به گزارش مشرق، رابرت آینهورن، مذاکره‌کننده اسبق هستهای آمریکا در یادداشتی با اشاره به تعریف متفاوت ایران و گروه 1+5 از «بستن» پرونده ادعایی «ابعاد هستهای احتمالی» برنامه هستهای ایران یا PMD، نوشته بعید است که ایرانی‌ها بعد از انتشار گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گره زدن اجرای «برجام» به این پرونده را ادامه دهند.
آینهورن، مشاور ویژه دولت اوباما در امور عدم اشاعه سلاح‌های هستهای بین سال‌های 2009 تا 2012 بود و نقش برجسته‌ای را در شکل دهی و اجرای سیاست‌های آمریکا در قبال برنامه هستهای ایران، تحریم‌ها و مذاکرات ایفا کرد. آینهورن در تماس آمریکا با کشورهایی چون روسیه و چین پیرامون موضوع عدم اشاعه سلاح‌های هستهای نیز نقش برجسته‌ای داشت.
وی روز دوشنبه یادداشتی مفصل در پایگاه «نشنال‌اینترست» درباره موضوع PMD و بسته شدن پرونده آن نوشته که شرح آن در زیر آمده است.
آینهورن با یادآوری نقشه‌راه امضا شده بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خاطرنشان می‌کند ایران به موجب این سند موافقت کرده به آژانس اطلاعات لازم را بدهد تا این نهاد بین‌المللی بتواند ارزیابی نهایی خود را از موضوع PMD تا تاریخ 15 دسامبر ارائه کند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، 15 ماه اکتبر اعلام کرد که ایران فعالیت‌های مورد نیاز در نقشه‌راه مورد توافق دو طرف را انجام داده است.
به نوشته آینهورن، موضوعی که در ان زمان معلوم نبود این بود که به موجب «برجام»، تعلیق تحریم‌ها علیه ایران به اقدام این کشور در تبیین کامل فعالیت‌های هستهای گذشته خود وابسته نشده است. ضمن اینکه، تعلیق تحریم‌ها ظاهراً ارتباطی هم با اینکه آژانس در گزارش ماه دسامبر خود به جمعبندی قطعی درباره فعالیت‌های هستهای گذشته ایران برسد، ندارد.
یوکیا آمانو رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی اخیرا در جمع خبرنگاران در وین و در اولین اظهارنظر رسمی درباره نتیجه PMD گفته بود: گزارش آژانس درباره ابعاد نظامی برنامه هستهای ایران نه سیاه است و نه سفید.
وی تاکید کرد که این گزارش به نتیجه قطعی درباره موضوع فعالیت های هستهای گذشته ایران نخواهد رسید.
آینهورن می‌نویسد در سند «برجام» پیش‌شرط تعیین‌شده در زمینه PMD برای تخفیف تحریم‌ها ایران این است که ایران شرایط رسمی تعیین شده در نقشه‌راه، شامل ارائه اطلاعات اضافی، برگزاری نشست‌های فنی کارشناسی با مقامات آژانس و فراهم آوردن دسترسی به برخی اماکن را رعایت کند.
وی می‌افزاید حالا که آژانس اجرای این شرایط از سوی ایران را تأیید کرده در واقع شرایط مربوط به PMD برای تخفیف تحریم‌ها در واقع انجام شده‌اند و فرقی نمی‌کند که گزارش ماه دسامبر آژانس چه بگوید و یا واکنش شورای حکام به آن چه باشد.
آینهورن بر همین اساس پیش‌بینی کرده آژانس احتمالاً در گزارشی که فردا (چهارشنبه) منتشر می‌کند ضمن ابراز این نکته که شواهدی از ادامه فعالیت‌های تسلیحاتی ایران وجود ندارد، تصریح خواهد کرد که این نهاد دیده‌بان هستهای نمی‌تواند نتیجه‌گیری کند که فعالیت‌های گذشته ایران تسلیحاتی نبوده‌اند.
وی می‌نویسد: «این گزارش به جای اینکه سندی مبنی بر سلامت کامل ایران ارائه دهد، احتمالاً تصریح خواهد کرد که سوالات و نگرانی‌های آژانس مربوط به نوامبر سال 2011 هنوز حل و فصل نشده‌اند.»
آینهورن در بخش دیگری از این یادداشت، موضوع بستن PMD که شرط ایران برای اجرای برخی اقدامات تصریح‌شده در «برجام» نظیر خارج کردن قلب رآکتور اراک را مورد مداقه قرار داده است.
