1- تعداد زندانیان ایرانی در آمریکا و تعداد زندانیان آمریکایی در ایران چند نفر است؟ جرم آن‌ها چیست؟

قشقاوی، معاون کنسولی، امور مجلس و ایرانیان وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌ها گفت: 19 ایرانی در حوزه تحریمی به اتهام واهی خرید اقلام با کاربرد دوگانه یا موارد مشابه دیگر زندانی هستند، البته علاوه بر این 19 نفر، تعدادی از این افراد خارج از آمریکا بودند که آمریکا به دنبال استرداد آن‌ها بود که خوشبختانه بسیاری از آن‌ها بی‌گناهی‌شان ثابت‌شده است، برخی دیگر نیز که در معرض استرداد بودند با تلاش ایران یا خانواده‌هایشان آزاد و به ایران بازگشتند. بااین‌حال تعدادی دیگر به آمریکا مسترد شدند. ما از دولت آمریکا می‌خواهم این افراد بی‌گناه را هر چه زودتر آزاد کند.

این مقام وزارت امور خارجه درباره ایرانیانی که به دلیل جرم‌های عادی در زندان‌های آمریکا هستند، گفت: بر اساس آمار رسمی آمریکا حدود 63 ایرانی تا پایان سال 1393 به دلیل جرائم عادی در زندان‌های آمریکا به سر می‌برند و تا جایی که اطلاع داریم از این تعداد دو نفر محکوم‌به اعدام و دو نفر بیش از 20 سال است که با اتهامات واهی در زندان هستند.[1]

در مقابل این آمار، باید گفت که فقط سه آمریکایی به نام‌های سعید عابدینی، امیر حکمتی و جیسون رضاییان در ایران به زندان رفته‌اند.‌ عابدینی به اتهام راه‌اندازی کلیسای خانگی به هشت سال حبس تعزیری محکوم‌شده است،[2] حکمتی به اتهام جاسوسی برای دولت آمریکا به 10 سال حبس محکوم شد[3] و دادگاه جیسون رضاییان نیز در حال برگزاری است و اتهام وی جاسوسی است.[4]

2- چه تلاش‌هایی از سوی مسئولین ایرانی برای آزادی ایرانیان زندانی در آمریکا انجام‌شده است؟ آمریکایی‌ها چه اظهارات و اقداماتی برای آزادی اتباع خود داشته‌اند؟

الف) مواضع مقامات آمریکایی

باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا، خود در پایان سال گذشته از مقام‌های ایرانی خواسته بود تا سعید عابدینی، امیر حکمتی، سرباز پیشین و جیسون رضائیان، خبرنگار را آزادکرده و برای یافتن و بازگرداندن رابرت لوینسون، همکاری کنند.

باراک اوباما، رییس‌جمهور آمریکا در گفت‌وگو با جمعی از روزنامه‌نگاران خارجی در کاخ سفید به مناسبت روز جهانی آزادی مطبوعات گفت: ما به تلاش‌هایمان برای آزادی خبرنگارانی که در حبس به سر می‌برند ازجمله جیسون رضاییان خبرنگار روزنامه واشنگتن‌پست که در ایران بازداشت‌شده است ادامه می‌دهیم.

جان کری، وزیر خارجه آمریکا، در مصاحبه با شبکه خبری «ام اس ان بی سی» از تلاش‌های تیم خود برای رها کردن زندانیان آمریکایی در ایران دفاع کرد و گفت که این تلاش‌ها حتی در دور آخر مذاکرات هسته‌ای با ایران که در تاریخ 27 ژوئن آغاز شد، ادامه داشت.

این مسئول آمریکایی گفت: باور کنید که بی‌اغراق می‌گویم که حتی یک نشست برگزار نشد که ما در آن موضوع شهروندان آمریکایی زندانی در ایران را مطرح نکرده باشیم.

وزیر خارجه آمریکا با اشاره به اینکه حتی پیش از اینکه به همراه «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران به اعلام حصول توافق بپردازند، بازهم موضوع آزادی زندانیان آمریکایی در ایران را با ظریف مطرح کرده است، گفت: ما بسیار بسیار امیدوار هستیم که ایران تصمیم بگیرد تا کار درست را انجام دهد و آن شهروندان را به آمریکا بازگرداند و ما محکم و مداوم و حتی در حال حاضر نیز در حال کار روی این موضوع هستیم.[5]

جان بینر، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا، بار دیگر از دولت باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا خواست توافق هسته‌ای با ایران را به آزادی سه شهروند آمریکایی محکوم‌شده در دادگاه‌های ایران مشروط بکند.[6]

جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید گفت: اظهار امیدواری جان کری وزیر خارجه این کشور درباره وضعیت این افراد نشان داد تا چه حد باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا برای بازگشت این افراد اهمیت قائل است.[7]

ماری هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، در نشست روزانه خود با خبرنگاران در پاسخ به سؤال خبرنگاری درباره آخرین پیگیری وضعیت امیر حکمتی گفت: وندی شرمن معاون وزیر خارجه آمریکا در بسیاری مواقع به‌صورت مستقیم در حاشیه مذاکرات هسته‌ای مکرراً وضعیت شهروندان آمریکایی بازداشت‌شده را جویا می‌شود. مقامات آمریکایی به پیگیری خود ادامه می‌دهند تا آن‌ها به خانه بازگرداند. ما درخواست خود را از ایران پیگیری می‌کنیم تا آن‌ها را آزاد کنیم و قادر باشیم که آن‌ها را به خانواده‌هایشان بازگردانیم. وی ادامه داد: ما نگرانی‌های خود را دراین‌باره آشکارا اعلام کردیم و بر این باوریم که ما باید این شهروندان را صرف‌نظر از این‌که نتیجه مذاکرات چه باشد به خانواده‌هایشان بازگردانیم.[8]

ماری هارف در پاسخ به سؤالی درباره وضعیت جیسون رضاییان گفت: همان‌گونه که ما همواره اعلام کرده‌ایم دستگیری شهروندان آمریکایی غیرقابل‌قبول است. او باید آزاد شود. همان‌طور که سعید عابدینی و امیر حکمتی نیز باید آزاد شوند. ما از دولت ایران می‌خواهیم که این کار را انجام دهد.[9]

ب) مواضع مقامات ایرانی

حسن قشقاوی، معاون کنسولی، امور مجلس و ایرانیان وزارت امور خارجه تنها مقام ایرانی است که از تلاش جدی وزارت خارجه برای آزادی 19 تن از ایرانیانی که در حوزه تحریم‌های هسته‌ای در زندان‌های آمریکا به سر می‌برند خبر داد.[10]

وی تصریح کرد: پیگیری‌های انجام‌شده از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران و همچنین توجیه افکار عمومی در این زمینه باعث می‌شود که بی‌گناهی زندانیان ایرانی در خارج از کشور ثابت شود و در این راستا از پیگیری‌های رسانه‌های ایرانی تشکر می‌کنم.[11]

در پایان باید گفت از دولت تدبیر و امید که بیشتر هم‌وغم خود را در امور بین‌المللی گذاشته و تلاش دارد که اعتبار پاسپورت ایرانی را برگرداند انتظار می‌رود برای آزادی اتباع ایرانی از زندان‌های آمریکایی تلاش بیشتری بکند.