سوریه تقریبا یک سال پس از آغاز آنچه انقلاب سوریه خوانده میشد از سوی کشورهای غربی و عربی تحریم شد که یکی از این تحریمها، تحریم فرهنگی این کشور بود تحریمی که موجب شد در کنار مشکلات امنیتی و اقتصادی، حضور اهل فرهنگ و هنر و آثار فرهنگی آن در خارج از این کشور محدود شود.
همین دو ماه پیش بود که با یک ناشر سوری در نمایشگاه کتاب تهران سخن گفتم و او میگفت که اگرچه تحریمهای فرهنگی علیه سوریه کاهش یافته اما این تحریمهای فرهنگی ادامه دارد و ناشران سوری در نمایشگاههای کتاب عربی و غیرعربی شرکت میکنند اما بعضی کشورها مثل عربستان تحریم کردند.
در همین حال فعالیتهای فرهنگی به سختی در این کشور ادامه دارد، اگرچه صنعت سریالسازی سوری به عنوان یکی از قطبهای سریالسازی عربی، فعالیتهای جدی خود را پس از دو سال با هنرمندان جوان و نوپا و البته با کمک هنرمندان پیشکسوت بازیافته است اما سینمای این کشور همچنان در کما به سر میبرد و 4 دوره است که مهمترین جشنواره سینمایی این کشور یعنی جشنواره دمشق برگزار نشده است.
نشر و ادبیات نیز وضعیت خوبی در این کشور ندارد؛ عماد رفاعی مسئول انتشارات دارالقلم عربی سوریه درباره وضعیت نشر در سوریه در سایه بحران موجود در این کشور میگفت: بحران سوریه تاثیرات بدی بر ناشران سوری گذاشته و این روزها عنوان جدیدی در سوریه چاپ نمیشود و همه کتابها حتی اگر چاپ 2015 باشد چاپ دوم و یا سوم کتابها هستند.
و همانطور که قبلا هم گفتهایم « با توجه به اینکه یکی از معدود رایزنیهای فرهنگی فعال ایران در کشورهای عربی در سوریه قرار دارد، باید ایران برای عبور از تحریمهای فرهنگی علیه سوریه اقدامات جدی انجام دهد.»
حال با این اوصاف، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی کشورمان پایان هفته گذشته به سوریه سفر کرد که نگاهی به اهم دیدارهای وی نشان از یک تحرک مثبت در عرصه فرهنگی و رسانهای از سوی ایران برای پایان دادن به تحریمهای فرهنگی سوریه و تقویت بخشی از محور فرهنگ مقاومت است.
نگاهی به اهم اخبار مخابره شده از حضور وزیر فرهنگ در سوریه و دیدارهایش از جمله «تلاش برای یافتن سازوکارهای گسترش گردشگری بین دو کشور و راههای عبور از چالشهایی بحران پنج سال گذشته بر بخش گردشگری سوریه» برای « از سرگیری سفر ایرانیان به سوریه برای زیارت اماکن مقدسه»، «تقویت راههای همکاری دو کشور در زمینههای هنری، تئاتر، تولید فیلمهای سینمایی و ترجمه کتابها از عربی به فارسی وبرعکس» و « برطرف کردن نیازهای فنی برای حل بحران صنعت سینمای سوریه» و « تشکیل یک جبهه رسانهای برای مقابله با تروریسم» علائم مثبتی است که از این سفر دیده میشود.
البته آنچه که در این حرکت مثبت و رو به جلو مهم به نظر میرسد کیفی کردن هر چه بیشتر و بهتر این ارتباطات فرهنگی است؛ چه اینکه بسیاری معتقدند اگر تهران در طول سی سال رابطه سیاسی خود با دمشق ارتباط فرهنگی کیفی میداشت و فرهنگ انقلاب اسلامی و مقاومت و وحدت مذاهب و تقریب را در این کشور گسترش میداد هیچ وقت شاهد جولان تفکر وهابیت، تفرقه و ترور در این کشور نبودیم.
در همین حال به نظر میرسد در این مسیر تقویت هر چه بیشتر رایزنی فرهنگی ایران در سوریه، تقویت گروههای مردمی و نزدیک به انقلاب اسلامی در این کشور، تقویت رسانههای انقلابی و مقاوم سوریه و مقاومت میتواند در برنامه دولت برای حضور جدیتر فرهنگی در سوریه باشد.
چه اینکه در حوزه سینما و تلویزیون ایجاد دفتر ویژه تولید آثار مربوط به حوزه مقاومت در وزارت فرهنگ ایران و سوریه که در سال 91 و در آغاز بحران سوریه در دیدار مشاور بینالملل وقت سازمان سینمایی با سینماگران سوری در دمشق پیشنهاد مطرح شده بود، میتواند موثر باشد.