وی می‌نویسد درست به همین دلیل که گزارش آژانس پاره‌ای از سوالات را بدون پاسخ خواهد گذاشت، ایرانی‌ها خواستار قطعنامه‌ای از شورای حکام خواهند شد که موضوع PMD را یکبار برای همیشه حل کرده و مختومه اعلام کند.
کشورهای 1+5 به عنوان اعضای شورای حکام به موجب سند «برجام» متعهد به ارائه قطعنامه‌ای به این شورا با هدف بسته شدن موضوع PMD هستند، اما، آینهورن می‌نویسد «ایران و تعدادی از کشورهای 1+5 ممکن است دیدگاه‌های بسیار متفاوتی درباره معنای "بستن" این موضوع داشته باشند.»
مطابق ادعای آینهورن، تفسیر ایران از بسته شدن PMD ممکن است قطعنامه‌ای از شورای حکام باشد مبنی بر اینکه ایران هرگز فعالیتی در زمینه‌های مرتبط با سلاح‌های هستهای نداشته، آژانس از این به بعد نمی‌تواند تحقیقاتی درباره فعالیت‌های هستهای گذشته این کشور داشته باشد، قطعنامه‌های قبلی شورای حکام باید لغو شوند، اهمیت پرونده ایران در سایر برنامه‌های شورای حکام باید اهمیت کمتری داشته باشد و پرونده PMD نباید بار دیگر باز شود.
از طرف دیگر، به نوشته آینهورن، آمریکا و تروئیکای اروپایی 1+5 خواستار قطعنامه‌ای خواهند بود مبنی بر اینکه نگرانی‌های مورد اشاره در گزارش ماه نوامبر سال 2011 آژانس هنور مرتفع نشده‌اند. آنها با هر گونه تلاش برای پاک کردن سابقه ایران، حذف احتمال گشودن شدن مجدد PMD در موارد لزوم یا کنار گذاشتن موضوعات حل نشده از بررسی‌های آژانس در زمینه «جمعبندی موسع»، مخالفت خواهند کرد.
آینهورن در بخش دیگر یادداشت روز دوشنبه خود به نامه مقام معظم رهبری به حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران اشاره کرده و می‌افزاید که رهبر عالی ایران در این نامه تأکید کرده اقداماتی نظیر برداشتن قلب رآکتور اراک تنها بعد از اقدام آژانس در پرونده PMD میسر خواهد شد.
او در عین حال می‌نویسد: «اما ایرانی‌ها بعید است که اجرای تعهدات هسته‌ایشان را به بستن پرونده PMD گره بزنند، به ویژه به تفسیر جامعی از بستن این پرونده که آنها به موجب آن بابت فعالیت‌های گذشته‌شان سرزنش نشوند و سئوالات حل‌نشده در ارزیابی‌های آتی از برنامه هستهای در نظر گرفته نشوند.»
او می‌نویسد در صورتی که ایرانی‌ها بر پیوند زدن اجرای برجام به بستن PMD تأکید کنند می‌دانند که روز اجرا و به تبع آن تعلیق تحریم‌ها به تأخیر خواهد افتاد.
آینهورن در ادامه می‌نویسد: «آنها (ایرانی‌ها) می‌دانند که اگر اجرای تعهدات هستهای خود را به تعریفی غیرمنطقی از بستن PMD گره بزنند و در نتیجه توافق هستهای را بر سر قطعنامه شورای حکام با مانع مواجه کنند، روز اجرا و تعلیق تحریم‌ها به تعویق خواهد افتاد. با توجه به اینکه رئیس جمهور روحانی و طرفداران او امیدوارند که تخفیف زودهنگام تحریم‌ها باعث افزایش احتمال موافقیت میانه‌روها در انتخابات ماه فوریه مجلس خواهد شد، بعید است که آنها این ریسک را انجام دهند و به خاطر "بستن این پرونده" در شورای حکام توافق را به بن‌بست بکشانند.
آینهورن در ادامه پیش‌بینی کرده با توجه به اهمیتی که تمامی طرف‌ها برای اجرای موفقیت‌آمیز برجام قائلند، شورای حکام احتمالاً قطعنامه‌ای مصالحه‌جویانه درباره PMD صادر کند. به نوشته او، این قطعنامه احتمالاً اعلام خواهد کرد که تحقیقات دیرینه آژانس از فعالیت‌های گذشته ایران خاتمه یابد، اما در عین حال به آژانس دستور اجرای نظارت‌هایی سخت‌گیرانه برای ضمانت ممنوعیت فعالیت‌های تسلیحات احتمالی ایران، به موجب مفاد برجام را بدهد.
