و وعده‌های مشخص نسبت به گشایش فضای سیاسی و فرهنگی جامعه بر سر کار آمد، خوب است گزارشی از روند تحقق این وعده‌ها با تکیه‌بر جزییات برنامه‌های آتی در زمان باقیمانده دولت منتشر شود.»

وی در ادامه درباره فعالیت انتخاباتی این حزب اظهار داشت «ما به‌عنوان ندای ایرانیان ترجیح می‌دهیم هیچ یک از اعضای مجموعه وارد مجلس آینده نشوند اما آرمان‌های اساسی ملت و برنامه‌های کارشناسی‌شده اقتصادی و اجتماعی که عرض کردم اجرایی شود. هدف ما اصلاح آرایش فعلی مجلس و رساندن مجلس به یک مجلس میانه‌رو، توسعه‌گرا و کوشنده در جهت تحقق منافع مردم است. مهم‌ترین مسئله ما این است که مجلس به‌عنوان عصاره فضائل ملت از وضعیت فعلی خارج و به یک مجلس ایده آل در طراز جهانی نزدیک شود. ابتنای بدنه حزب ندای ایرانیان نیز در همین راستا بر نیروهای تازه نفس روشنفکر دینی است که سطح تحلیل‌ها و توان اجرایی‌شان قطعاً چیزی کم از ژنرال‌های قدیمی اصلاح‌طلب ندارد.»

روزنامه ایران

روزنامه دولتی ایران، صفحه اول خود را به تیترهای «چرا تیم ایران حذف شد؟» و «اعراب در شوک درگذشت ملک عبدالله» اختصاص داد.

· عذرخواهی تحمیلی حزب ندای‌ایرانیان

کوچک‌ترین انتقاد حزب ندای‌ایرانیان از جریان اصلاحات با واکنش‌های اعضای این جریان سیاسی مواجه می‌شود؛ این‌بار نیز حزب ندای‌ایرانیان در برابر هجمه گسترده هم‌طیف‌های خود مجبور به عذرخواهی شد.

روزنامه ایران در صفحه سیاسی خود این گونه به روایت عذرخواهی تحمیلی این حزب نوپا می‌پردازد «حزب ندای ایرانیان در پی انتشار یادداشتی انتقادی علیه همایش اخیر اصلاح‌طلبان در پایگاه اطلاع‌رسانی خود از اصلاح‌طلبان عذر خواهی کرد. در یادداشت مذکور انتقاداتی نسبت به همایش یادشده وارد شده و با استقبال رسانه‌های منتقد و مخالف اصلاح‌طلبان از جمله روزنامه کیهان روبه‌رو شده بود. کمیته اطلاع‌رسانی حزب ندای ایرانیان در اطلاعیه‌ای ضمن عذرخواهی از اصلاح‌طلبان توضیح داده: با توجه به حاشیه‌های به وجود آمده درباره این یادداشت تأکید می‌شود موضع رسمی حزب در خصوص همایش اصلاح‌طلبان، حضور در عالی‌ترین سطح و کمک به همدلی و نزدیکی اصلاح‌طلبان بوده و هست، بنابراین ضمن عذرخواهی از انتشار یادداشت منتشر شده در خصوص این همایش بار دیگر بر این موضع رسمی حزب تأکید می‌شود.»