*مسئله زن یکی از چالشهای روز است
حداد عادل در این مراسم گفت: اهمیت موضوع و انتساب برنامه به رهبر انقلاب و وجود نام آقای بانکی دلایلی بود که سخن گفتن در این برنامه را بدون درنگ پذیرفتم. آقای بانکی را سالهاست که میشناسم و با ایشان در کلاس فلسفه دانشگاه تهران همکلاس بودم و فعالیت های او را در این سالها مستمر دنبال میکنم.
وی در ادامه با اشاره به موضوع کتاب گفت: مسئله زن در جامعه روز و انقلاب اسلامی یکی از چالشهایی است که نظام ما با آن مواجه است، وقتی سخن از چالشها و مشکلات کشور میشود همه به سمت مسائل اقتصادی و سیاسی توجه میکنند اما من معتقدم که مسئله زنان و خانواده اهمیت کمتری از مسائل اقتصادی و سیاسی ندارد.
*خاطره شهید مطهری از رفتار امام با بانوان در پاریس
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: در طول تاریخ صد ساله اخیر، طرز حکومت کردن یا شیوه توجه به علم، اقتصاد، هنر و... از جمله چالشهایی بوده که بعد از دوره تجدد جامعه ما را تحتتأثیر قرار داده، یکی از عناوینی که در این فهرست قرار میگیرد مسئله توجه به زن است و حتی این مسئله بعد از انقلاب نیز پررنگ شده است، زیرا بعد از پیروزی انقلاب، ما مدعی اداره جامعه بر مبنای اسلام بودهایم که باید پاسخ مناسبی به آن می دادیم.
او اضافه کرد: رهبران و متفکران به اهمیت این موضوع نیز وقوف داشتهاند. شهید مطهری یکی از کسانی است که به این مسئله توجه داشته و در آثار خود به آن پرداخته. امام راحل نیز به اهمیت مسئله زن در انقلاب وقوف داشتهاند. در خاطرم هست که بعد از مراجعت شهید مطهری از پاریس به ایران به سراغ ایشان رفتیم و از اوضاع آنجا پرسیدیم، ایشان در خلال صحبت هایشان گفتند که امام به نقش زنان در انقلاب بسیار اهمیت میدهد و کارهایی کردهاند که هر چند خلاف شرع نیست ولی خلاف عرف جامعه روحانیت است، یعنی آن مدلی که امام در پاریس با زنان نشست و برخاست دارند از هیچ مرجع تقلیدی دیده نشده، مثلاً امام در برخوردهایش با بانوان، آنها در فاصله کمتر از نیم متر با ایشان مینشینند که این در میان حوزویان رفتار خلاف عرف است.
*رهبر انقلاب حساب ویژهای روی مسئله زن باز کرده است
حداد عادل گفت:با نگاهی به مصاحبههای امام پیش از پیروزی انقلاب به جایگاه زن پی میبریم، زیرا در اغلب مصاحبهها که رسانه های غربی آنها را انجام دادهاند، وجه اشتراک سؤالات مسئله زن بوده است. رهبری نیز حساب ویژهای روی مسئله زن باز کرده و به نظرم باید اجزای منظومه فکری ایشان به زن کشف شود تا تصور ایشان نسبت به زن و خانواده درست درک شود.
این فعال فرهنگی گفت: اگر میبینیم که رهبری بر کتاب دختران آفتاب تقریظ مینویسند به خاطر توجه به ایشان مسئله زنان است. ما باید در جمهوری اسلامی که میخواهیم به سوی تمدن اسلامی حرکت کنیم، تصویر جامعی از مسئله زنان داشته باشیم. ما باید یک نظریه جامع بر پایه اعتقادات اسلامی داشته باشیم که به تمام سؤالات پیرامون زنان پاسخ دهد.
*واقعیتی که زنان جامعه باید بدانند
وی اضافه کرد: باید به زنان جامعه خودمان این واقعیت را اعلام کنیم، که هدف از تعریف نقش زن بازگشت به گذشته نیست. ما الگوی گذشته را منطبق بر الگوی اسلامی نمیدانیم و نمیخواهیم از الگوی غربی پیروی کنیم. ما نه وضع زن غربی و نه زن 100 سال پیش را اسلامی نمیدانیم.