آینهورن، مشاور ویژه دولت اوباما در امور عدم اشاعه سلاح‌های هستهای بین سال‌های 2009 تا 2012 بود و نقش برجسته‌ای را در شکل دهی و اجرای سیاست‌های آمریکا در قبال برنامه هستهای ایران، تحریم‌ها و مذاکرات ایفا کرد. آینهورن در تماس آمریکا با کشورهایی چون روسیه و چین پیرامون موضوع عدم اشاعه سلاح‌های هستهای نیز نقش برجسته‌ای داشت.
وی روز دوشنبه یادداشتی مفصل در پایگاه «نشنال‌اینترست» درباره موضوع PMD و بسته شدن پرونده آن نوشته که شرح آن در زیر آمده است.
آینهورن با یادآوری نقشه‌راه امضا شده بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خاطرنشان می‌کند ایران به موجب این سند موافقت کرده به آژانس اطلاعات لازم را بدهد تا این نهاد بین‌المللی بتواند ارزیابی نهایی خود را از موضوع PMD تا تاریخ 15 دسامبر ارائه کند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، 15 ماه اکتبر اعلام کرد که ایران فعالیت‌های مورد نیاز در نقشه‌راه مورد توافق دو طرف را انجام داده است.
به نوشته آینهورن، موضوعی که در ان زمان معلوم نبود این بود که به موجب «برجام»، تعلیق تحریم‌ها علیه ایران به اقدام این کشور در تبیین کامل فعالیت‌های هستهای گذشته خود وابسته نشده است. ضمن اینکه، تعلیق تحریم‌ها ظاهراً ارتباطی هم با اینکه آژانس در گزارش ماه دسامبر خود به جمعبندی قطعی درباره فعالیت‌های هستهای گذشته ایران برسد، ندارد.
یوکیا آمانو رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی اخیرا در جمع خبرنگاران در وین و در اولین اظهارنظر رسمی درباره نتیجه PMD گفته بود: گزارش آژانس درباره ابعاد نظامی برنامه هستهای ایران نه سیاه است و نه سفید.
وی تاکید کرد که این گزارش به نتیجه قطعی درباره موضوع فعالیت های هستهای گذشته ایران نخواهد رسید.
آینهورن می‌نویسد در سند «برجام» پیش‌شرط تعیین‌شده در زمینه PMD برای تخفیف تحریم‌ها ایران این است که ایران شرایط رسمی تعیین شده در نقشه‌راه، شامل ارائه اطلاعات اضافی، برگزاری نشست‌های فنی کارشناسی با مقامات آژانس و فراهم آوردن دسترسی به برخی اماکن را رعایت کند.
وی می‌افزاید حالا که آژانس اجرای این شرایط از سوی ایران را تأیید کرده در واقع شرایط مربوط به PMD برای تخفیف تحریم‌ها در واقع انجام شده‌اند و فرقی نمی‌کند که گزارش ماه دسامبر آژانس چه بگوید و یا واکنش شورای حکام به آن چه باشد.
آینهورن بر همین اساس پیش‌بینی کرده آژانس احتمالاً در گزارشی که فردا (چهارشنبه) منتشر می‌کند ضمن ابراز این نکته که شواهدی از ادامه فعالیت‌های تسلیحاتی ایران وجود ندارد، تصریح خواهد کرد که این نهاد دیده‌بان هستهای نمی‌تواند نتیجه‌گیری کند که فعالیت‌های گذشته ایران تسلیحاتی نبوده‌اند.
وی می‌نویسد: «این گزارش به جای اینکه سندی مبنی بر سلامت کامل ایران ارائه دهد، احتمالاً تصریح خواهد کرد که سوالات و نگرانی‌های آژانس مربوط به نوامبر سال 2011 هنوز حل و فصل نشده‌اند.»
آینهورن در بخش دیگری از این یادداشت، موضوع بستن PMD که شرط ایران برای اجرای برخی اقدامات تصریح‌شده در «برجام» نظیر خارج کردن قلب رآکتور اراک را مورد مداقه قرار داده است.
وی می‌نویسد درست به همین دلیل که گزارش آژانس پاره‌ای از سوالات را بدون پاسخ خواهد گذاشت، ایرانی‌ها خواستار قطعنامه‌ای از شورای حکام خواهند شد که موضوع PMD را یکبار برای همیشه حل کرده و مختومه اعلام کند.
