گروه جنگ نرم مشرق- در طول تاریخ بشر، دولتها به «مهارت یافتن برای تلسط بر بشر» و درک کامل اینکه چطور میتوان ذهن مردم را کنترل کرد علاقمند بودهاند. در سال 2015، برنامه «شبکههای روایتی» دارپا یکی از این نمونههاست که در اوج خود قرار دارد.
این پروژه قصد بررسی این موضوع را دارد که «روایتها» چه نقشی در روانشناسی بشر داشته و این ساختارها چگونه بر ذهن تاثیر میگذارند. روایت روشی برای جملهبندی چیزی و انتخاب کلمات است تا بتواند با بهره از یک استراتژی مغرضانه به اطلاعات شکل لازم را بدهد.
محققان دارپا در مقالهای که در مجله روشهای نوروساینس منتشر شد اظهار داشتند: «روایات تاثیر بسزایی بر افکار، احساسات، و رفتار انسان دارند و میتوانند در زمینههای امنیتی کاملا مهم باشند.»
میتوان از سلطه «روایات» به طور بالقوه استفاده کرد تا بر برداشت جمعیتی که از پلتفرمهای ارتباطی مانند تلویزیون استفاده میکنند تاثیر گذاشته و آنها را به طرزی ماهرانه و پرقدرت واداشت تا به روشی خاص فکر کنند. اکثر مردم این تاکتیک را با عنوان آشناتر «پروپاگاندا» میشناسند.
یکی از نویسندگان این مقاله اریک شوماخر، دانشیار روانشناسی در موسسه فناوری گرجستان بیان میدارد: «دولتها اغلب برای ارائه اطلاعات از داستان استفاده میکنند، لذا درک اینکه ما چطور آن را درک میکنیم مهم است.»
علاوه بر روایات، این مطالعه بر ترس نیز متمرکز است. محققان، پدیدة «بینش سوراخ» یا استدلال ضعیف را دریافتهاند که زمانی در ذهن فعال میشود که برای مثال با دیدن لحظهای شکبرانگیز در فیلم شکیات فرد برانگیخته میشوند.
ارتش آمریکا دارای تاریخچه طولانیای از سرمایهگذاری بر روی آزمایشهای روانشناختی است، که برخی از آنها در نقض حقوق بشر کاملا جا افتادهاند.
اکنون با این برنامه دارپا مواجهایم که تحت بودجه پنتاگون است و به محققان و دیگر دانشمندان میلیونها دلار میپردازد تا روشهای جنگ را بهبود داده و تقویت کنند. چنین عملی، قدرت فنی قویای را در اختیار دولتها و ارتشهای کاملا جنایتکار قرار میدهد.
این که دارپا به نوابغ پول میدهد تا برای آن کار کنند، نمونهای از استثمار قابلیتهای فکری است تا بتوان قدرت دولتی و نظامی را تحکیم بخشید. همچنین این مسئله تنها بخش کوچکی از تکینکهای پروپاگاندای ارتش آمریکا در طول تاریخ به شمار میآید.
شبکههای روایتی
چرا مردم برخی اطلاعات را پذیرفته و بر اساس آنها عمل کرده و برخی دیگر را رد میکنند؟ چرا برخی موضوعات روایتی در ایجاد حمایت از تروریسم موفق هستند؟ روایتها چه نقشی را در ایجاد اختلال استرسی پس از ضایعه روانی (PTSD) و کمک به درمان آن دارند؟ این سوالات به نقش روایتها در روانشناسی و جامعهشناسی بشر میپردازد، و پاسخ آنها کاربردهای استراتژیکی برای مأموریتهای دفاعی به همراه دارد.
دارپا دست به اجرای برنامه شبکههای روایتی خود زده است تا دریابد که روایتها چگونه بر شناخت و رفتار بشر تاثیر میگذارند، و این یافتهها را در بافتهای امنیت بینالملل به کار میگیرد. هدف این برنامه پرداختن به عواملی است که به افراطگرایی، بسیج اجتماعی خشن، شورش، و تروریسم در میان جمعیتهای خارجی کمک میکند، و در جلوگیری از درگیریها و حل آنها، و درمان موثر PTSD کمک میکند.
روایتها میتواند در تحکیم حافظهها، شکلدهی احساسات، و ایجاد تعصب در قضاوت، و تاثیر بر تمایزات گروهی نقش داشته باشد. برای تعیین تاثیر آنها بر عملکردهای شناختی، به یک نظریه قابل اجرا در خصوص روایات، فهم اینکه آنها در بافتهای امنیتی چه نقشی را ایفا میکنند، بررسی نحوه تحلیل نظاممند روایات و اثرات روانشناختی و عصبشناختی آنها نیاز است.
شبکههای روایی دارای سه اثر موازی در تحقیق و توسعه هستند:
· توسعه ابزارهای تحلیلیِ کمی برای مطالعه روایات و تاثیرات آنها بر رفتار انسان در بافتهای امنیتی؛
· تحلیل تاثیر عصب شناختی روایات بر هرمونها و انتقالدهندههای عصبی، فرایند پاداش، و تعامل بین احساس و شناخت؛ و
· توسعه مدلها و شبیه سازیهای تاثیر روایات در بافتهای اجتماعی و محیطی، توسعه حسگرهایی برای تعیین اثر آنها بر روی افراد و گروهها، و ارائه پیشنهاداتی جهت اصلاح دکترین.