حداد عادل گفت: کاری که غرب سرمایهداری با زن کرد همان کاری است که مارکسیسم و کمونیسم با کارگران کرد. یعنی آنها با شعارهای کارگری کارگران را به خود جذب کردند و اکنون غرب برای جذب زنان تابلوی پر زرق و برق حمایت از زنان را بلند کرده است و میخواهد با این روش به کشورهای غیر غربی نفوذ کند.
*جادهصافکنهای غرب در کشور از زنان سوءاستفاده میکنند
او با اشاره به اینکه نفوذ غرب اندیشه غربی در کشورهای اسلامی نیز دیده میشود، گفت: غربگراها حتی در کشور خودمان که جاده صاف کن غرب هستند با شعارهایی از این جنس برای رأی آوردن و ... زنان را جذب و برای دستیابی به منافع خود از آنها سوءاستفاده میکنند. ما باید بگوییم که زنان و مردان دارای حقوق متساوی هستند ولی حقوق متساوی داشتن برابر با حقوق مشترک داشتن نیست.
حداد عادل در پایان سخنانش گفت:دشوار شدن ازدواج، تأخیر در ازدواج، کاهش در جمعیت و ... مسائلی است که در جامعه ما وجود دارد و جدی گرفتن این مسائل بر تمام متدینین واجب است و تمام دستگاههای مسئول باید آن را در کانون توجه قرار دهند. آقای بانکی و دوستانش در این کتاب به یک شیوه غیرمستقیم حرفها را از زبان عدهای بیان کردند و این هنر بزرگی است و این روش تبلیغ موثرتر است.
*سلیقه رهبری در فرهنگ باید تبدیل به رویه در حرکت فرهنگی کشور شود
امیر خوراکیان معاون هماهنگی موسسه پژوهشی انقلاب اسلامی در بخشی از این مراسم گفت: اعتقاد ما این است که اندیشه و نگاه، رفتار و سلیقه مقام معظم رهبری در عرصه فرهنگ میبایست تبدیل به رویههای نظاممند در حرکت کلان فرهنگی کشور شود.شاید در فهرست کوتاهیهایی که در فرهنگ داریم این مسئله نیز قرار گیرد.
وی افزود: اگر برگزیدن یک اثر فرهنگی توسط ایشان صورت میگیرد در حقیقت یک اثر تشویق میشود و به دنبال این انتخاب حمایت از آن صورت میگیرد که به نظر من این مجموعه باید تبدیل به یک نظام و رویه ثابت و منسجم میشد.شاید بتوان گفت که چنین نگاه و جایگاهی که به این مهم بپردازد وجود نداشته است.
معاون هماهنگی موسسه پژوهشی انقلاب اسلامی گفت: یکی از مهمترین پیامها و آموزههای این رفتار رهبری در خواندن و تقریظ نوشتن همین مسئله انتخاب است. دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی یا دستگاههای دیگر فرهنگی در این مسئله متولی هستند را نمیدانم ولی در هر حال میدانیم که یک نظام فکری و فرهنگی وجود ندارد که این اتفاق را برگزیند و تبلیغ کند.
او اضافه کرد: موسسه انقلاب اسلامی که مجموعه حفظ و نشر آثار رهبری است تقریظهای رهبری را منتشر میکند در سلسله نشستهای ادبیات و مقاومت کتابهای که مرتبط با حوزه دفاع مقدس بوده است را رونمایی کردهایم که آخرین نشست آن در کرمان بوده است.
*مخاطب اصلی کتاب، دختران هستند
خوراکیان گفت: از آنجا که موضوع کتاب امروز یک موضوع اجتماعی است هر چند که داستان آن با ظرایف هنری بیان شده تصمیم گرفته شده که سلسله نشستهای رونمایی از تقریظهای این چنینی را با عنوان پاسداشت ادبیات و هنر انقلاب اسلامی برگزار کنیم.
وی در پایان سخنانش گفت: مخاطب اصلی این کتاب خانمها و دختر خانمها هستند و از این رو این مراسم در مدرسه دخترانه برگزار شده است.