کشورهای 1+5 به عنوان اعضای شورای حکام به موجب سند «برجام» متعهد به ارائه قطعنامه‌ای به این شورا با هدف بسته شدن موضوع PMD هستند، اما، آینهورن می‌نویسد «ایران و تعدادی از کشورهای 1+5 ممکن است دیدگاه‌های بسیار متفاوتی درباره معنای "بستن" این موضوع داشته باشند.»
مطابق ادعای آینهورن، تفسیر ایران از بسته شدن PMD ممکن است قطعنامه‌ای از شورای حکام باشد مبنی بر اینکه ایران هرگز فعالیتی در زمینه‌های مرتبط با سلاح‌های هستهای نداشته، آژانس از این به بعد نمی‌تواند تحقیقاتی درباره فعالیت‌های هستهای گذشته این کشور داشته باشد، قطعنامه‌های قبلی شورای حکام باید لغو شوند، اهمیت پرونده ایران در سایر برنامه‌های شورای حکام باید اهمیت کمتری داشته باشد و پرونده PMD نباید بار دیگر باز شود.
از طرف دیگر، به نوشته آینهورن، آمریکا و تروئیکای اروپایی 1+5 خواستار قطعنامه‌ای خواهند بود مبنی بر اینکه نگرانی‌های مورد اشاره در گزارش ماه نوامبر سال 2011 آژانس هنور مرتفع نشده‌اند. آنها با هر گونه تلاش برای پاک کردن سابقه ایران، حذف احتمال گشودن شدن مجدد PMD در موارد لزوم یا کنار گذاشتن موضوعات حل نشده از بررسی‌های آژانس در زمینه «جمعبندی موسع»، مخالفت خواهند کرد.
آینهورن در بخش دیگر یادداشت روز دوشنبه خود به نامه مقام معظم رهبری به حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران اشاره کرده و می‌افزاید که رهبر عالی ایران در این نامه تأکید کرده اقداماتی نظیر برداشتن قلب رآکتور اراک تنها بعد از اقدام آژانس در پرونده PMD میسر خواهد شد.
او در عین حال می‌نویسد: «اما ایرانی‌ها بعید است که اجرای تعهدات هسته‌ایشان را به بستن پرونده PMD گره بزنند، به ویژه به تفسیر جامعی از بستن این پرونده که آنها به موجب آن بابت فعالیت‌های گذشته‌شان سرزنش نشوند و سئوالات حل‌نشده در ارزیابی‌های آتی از برنامه هستهای در نظر گرفته نشوند.»
او می‌نویسد در صورتی که ایرانی‌ها بر پیوند زدن اجرای برجام به بستن PMD تأکید کنند می‌دانند که روز اجرا و به تبع آن تعلیق تحریم‌ها به تأخیر خواهد افتاد.
آینهورن در ادامه می‌نویسد: «آنها (ایرانی‌ها) می‌دانند که اگر اجرای تعهدات هستهای خود را به تعریفی غیرمنطقی از بستن PMD گره بزنند و در نتیجه توافق هستهای را بر سر قطعنامه شورای حکام با مانع مواجه کنند، روز اجرا و تعلیق تحریم‌ها به تعویق خواهد افتاد. با توجه به اینکه رئیس جمهور روحانی و طرفداران او امیدوارند که تخفیف زودهنگام تحریم‌ها باعث افزایش احتمال موافقیت میانه‌روها در انتخابات ماه فوریه مجلس خواهد شد، بعید است که آنها این ریسک را انجام دهند و به خاطر "بستن این پرونده" در شورای حکام توافق را به بن‌بست بکشانند.
آینهورن در ادامه پیش‌بینی کرده با توجه به اهمیتی که تمامی طرف‌ها برای اجرای موفقیت‌آمیز برجام قائلند، شورای حکام احتمالاً قطعنامه‌ای مصالحه‌جویانه درباره PMD صادر کند. به نوشته او، این قطعنامه احتمالاً اعلام خواهد کرد که تحقیقات دیرینه آژانس از فعالیت‌های گذشته ایران خاتمه یابد، اما در عین حال به آژانس دستور اجرای نظارت‌هایی سخت‌گیرانه برای ضمانت ممنوعیت فعالیت‌های تسلیحات احتمالی ایران، به موجب مفاد برجام را بدهد.
