ویژه‌نامه جام جهانی مشرق – ادسون آرانتس دوناسیمنتو ملقب به پله در سال 1940 در یک محله فقیرنشین به نام ترزکوآکوز به دنیا آمد. پدرش که به "دوندینو" شهرت داشت یک فوتبالیست بود ولی به مرز محبوبیت پسرش دست نیافت. پله از زمانی که یاد گرفت به توپ ضربه بزند عاشق فوتبال بود ولی مادرش از این علاقه زیاد راضی نبود زیرا شوهرش از مسابقات پول کمی برای اداره زندگی به دست می آورد و مادر پله به دنبال راه بهتری برای سرنوشت پسرش می‌گشت.


پله در دوران خود به عنوان بازیکن حضور در سه جام جهانی را تجربه کرد و رکوردهای بسیاری را شکست و به اولین بازیکنی تبدیل شده که 1000 گل به ثمر رسانده است. در واقع لقب پله در دنیا، "سلطان فوتبال" است. از القاب او می‌توان مروارید سیاه را هم نام برد. او به طور کل به عنوان بزرگ‌ترین بازیکن تاریخ جهان شناخته می‌شود.

پله در دوران حرفه‌ای خود سه جام جهانی را کسب کرد و 1281 گل به ثمر رساند. او تمام دوران فوتبال خود را در باشگاه برزیلی سانتوس بازی کرد و تنها سال‌های آخر عمر را به آمریکا رفت. بعد از بازنشستگی در 1977 او به عنوان شخصیتی ورزشی فعالیت کرده‌ و مدتی وزیر وزرش برزیل بوده‌ است.


پله در خانواده اش به Dico شهرت داشت. در واقع شهرت اصلی او Pele نبوده وی به دروازه بان تیم واسکوداگاما که نام وی Bile بوده علاقه خاصی داشته لقب او را هم پله یا Pile می‌نامند. پدر پله هم فوتبالیست بود اما به دلیل آسیب دیدگی از ناحیه زانو زود از دنیای فوتبال آن هم با تیم اتلتیکو مینیرو خداحافظی کرد.

در سن 15 سالگی به تیم جوانان سانتوس و پس از یک سال بازی به تیم بزرگسالان سانتوس پیوست. پله در اولین بازی برای تیمش در برابر کورینتیانس که با برد 7-1 این تیم همراه بود یک گل به ثمر رساند. در سن 16 سالگی در صدر جدول گلزنان لیگ برزیل قرار گرفت. فقط بعد از 10 ماه از عقد قرارداد حرفه‌ای با سانتوس به تیم ملی برزیل دعوت شد.


بعد از جام جهانی 1962 با تیم برزیل بسیاری از تیم‌های ثروتمند اروپایی خواهان او شدند اما دولت برزیل با اعلام اینکه پله گنجینه ملی برزیل است، مانع از پیوستن وی به تیمهای اروپایی شد. در 19 نوامبر 1969 پله موفق شد هزارمین گلش را به ثمر برساند. در واقع این گل در استادیوم ماراکانا و برابر تیم واسکوداگاما و از روی نقطه پنالتی ثبت شد.

کسب قهرمانی جهان، قولی بود که پله در سن 9 سالگی به پدرش داده بود. بلا رتی، یکی از مفسران معروف آلمان که با فوتبال برزیل به خوبی آشناست، می‌گوید: پله‌ 9 ساله، به پدرش که با چشم‌هایی گریان به رادیو گوش می‌داد و شاهد شکست برزیل از اروگوئه در فینال جام جهانی 1950 بود، قول داد که زمانی این شکست را جبران کند و با برزیل، قهرمان جهان شود که شد!

سال 1970، سال بازگشت پله بود. این بازیکن استثنایی در جام جهانى 1970 مکزیک، عضو یکى از بهترین تیم‌هاى ملی برزیل در طول تاریخ این کشور بود. در روز 21 ژوئن 1970، دیدار فینال جام جهانى مکزیک در حضور 105 هزار تماشاگر بین دو تیم برزیل و ایتالیا برگزار شد.
لاجوردی‌پوشان ایتالیا در دقایق نخست، بازى را تحت کنترل خود داشتند. در دقیقه 18 ، پله‌ 29 ساله در پى سانتر ریولینو، با ضربه سر توپ را درون دروازه ایتالیا جا داد و یکصدمین گل برزیل را در رقابت‌هاى جام جهانى به ثمر رساند. او با این گل نخستین بازیکنی لقب گرفت که در فینال دو جام جهانی فوتبال گل‌زنی کرده است. ایتالیا اگرچه در این دیدار موفق به زدن گل تساوى شد، اما در پى گل جرسون در دقیقه 66، پله دو گل دیگر ثبت کرد و برزیل با پیروزى 4 بر یک بر ایتالیا، برای سومین بار قهرمان جهان شد و جام "ژول ریمه" را براى همیشه به خانه برد. (فیلم گلهای دیدار برزیل - ایتالیا در جام جهانی 1970)

تارچیزیو بورنیچ، یکى از مدافعان سرسخت ایتالیا که در طول بازى چون سایه به دنبال پله بود، بعد از شکست سنگین تیمش گفت: من پیش از بازی دائم به خودم می‌گفتم که او هم مثل همه‌ بازیکنان دیگر، از گوشت و خون است؛ اما اشتباه می‌کردم!