*هنر به رقم خوردن مودت اهل بیت کمک میکند
کبری خزعلی عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در بخش دیگری از این مراسم گفت: سیر کمال انسان در بعد عقل و نظر رقم میخورد برای رسیدن به حیات طیبه به هر دو عامل باید توجه شود و آیات و روایات بر این دو تأکید میکند و تقدم تأخر آنها را روشن میکند.
وی افزود: وقتی اجر نبوت، مودت اهل بیت عنوان میشود نشان میدهد که رشد انسان در گرو چیست و انسان خود باید این آخرین مرحله را رقم بزند و هنر به رقمخوردن این مودت به انسان کمک میکند.
این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: رهبر انقلاب به خوبی مفهوم حیات طیبه را مطرح میکند و عوامل رسیدن به آن را بیان میکند. استقلال ملی یکی از عوامل دستیابی به حیات طیبه عنوان شده است که زندگی در عزت و سربلندی با استقلال گره خورده است. پیشرانی در علم و تمدن و رشد فرهنگی حیات طیبه را رقم میزند و اگر ملتی بتواند برای بشریت پیشرانی داشته باشد حیات طیبه دارد.
*«دختران آفتاب» در یک برخورد داستانی به مسئله عفاف پرداخته است
او در بخش دیگری از سخنانش گفت:کتاب دختران آفتاب به زیبایی به مسئله پرداخته و قلم آن خواننده را سحر میکند تمام موضوعات برای زندگی فاطمی در این کتاب به خوبی بیان شده است فلسفه حجاب، برابری جنسیتها و ... در این کتاب مطرح شده است.حتی بعضی شبهات را که مطرح هستند را پاسخ داده و در یک برخورد داستانی به مسئله حجاب و عفاف پرداخته است.
خزعلی در ادامه با ارزشمند خواندن غیرت در این کتاب گفت: این داستان غیرت را ارزشمند دانسته و فاطمه مجاهد شهید را به خوبی در داستان تصویر کرده است.
وی در حالی که بعض کرده بود گفت: اوج مظلومیت برای فاطمه شهید در این داستان رقم میخورد و لحظه لحظه این داستان جایگاه علی مظلوم زمان را به تصویر کشیده است دستگاههایی مانند صدا و سیما و وزارت ارشاد میتوانند این کتاب را به دست دانشجویان برسانند که با یک برنامهریزی متناسب این اقدام شدنی است.
*نباید کودکان ما به دست یونیسف تربیت شوند
این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان سخنانش گفت: مرکز عالی زن و خانواده که از مطالبات رهبر انقلاب است هنوز به وجود نیامده و باید جایگاهی برای آن به وجود بیاید تا کودکان ما به دست یونیسف و جریانهای یهودی تربیت نشوند.
*هنوز صدها یادداشت و تقریظ بر کتب مختلف منتشرنشده است
علیرضا مختارپور دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور در این مراسم درباره این کتاب نکاتی را طرح کرد که در ذیل میآید: با آنکه یاداشتهای بسیاری در تحلیل محتوای کتاب «دختران آفتاب» تهیه کردهام، اما به دو دلیل از طرح آن نکات خودداری میکنم: اول آنکه ارائه تحلیل درباره متن و محتوای کتاب مستلزم بیان داستان کتاب است و این کار یعنی افشای ماجرای کتاب که ممکن است به ذوق و شوق کسانیکه پس از این مراسم قصد خواندن کتاب را دارند آسیب بزند.
وی افزود: دوم آنکه بهطور طبیعی از این پس درباره این کتاب بحث و گفتوگوهای فراوان در رسانهها و توسط اهل ادبیات و کتاب صورت میگیرد؛ چنانکه در همین چند روز هم (البته بعضاً بدون مطالعه و دقت در محتوا) مطالبی منتشر شده است و یادداشتهای این حقیر نیز در فرصت دیگری قابل انتشار است. اما به نظر میرسد متن یادداشت حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای بر این کتاب خود موضوع بسیار قابل توجهی برای بررسی و دقتنظر است. لذا به بیان نکاتی درباره این یادداشت میپردازم.
