به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، توانایی های موشکی و پرنده های بدون سرنشین جمهوری اسلامی ایران ذیل دکترین دفاعی کشورمان، از اصلی ترین مولفه های قدرت نظامی ایران در سالهای اخیر محسوب شده و همواره رسانه ها و کارشناسان خارجی، در خصوص آن به بحث و بررسی پرداخته اند. اما هر زمان که بحث مذاکرات با کشورهای اروپایی در خصوص موضوعات مهمی همچون هسته ای یا برجام رخ داده، رسانه ها و برخی طرف های غربی اقدام به طرح یک موضوع جنجالی در خصوص این توانمندی های دفاعی کشورمان کرده و خواستار محدود شدن این قدرت بویژه در حوزه موشکی و پهپادی شده اند.
در آخرین اقدام، گروهی از نمایندگان دمکرات و جمهوری‌خواه مجلس آمریکا، طرحی را با هدف متوقف کردن فعالیتهای پهپادی جمهوری اسلامی ایران به کنگره داده‌اند تا هرگونه همکاری با ایران در زمینه پهپاد، مشمول تحریم‌های تسلیحاتی قرار گیرد؛ موضوعی که مشخص است کاملا در چارچوب یک عملیات روانی و تاثیر گذاری روی مذاکرات برجامی اخیر تهیه شده وگرنه سالهاست که هیچ کشور و شرکت خارجی، قطعات مورد استفاده در پرنده های بدون سرنشین را به کشورمان نمی فروشد.
بیشتر بخوانید:
رهبر انقلاب هم در دیدار اخیر با جمعی از نخبگان علمی کشور، اشاره ای به اهمیت بحث های موشکی و پهپادی داشته و گفتند: "خداوند در کتاب آسمانی هشدار می‌دهد که دشمن می‌خواهد شما از سلاح و داراییهای خود غافل شوید تا راحت حمله کند که این موضوع امروز با توجه به فشارها و جنجال‌ها در دنیا درباره مسئله پهپاد و موشک قابل توجه است. "
اما بد نیست توانایی موشکی و پهپادی اصلی ترین مخالفان برنامه موشکی و پهپادی ایران یعنی سه کشور آمریکا، انگلستان و فرانسه را مرور کنیم تا واقعیت ها، بهتر مشخص شود. بویژه اینکه هر سه این کشورها دارای سلاح اتمی بوده و از جمله سازندگان بزرگ سلاح در اکثر کلاس ها در دنیا به حساب می آیند در حالی که جمهوری اسلامی ایران به دلیل تحریم های شدید تسلیحاتی که اتفاقا توسط همین کشورها وضع شده در سالهای بعد از انقلاب و جنگ تحمیلی به صورت خاص سرمایه گذاری بیشتری روی تولید بومی موشک و پرنده های بدون سرنشین داشته است.
انگلیس : روباه پیر نیازمند به آمریکا و به دنبال خودکفایی در آینده
در انگلستان وقتی صحبت از موشک های به معنی واقعی کلمه استراتژیک می شود نگاه ها به سمت نیروی دریایی و البته یگان زیردریایی های ارتش انگلیس می چرخد. ۲ فروند زیردریایی تهاجمی اتمی کلاس Trafalgar، ۴ فروند زیردریایی تهاجمی اتمی کلاس آستیوت که در نهایت به ۷ فروند می رسد و ۴ فروند زیردریایی اتمی حامل موشک های بالستیک کلاس ونگارد دارایی های زیر سطحی این کشور به حساب می آیند. شرکت BAE که عمده سهام آن متعلق به انگلیس است سازنده این زیردریایی ها است. در بخش تسلیحات استراتژیک یعنی موشک های کروز برای زیردریایی های تهاجمی و موشک های بالستیک برای زیردریایی های کلاس "ونگارد" البته انگلیس مشتری تسلیحات آمریکایی است و از موشک های کروز سری تاماهاوک و موشک های بالستیک مدل ترایدنت ساخت آمریکا بهره می برد.
زیردریایی اچ ام اس ونگارد از کلاس ونگارد نیروی دریایی انگلیس
شلیک آزمایشی یک تیر موشک قاره پیما ترایدنت از یکی از زیردیایی های کلاس ونگارد نیروی دریایی انگلیس
سر جنگی موشک های ترایدنت در خدمت انگلیس ساخت خود این کشور بوده و Holbrook نام دارد. این موشک ها می توانند تا ۸ سر جنگی را حمل کرده و بسته به میزان سرهای جنگی در حال حمل بردی بین ۷۵۰۰ تا بیش از ۱۲ هزار کیلومتر داشته باشند. موشک های تاماهاوک نیروی دریایی انگلیس نیز بردی در حدود ۱۶۰۰ کیلومتر داشته و به سر جنگی ۴۵۰ کیلوگرمی مسلح هستند.