گذشته از عنوان قهرمانی جهان، بزرگ‌ترین افتخاری که نصیب پله شد، گزینش از سوی فیفا به‌عنوان "بهترین فوتبالیست جهان" در قرن بیستم، و انتخاب به‌عنوان "برترین ورزشکار" قرن بیستم از طرف کمیته بین‌المللى المپیک (IOC) بود.

در ماه ژانویه سال 2014 بود که رسما از سوی فیفا یک توپ طلای افتخاری به پله به پاس یک عمر فعالیت ورزشی او اهدا شد. این نخستین بار بود که بازیکنی که دیگر در میدان فوتبال حضور ندارد و فعالیت حرفه‌ای‌اش خاتمه یافته، این جایزه را کسب کند.

جام جهانی 1970 مکزیک، آخرین حضور پله در مسابقات جهانی بود و اگر چه فدراسیون فوتبال برزیل سعی داشت رضایت او را برای حضور در مسابقات 1974 آلمان جلب کند، اما تلاش‌ها بی‌نتیجه ماندند.

پله جوانترین بازیکن در تاریخ جام‌های جهانی است که موفق شد برابر تیم فرانسه و در نیمه نهایی جام 1958 موفق به زدن 3 گل در یک دیدار یا همان هت‌تریک شود، آن هم با سن 17 سال و 239 روز. او جوانترین بازیکنی است که موفق شده در فینال جام جهانی حضور داشته باشد. در فینال جام 58 هم 2 گل به ثمر رساند که یکی از گل‌های او را در زمره برترین گلهای تاریخ جام جهانی به شمار می‌آورند.

در جام جهانی 1962 پله در بازی مقابل چکسلواکی وقتی دو بازیکن حریف را دریبل زد با خطای سنگین مدافع حریف روبرو شد و در نهایت جام جهانی را هم از دست داد. جالب است بدانید کسی که جانشین پله در ادامه تورنمنت شد کسی نبود به جزء گارینشای معروف که اتفاقا توانست دومین قهرمانی تیم برزیل در جام جهانی رار قم بزند و ستاره مسابقات هم لقب بگیرد.

رکورد او در تیم برزیل برابر با 67 برد و 14 تساوی و 11 باخت و 3 قهرمانی در جام جهانی است که تا به حال کسی به آن دست پیدا نکرده و یک نکته جالب هم اینکه تیم برزیل در مسابقاتی که پله و گارینشا به طور همزمان در تیم برزیل بازی می‌کردند رنگ شکست را هرگز به خودش ندید .


پله یا مارادونا؟
البته انتخاب پله از سوی فیفا به عنوان "فوتبالیست قرن" در آن زمان با اعتراض‌هایی نیز روبرو شد. یکی از شخصیت‌هایی که با این انتخاب چندان موافق نبود و خود را بر پله برتر می‌دانست، مارادونا است که بارها برای "مروارید سیاه" برزیل رجزخوانی کرده است و در بسیاری از نظرسنجی ها از سوی برخی نهادها و نشریات معتبر مارادونا بهترین بازیکن انتخاب شد.

اما یک واقعیت که در خصوص انتخاب پله گفته می شود این است که نهادهای بین‌المللی ورزش فوتبال مانند فیفا، در انتخاب بهترین‌ها، علاوه بر خلاقیت‌ها و توانایی‌های فردی و تکنیکی، به عوامل دیگری چون رفتار و منش بازیکنان و اخلاق و روحیه‌ ورزشی آنان نیز توجه دارند. این نهادها معتقدند که یک ورزشکار واقعی باید بااخلاق، درستکار، فروتن و برای همه‌ ورزش‌دوستان الگو باشد. البته کسب سه قهرمانی جهان و زدن گل‌های بیشتر پله نسبت به مارادونا و البته درخشش پله در میان نسلی که همگی از ستارگان دنیای فوتبال بودند نیز از عوامل برتری پله نسبت به مارادونا خوانده می شود.

یکی از داستان‌های جالب در مورد پله به این صورت هست که در سال 1967 دو گروه از گروه‌های مسلح در نیجریه که با هم جنگ می‌کردند 2 روز را اعلام آتش بس می‌کنند تا بتوانند بازی دوستانه پله را در لائوس مشاهده کنند!


در سال 1992 پله به عنوان سفیر سازمان ملل برای بومی شناسی و محیط برگزیده شد. در سال 1995 هم به خاطر خدمات برجسته به ورزش جایزه مدال طلایی را از سوی رییس جمهور برزیل دریافت کرد. همچنین از سوی رییس جمهور برزیل به عنوان وزیر ورزش برزیل و همچنین سفیر حسن نیت یونسکو انتخاب شد. در سال 2001 به دلیل درگیری به خاطر اتهام رشوه‌گیری از سمت خود کناره‌گیری کرد. در سال 1997 هم مقام شوالیه بریتانیا به صورت افتخاری به پله اهدا شد.