معاون نشر موسسه انقلاب اسلامی گفت: چنانکه در مقاله «تأملاتی درباره تقریظهای رهبر معظّم انقلاب بر کتابهای دفاع مقدس»، ارائه شده است در چهارمین پاسداشت ادبیات جهاد و مقاوم1 در 27 خرداد 1393، ذکر شد. معظمله خود اشاره کردهاند که از سالهای جوانی پس از مطالعه، تاریخ مطالعه و گاه نظر خود را در حاشیه یا آغاز هرکتاب مینوشتهاند و این سبک و سیره تا امروز ادامه یافته است. البته هنوز صدها یادداشت و تقریظ و حاشیه ایشان بر کتب مختلف همچنان منتشرنشده باقی مانده است و امیدواریم روزی شاهد انتشار تمامی آن یادداشتها باشیم.
او گفت: اما این اشاره لازم است که یادداشتها و حاشیهنویسیهای ایشان به چند قسم قابل طبقهبندی است: الف) گاه صرفاً زمان و مکان مطالعه را ثبت کردهاند که این روش در اکثر کتب مطالعه شده توسط ایشان اعمال شده است. ب) گاه به شرایط زمانی و مکانی که حاکی از توجه خاص است اشاره شده بهعنوان نمونه در حاشیة کتابی نوشتهاند: «تصادف جالبی بود توفیق مطالعه این کتاب در ایام 15 شعبان و ما بعد آنکه به زیارت قم رفته بودم دست داد.» ج) گاه به تأثیر کتاب بر خود اشاره کردهاند. بهعنوان مثال: «ساعات خوش و باصفایی را در مقاطع پیش از خواب با این کتاب گذراندم و الحمدلله.»(1391/10/20)
وی افزود: د) گاه به جنبهی مستند بودن کتاب اشاره کردهاند که این استناد بعضاً در سخنرانیهای ایشان نیز دیده میشود. نظیر اشاره به کتاب «نگاهی به تاریخ جهان» یا «خاطرات برخی از زمامداران کشورهای استکباری». جالب است که گاه در اشاره به این نوع کتب عمداً از ذکر نام کتاب یا نویسنده نیز خودداری میکنند. هـ.) در برخی از یادداشتها نکاتی را در جهت تأیید، تکمیل و یا نقص و نقد کتاب ذکر کردهاند که ندرتاً نمونههایی از این نقص و نقد در بیانات ایشان نیز ذکر شد. بهعنوان نمونه در دیدار با مترجم یک کتاب ضمن تقدیر از قوت ترجمه دو اشکال اساسی یکی از جنبه دینی و دیگری از جنبهی اخلاقی به محتوای کتاب وارد کردهاند. و) در برخی از یادداشتها صرفنظر از محتوا به بیان نظر خود درباره نویسنده یا مترجم پرداختهاند.
مختار پور در ادامه گفت: ز) در بعضی از یادداشتها نقطهنظر علمی و تخصصی درباره موضوع کتاب و نظر نویسنده بیان شده است که نمونههایی از این نوع در یادداشتهایی که به زبان عربی بر برخی کتب حوزوی نوشتهاند قابل مشاهده است. نکته مهم قابل توجه دیگر که با مطالعه و مرور این یادداشتها که حتی در بیش از 50 یادداشت و تقریظ منتشر شده نیز قابل مشاهده است اینکه: اولاً همه یادداشتهای نوشته شده و یا اشاره شده در بیانات لزوماً بهمعنای تأیید محتوا و توصیه به ترویج کتاب مورد نظر نبوده بلکه انواع مختلفی را از نظر طرح خصوصاً در بیانات شامل میشود. از جمله: ایشان به برخی از کتب صرفاً از نظر استناد به برخی مطالب و حقایق تاریخیـ سیاسی و اجتماعی اشاره کردهاند و در واقع از اعتراف نویسنده کتاب، صحت واقعه یا تحلیلی را نتیجه گرفتهاند و درنتیجه توصیهای به ترویج و تبلیغ کتاب موردنظر نداشتهاند، چنانکه گفته شده گاه حتی از ذکر نام کتاب و نویسنده نیز پرهیز کرده و به این عمدی بودن عدم ذکر هم صریحاً اشاره کردهاند.