در نیروی هوایی انگلیس نیز سلاح اصلی دوربرد جنگنده های این کشور موشک کروز هوا پرتاب استورم شادو را در اختیار دارند. این موشک که توسط کمپانی اروپایی MBDA توسعه پیدا کرده، بردی بیش از ۵۰۰ کیلومتر داشته و از سر جنگی ۴۵۰ کیلویی بهره می برد. این موشک از سرعت مادون صوت بهره برده و توان نفوذ در اهدافی مثل سنگرهای بتونی یا آشیانه های مستحکم شده هواپیما را نیز دارد. این موشک همچنین در خدمت نیروی هوایی کشورهای فرانسه، مصر، قطر، هندوستان، امارات متحده عربی و عربستان سعودی نیز قرار دارد و انگلیس، بدون هیچ محدودیتی، به هر کشوری که بتواند، موشک و سلاح می فروشد.
بارگذاری موشک کروز استورم شادو بر روی جنگنده تایفون نیروی هوایی انگلیس
در بخش پهپادی تنها دارایی قابل ذکر و مهم این کشور که در خدمت نیروی هوایی قرار دارد، MQ-۹ ساخت آمریکا است که به تعداد ۱۰ فروند خریداری شده اند. در ادامه انگلیسی ها قصد دارند که پرنده های بدون سرنشین مدل Protector را که در حقیقت مدل ارتقاء یافته همین پهپادهای MQ-۹ هستند را وارد خدمت کنند.
در پهپاد ریپر از یک موتور توربوپراپ ۹۰۰ اسب بخاری ساخت شرکت آمریکایی Honeywell استفاده می شود. وزن پهپاد ریپر نیز ۲۲۰۰ کیلو است. سرعت در پهپاد ریپر ۴۸۲ کیلومتر بر ساعت است. در پهپاد ریپر امکان حمل محموله تا وزن نزدیک به ۱ تن است. ارتفاع پروازی ریپر ۱۵ کیلومتر است. پهپاد ریپر می تواند به مهماتی مثل موشک هلفایر، بمب هدایت لیزری ۱۲ GBU و یا بمب هدایت ماهواره ای ۳۸ GBU نیز مجهز شود. در عین حال شرکت اروپایی MBDA موشک های بریمستون را نیز با موفقیت از روی این پهپاد شلیک کرده است. انگلیسی ها قصد دارند تا در پهپاد Protector نیز از موشک های بریمستون استفاده کنند.
پهپاد MQ-۹ نیروی هوایی انگلیس
در بخش راداری و اپتیک نیز پهپاد ریپر، پرنده ای قابل است و بدون وجود تسلیحات توان بالای شناسایی و مدیریت صحنه نبرد را دارد. سامانه چند منظوره هدف یابی AN/DAS ۱ MTS-B از شرکت ریتهون با قابلیت رصد و کشف اهداف در شب و روز یا هر شرایط آب و هوایی و همچنین علامت گذاری لیزری اهداف، سامانه رادار سار AN/APY ۸ Lynx II و در مدل جستجوی دریایی این پهپاد که به اسم Guardian شناخته می شود نیز از راداری به اسم SeaVue Marine بهره گرفته می شود.
در حوزه بدون سرنشین ها، انگلیس در حال حاضر و به صورت عملیاتی به غیر ریپر گزینه خاصی را در اختیار ندارد ولی مسئله مهم برنامه ریزی آنها برای آینده است. بعد از داستان های عجیب این کشور با آمریکا بر سر جنگنده های اف ۳۵، لندن تصمیم گرفت تا توسعه نسل جدید جنگنده را خود آغاز کرده و تا این جای کاره برای این پروژه ایتالیا و سوئد نیز به آنها پیوسته اند. یکی از بخش های مهم این پروژه بحث توسعه هوش مصنوعی و در عین حال استفاده از پرنده های بدون سرنشین در کنار جنگنده های سرنشین دار است که به صورت یک تیم عمل می کنند. همچنین این کشور با سرمایه گذاری در بخش پرتاب های فضایی قصد دارد تا در آینده بسیار نزدیک بحث ارسال محموله به فضای خارج از جو زمین را نیز از خاک خود به انجام برساند.
پلیس بد برجام و عشق به بومی سازی توانایی دفاعی!