دبیر کل نهاد کتابخانههای عمومی کشور گفت: گاه صرفاً به قوت قلم و قدرت نویسنده در صحنهپردازی و ترسیم واقعهای تاریخی یا سیاسی و اجتماعی اشاره کردهاند و به صراحت قصدشان از این اشاره را نیز بیان داشتهاند. این نوع اشارهها غالباً در دیدار با اهل قلم و فرهنگ و هنر و گاه مسئولین مؤسسات و نهادهای فرهنگی صورت گرفته و لزوم کسب مهارت و تقویت قدرت قلم به مخاطبان توصیه شده و کاملاً واضح است که در این نوع اشارهها مطلقاً توصیه به ترویج و تبلیغ کتاب مورد نظر نبوده و گاه ایشان در همان جلسه صریحاً بیان کردهاند که محتوای کتاب مورد اشاره کاملا باطل و غیر قابل قبول است امّا قوت و قدرت قلم را مورد توجه قرار دادهاند. و البته در برخی از یادداشتها و تقریظها و بیانات، صراحتا کتابهایی را نام بردهاند و با تجلیل از محتوا یا نویسنده یا موضوع، مخاطبان را به مطالعه آن کتب و رسانهها را به ترویج و تبلیغ آنها تشویق و توصیه کردهاند. البته نکات بسیار دیگری درباره سبک و انواع اشارات حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای در مطالعه و کتابخوانی وجود دارد که انشاءالله در فرصتهای دیگر به آن میپردازم.
او اضافه کرد: اما قبل از پرداختن به تقریظ کتاب «دختران آفتاب»، از خبرنگاران فهیم رسانهها استدعا میکنم تا به نکات ذکر شده در معرفی، تبلیغ و ترویج انواع کتب مورد اشاره دقت و توجه لازم را بهعمل آورند. انشاءالله. اما درباره یادداشت معظمله بر کتاب «دختران آفتاب» به چند نکته مهم اشاره میکنم: نخست آنکه ایشان هم به زمان مطالعه این کتاب اشاره کردهاند که چند سالی پس از انتشار آن صورت گرفته و هم به تقارن زمان مطالعه با ایام شهادت حضرت فاطمة زهراسلاماللهعلیها. این اشاره بهنحو دقیقی مشخص میکند که در زمان مطالعه این کتاب تمامی آنچه در توصیه به جامعه متعهد مخصوصاً دختران و زنان نسبت به الگوگیری از حیات طیبهی حضرت زهراسلاماللهعلیها دانستهاند نیز مدنظر بوده و همجهتی محتوای این کتاب با آن الگوی کامله در تقدیر بوده است.
*دختران آفتاب یک رمان با مشخصات معمول رمان نیست
مختارپور ادامه داد و گفت: دوم اشاره به نوع کتاب است که داستانی با هدف طرح مسائل فکری است. توضیح آنکه این کتاب یک رمان با مشخصات معمول درنظر گرفته شده برای رمان نیست بلکه داستانی خاطرهگونه از سفر چندروزه یک گروه هفت نفره از دختران دانشجو است که در طول این سفر بنابر سوابق تربیتی و مطالعاتی خود و با توجه به خاستگاههای اجتماعی و خانوادگی به بحث و تبادل نظر دربارهی مهمترین مسائل مبتلا به دختران و زنان خصوصاً در جامعهی ایران معاصر میپردازند و شبهات و معضلات فکری خود را در بحثهای گاه پرحرارت و طولانی مطرح میکنند. در طول این کتاب دهها مسأله ریز و درشت مربوط به زنان و همچنین نویسندگان، متفکران و صاحبنظران داخلی و خارجی مورد اشاره قرار گرفته است که نویسندگان کتاب فهرست اجمالی از 51 موضوع مطرح شده در 14 فصل کتاب را در 13 عنوان اصلی در پایان کتاب ارائه دادهاند. موضوعات و مسائلی که از صفحه 31 کتاب آغاز و تا آخرین صفحهی کتاب؛ یعنی صفحهی 473 ادامه مییابد.