اگر مذاکرات هسته ای را از ابتدا تا به امروز دنبال کرده باشید در بسیاری از اوقات مشاهده می کنید که در مواردی، در دید افکار عمومی آمریکا حاضر به نرمش در برابر ایران شده اما کاری پیش نرفته است. این نتیجه، حاصل سنگ اندازی های فرانسه در مذاکرات بوده که به دلیل این رفتارها لقب پلیس بد را در این گفتگوها به خود اختصاص داده است. این کشور همچنین بارها در سالهای اخیر نسبت به توانایی خصوصا موشکی کشور ما ابراز نگرانی کرده خود البته از پرچمداران نظامی کردن جهان به حساب می آید. فرانسوی ها بعد از شکست خفت بار در برابر آلمان نازی در جنگ جهانی دوم و در نهایت آزاد شدن این کشور به دست متفقین در سال ۱۹۴۴ میلادی، سیاست مستقل دفاعی را در پیش گرفته و توسعه سامانه های تسلیحاتی زیادی از جمله انواع موشک، جنگنده و سلاح های هسته ای را در دستور کار خود قرار داد.
این کشور در سالهای طولانی جنگ سرد و بعد از آن در بسیاری از موارد به دنبال ساخت سیستم های نظامی در داخل بوده و خصوصا در مواردی استراتژیک مثل سلاح های هسته ای و حامل های آنها نیز بر این اساس عمل کرده است. در حال حاضر شاید مهم ترین بخش توان بازدارندگی نظامی این کشور بر عهده ۴ فروند زیردریایی کلاس Triomphant است. این زیردریایی های اتمی ساخت فرانسه به موشک های بالستیک زیردریایی پرتاب سری M۵۱ ساخت همین کشور مجهز شده که توان طی مسافتی بین ۸ تا ۱۰ هزار کیلومتر را طی کرده و به سر جنگی اتمی ۱۱۰ کیلو تنی مجهز است.
سلاح بعدی فرانسوی برای حمل سر جنگی اتمی موشک های هوا پرتاب سری ASMP-A با برد حدود ۵۰۰ کیلومتر و سرعت ۳ ماخ است. این موشک ها از سر جنگی ۳۰۰ کیلو تنی بهره می برند.
موشک اتمی ASMP-A در جایگاه مرکزی در زیر جنگنده رافال نیروی هوایی فرانسه
اما در بخش موشک های کروز متعارف، فرانسوی ها دارای دو گزینه اصلی هستند. یکی همان موشک های سری استورم شادو و دیگری موشک های کروز کشتی و زیردریایی پرتاب سری MdCN با برد هزار کیلومتر است. این موشک در حقیقت بر اساس موشک های استورم شادو توسعه پیدا کرده و البته در جریان حمله موشک سه کشور فرانسه و آمریکا و انگلیس به سوریه نیز عملکردی فاجعه بار داشت. برخی از شناورهای فرانسوی اصولا توان شلیک پیدا نکرده و برخی از این موشک ها نیز به هدف های اصلی برخورد نکردند.
موشک MdCN در حال شلیک آزمایشی از یک شناور نیروی دریایی فرانسه
در حوزه پرنده های بدون سرنشین فرانسوی ها تقریبا شرایطی مشابه با انگلیس دارند. دارایی اصلی آنها ۱۲ فروند پهپاد MQ-۹ آمریکایی است. البته این کشور نیز در ادامه مسیری مشابه با انگلیس را در نظر گرفته و به دنبال توسعه نسل جدید جنگنده با قابلیت جنگ شبکه محور با پرنده های بدون سرنشین است.
عمو سام و انبوه پروژه های موشکی و پهپادی
در نهایت به ایالات متحده آمریکا می رسیم که مخالف شماره ۱ هر گونه توسعه موشکی و پهپادی در ایران بوده و حتی در دوره ترامپ از ایران خواسته بودند برد موشک های خود را به ۲۰۰ الی ۳۰۰ کیلومتر کاهش دهد. اما نگاهی به داشته های خود این کشور در بخش های موشکی و پهپادی اطلاعات جالبی را مشخص می کند. در حوزه سیستم های عملیاتی این کشور ترکیبی از موشک های بالستیک و کروز برد بلند را در اختیار دارد که هم در نقش حملات متعارف و هم هسته ای کاربرد دارند.
در ابتدا به سراغ موشک های اصلی برای حمل تسلیحات اتمی در آمریکا برویم. موشک های بالستیک زیردریایی پرتاب سری ترایدنت از زیردریایی های کلاس اوهایو و موشک های بالستیک قاره پیما مستقر از سیلوهای زیر زمینی از مدل مینت من ۳ شلیک می شوند. با موشک های ترایندت در بخش مربوط به انگلستان آشنا شدیم، اما موشک های مینت‌من ۳ با بردی بیش از ۱۳ هزار کیلومتر فعال هستند.