وی اضافه کرد: بهنظر میرسد کتاب از 2 ویژگی قابل توجه در این زمینه برخوردار است: اول: طرح صریح شبهات، مشکلات و مسائل مورد توجه دختران در جامعه امروز ایران و پرهیز از خودسانسوری و پرهیز از پاک کردن مسائل بجای طرح و حل آن. برای آگاهی از دیدگاههای مقام معظم رهبری درباره تحلیلی از ظلم و ستم به زنان در طول تاریخ و تفاوت نگاه مکتب اسلام و نگاه جهان غرب به شخصیت و حقوق زن و همچنین نگاه جسورانه و به چالش کشاننده غرب درباره حقوق زنان شما را دعوت میکنم به مطالعه بیانات ایشان در دیدار جمعی از بانوان نخبه در اول خردادماه 1390 در پایگاه اطلاعرسانی دفتر حفظ و نشر آثار معظمله.
معاون نشر موسسه انقلاب اسلامی گفت: دوم: پرهیز از تقسیم جامعه به دو بخش سیاه و سفید، و توجه به تنوع دیدگاهها و سلیقهها و وجود عناصر و ویژگیهای مثبت در اغلب گروههای اجتماعی و همچنین وجود برخی افکار و رفتارهای نامناسب در طبقات مختلف جامعه صرفنظر از وابستگی به جریانات متعهد یا غیر آن. سوم: انعکاس وضع اجتماعی کشور در سالهای پس از دفاع مقدس و آثار شبهات مطرح شده در سطح جامعه خصوصاً درباره نقش، شخصیت و حقوق زنان. بنابراین از آنجا که مطالبه مقام معظم رهبری از محققان و نویسندگان در مسائل فکری جوانان همواره بررسی دقیق مسائل و شبهات و مواجهه منطقی، دلسوزانه، مبتنی بر منطق و عالمانه و با زبان خوش بوده و این کتاب چنین شیوهای را در طرح و بررسی مسائل در پیش گرفته و به توفیق نیز دست یافته مورد توجه و تأیید معظمله قرار گرفته است.
*پرداختن به مسائل دختران بدون بهرهگیری از مسائل جنسی قابل تحسین است
مختار پور گفت: چهارم: حضرت آیتالله خامنهای در یادداشت خود بر این کتاب، به مقایسهای بین این کتاب و کتاب دیگری که قبل از آن خواندهاند پرداخته است و با آنکه از جهاتی آن کتاب نام برده شده را قویتر دانستهاند اما کتاب دختران آفتاب را به ملاحظاتی از جمله و عمدتاً بهرهبرداری نکردن از عامل جنسی واجد هنر بیشتری دانستهاند و لذا کتاب «دختران آفتاب» را مورد توجه قرار دادهاند و توصیه به ترویج آن نمودهاند. ذکر این نکته مفید است که متأسفانه در یکصد سال اخیر و حتی دهههای اخیر به تبعیت از برخی سبکهای خاص رمانها و داستانهای غربی که یکی از مختصات آن پرداختن به مسائل جنسی و شهوانی تا حد وقاحتنگاری است و برخی نویسندگان ایرانی نیز به ذکر برخی از مسائل ریز جنسی در کتب خود پرداختهاند که بررسی این نوع کتابها نشان میدهد که عمدتاً هدف یا تخدیر مخاطب بوده و یا صرفاً استفاده ابزاری از عامل جنسی برای فروش بیشتر. لذا توجه نویسندگان کتاب دختران آفتاب به این موضوع و پرداختن به مهمترین مسائل دختران در کتابی با 480 صفحه بدون بهرهگیری از عامل جنسی امری قابل تحسین بوده است. پنجم: اما آخرین نکته درباره تقریظ مقام معظم رهبری بر این کتاب از نکات مهم و قابل دقت است و خصوصاً برای آنانکه با سبک و منش فکری و اخلاقی ایشان آشنایی ندارند ممکن است شبههآفرین باشد. لذا رمزگشایی از این نکته، مهم و قابل توجه است.
وی اضافه کرد: ایشان در انتهای تقریظ تنها نقطه ضعف کتاب را ذکر کردهاند. قبل از ذکر آن نقطهضعف لازم است اشاره کنم که یکی از هفت همسفر اردوی مشهد دختری است به نام فاطمه قدسی، دختری که علیرغم رنجهای فراوان و مرارتهای خاصی که برای حفظ حلاوت مطالعهی کتاب به آن اشاره نمیکنم اما دختری است متدین، اجتماعی، با رعایت اخلاق، مهربان و دلسوز و علاوه بر همهی اینها فردی با مطالعهی بسیار و مسلط به موازین فکری و رفتاری در مواجهه با همسفران متفاوت از نظر اخلاق، تفکر و حتی نحوهی ظاهر و گفتار. فاطمه قدسی در بحثهای متعددی که در طول این سفر زیارتی صورت میگیرد به کتب دینی و آثار متفکران داخلی و خارجی اشاره و استناد میکند: از آثار مرحوم علامه محمدتقی جعفری گرفته تا آیتالله جوادی آملی و استاد شهید مرتضی مطهری و بسیاری از نویسندگان و متفکران دیگر.
دبیر کل نهاد کتابخانههای عمومی کشور گفت: اما در میان همه این آثار به افکار و گفتار فرد دیگری نیز بسیار اشاره میکند که معلوم است روش فکری و سیرهی او الگویی بسیار اصلی در سبک زندگی و شخصیـ اجتماعی و فکری فاطمه قدسی است. فاطمه در طول این سفر بسیار به سخنان و آموزههای آن متفکر اشاره و استناد میکند اما هرگز نامی از او نمیبرد و تنها به ذکر استاد یا استادم بسنده میکند. در اواخر کتاب بهمناسبتی مشخصات بیشتری از این استاد معلوم میشود اما همچنان نامی از او برده نمیشود، لکن خوانندهی بصیر بهخوبی درمییابد که آن استاد چه کسی است.
حال چرا حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای ذکر این مشخصات را نقطه ضعف کتاب «دختران آفتاب» دانستهاند؟ برای پاسخ به این پرسش به دو نمونه از سبک و سیرهی ایشان در برخی جلسات و دیدارها اشاره میکنم که عاقلان و تیزبینان را اشارهای کافی است:
او اضافه کرد: در دیدار کارگران و معلمان در آستانهی روز کارگر و روز معلم در 9 اردیبهشت 1377 در ابتدای بیانات میفرمایند: «از این جوانان عزیز هم که این سرودها را خواندند ـ بخصوص سرود معلم، که سرود بسیار خوب و مؤثری بود تشکر میکنم. البته باید عرض کنم که یکی از سختترین لحظات برای من، لحظاتی است که میبینم کسانی نسبت به این بندة ضعیف حقیر، ستایشهایی را مطرح میکنند. من خودم را اهل آن ستایشها نمیدانم و احساس خجالت میکنم. امیدوارم خدای متعال با شما بر طبق حُسنظنتان رفتار کند و ان شاءالله ما را هم همانطور که حُسنظنّ شماست، قرار دهد.» همچنین در دیدار با علما و روحانیون کرمان در تاریخ 11 اردیبهشت 1384 یکی از حاضران شعر زیبایی میخواند. معظّمله در همان دیدار غیررسمی میفرمایند: «جلسه صمیمی و خودمانی و دوستانه است، جلسه متنوع هم برگزار شد، هم تلاوت قرآن بود، هم سرود بود، ... هم اشعار خوبی خوانده شد، منتها تنها عیبش این بود که دربارة این حقیر بود که اگر این عیب را نمیداشت، حتماً جای تحسین داشت.» با این توضیحات بهخوبی معلوم میشود که چرا ایشان تعبیر نقطهضعف را برای این بخش از کتاب بهکار بردهاند.
سپس در بخشی از مراسم از متن تقریظ رهبر انقلاب رونمایی شد. متن این تقریظ به شرح زیر است:
«پس از نزدیک سه سال توانستم در این روزها ـ ایام شهادت حضرت زهرا (سلام الله علیها) ـ این کتاب را بخوانم در میان کتابهای داستانی که هدفش طرح مسائل فکری است این بهترین کتاب از نویسندهای ایرانی است، طرح کلی داستان و درونمایههای داستانی آن خوب و شیرین است. حرفها هم قوی و منطقی است. اتفاقاً پیش از این، کتاب ... را خواندهام، آن قویتر است. ولی با توجه به برخی ملاحظات(عمده بهرهبرداری نکردن از عامل جنسی در کتاب حاضر) در این کتاب هنر بیشتری به کار رفته است باید ترویج شود تنها نقطه ضعف آن ذکر مشخصات استاد فاطمه است در فصل آخر کتاب.»