موشک قاره پیمای مینت من ۳
سلاح مهم دیگر موشکی آمریکا، سری تاماهاوک است که توسط این کشور ساخته و به غیر از آمریکا فقط به انگلستان فروخته شده است. از زمان عملیات طوفان صحرا به سال ۱۹۹۱ میلادی تا به امروز این موشک در بسیاری از درگیری های آمریکا حضور داشته است و علاوه بر زیردریایی های تهاجمی مثل کلاس های لوس آنجلس، سی وولف و ویرجینیا از ناوشکن های کلاس آلری برک و رزم نام های کلاس تیکاندروگا نیز پرتاب می شود.
موشک تاماهاوک در حال شلیک از یک زیردریایی
اما در بخش موشک های کروز هواپرتاب نیز آمریکایی ها گزینه های خاصی در اختیار دارند. موشک های هوا پرتاب سری JASSM در حال بدل شدن به یکی از اصلی ترین سلاح های دورایستای پرنده های آمریکایی هستند. این موشک ها با بهره گیری از طراحی پنهانکار و پرواز مادون صوت در ارتفاع پایین در مدل های اولیه توان رسیدن به برد حدود ۳۷۰ کیلومتر و در مدل با برد افزوده امکان رسیدن به برد بیش از ۹۰۰ کیلومتر را دارد.
پرتاب موشک کروز JASSM از بمب افکن B-1 نیروی هوایی آمریکا
مدل جدیدتری از این موشک به زودی در آمریکا وارد خط تولید خواهد شد که بردی در حدود ۱۹۰۰ کیلومتر خواهد داشت. برنامه مهم دیگر آمریکا در این بخش پیدا کردن یک جایگزین برای موشک های سری AGM ۸۶ است که بیشتر بر بحث ماموریت های بازدارندگی هسته ای تمرکز دارد. پروژه جدید به نام AGM-۱۸۱ LRSO نام داشته و قرار است با بردی بیش از ۲۵۰۰ کیلومتر برای مجهز کردن ناوگان بمب افکن های استراتژیک آمریکا از جمله بی ۵۲ به کار رود.
در حوزه پهپادی نیز نام های خاصی در آمریکا وجود دارد که از آنها می توان به MQ-۹، RQ-۴ و RQ-۱۷۰ اشاره کرد که البته تمامی این پرنده های بدون سرنشین آمریکا خاطره خیلی خوبی از برخورد با پدافند هوایی جمهوری اسلامی ایران ندارد. دهه ۱۳۹۰ شمسی دورانی بود که این پهپادها در کنار مدل های دیگری از ساخته های آمریکا و رژیم صهیونیستی یا به صورت نرم و یا سخت شکار شده اند. در عین حال اخیر این کشور به صورت رسمی وجود پرنده بدون سرنشین پنهانکار RQ-۱۸۰ ملقب به خفاش سفید را نیز تایید کرده است. این پهپاد استراتژیک با نقش اصلی شناسایی به نوعی جایگزین RQ-۱۷۰ بوده و برای نفوذ به مناطق شدیدا حفاظت شده طراحی شده است.
نمایه ای از پهپاد شناسایی استراتژیک RQ-180
آمریکایی ها پروژه های فراوانی در حوزه موشکی و پهپادی برای سالهای آینده دارند. بحث بروز رقابت جدید بین این کشور با چین و روسیه باعث شده است تا طرح های جدیدی برای نیروهای مسلح این کشور تعریف شود. با از بین رفتن پیمان INF شاهد توسعه سریع برنامه ها برای ساخت موشک های بالستیک و کروز کوتاه و میان برد برای نیروی زمینی آمریکا هستیم که احتمالا تا بردی بیش از ۲ هزار کیلومتر را نیز پوشش خواهند داد. آنچه در بالا به آن اشاره شد بخش کوچکی از توانایی های فعال و برنامه های آینده سه کشوری است که در سالهای اخیر شاید بیشترین فشار را به جمهوری اسلامی ایران برای متوقف کردن برنامه های موشکی و پهپادی داشته اند. کشورهایی که خود از جمله فعال ترین ها در بخش نظامی هستند اما نمی خواهند کشورمان، برنامه بومی و دفاعی خود را برای جلوگیری از هرگونه گزند به منافع و مرزهای خود، ادامه دهد.
۰۸:۵۷ - ۱۴۰۰/۰۹/۱۵
۰۹:۱۷ - ۱۴۰۰/۰۹/۱۵
