به گزارش گروه تاریخ مشرق؛ روز 21 اردیبهشت 1306 قانون تأسيس بانك ملي ايران كه در جلسه چهاردهم همین ماه به تصويب مجلس شوراي ملي رسيده بود، به امضاي نهايي رضاشاه رسيد.
تشكيل بانك به شكل جديد نخستين بار در سال 1285؛ ده سال قبل از به وجود آمدن بانك شاهي از سوي حاج محمدحسن امين دارالضرب يكي از صرافان بزرگ تهران، به مظفرالدين شاه قاجار پيشنهاد شد. در اين پيشنهاد پس از اشاره به تأثير بانك در پيشرفت صنعتي كشورهاي اروپايي و ذكر اين كه رواج صنعت و احداث خطوط آهن و تلگراف بدون ايجاد بانكي بزرگ ميسر نيست، تأكيد شده بود كه چنين مؤسسه اي بايد با اشتراك و اتفاق دولت و ملت به وجود آيد.
متأسفانه اين پيشنهاد با دخالت‌هاي بيگانگان و عوامل آنان جامه عمل نپوشيد و به جاي آن بانك شاهي در ايران مستقر گرديد. پس از استقرار مشروطيت هنگامي كه دولت از مجلس شوراي ملي اجازه استقراض خارجي خواست، احساسات ملي كه از وام هاي گذشته و رفتار بانكهاي بيگانه جريحه دار شده بود به هيجان آمد و نمايندگان مردم به منظور قطع نفوذ سياسي و اقتصادي بانكهاي مذكور و در ترميم وضع مالي خزانه ضمن مخالفت با استقراض خارجي، پس از شور و پيگيري در روز 9 آذرماه همان سال با تأسيس بانكي كه بتواند براي كشور سود داشته و با سپرده هاي مردم به نفع كشور و مردم كار كند موافقت كردند و جمعي از بازرگانان و صرافان نيز متعهد مشاركت در اين بانك شدند.
خبر تشكيل بانك ملي با سرمايه 15 ميليون (30 كرور) قابل افزايش به 50 ميليون تومان با وجد و شعف عموم ملت روبه رو شد. از طرفي ديگر تغييرات ناگهاني در اوضاع سياسي و انعقاد قرارداد 1907 ميلادي بين دولت هاي روسيه و انگليس و تقسيم ايران و نيز آغاز جنگ جهاني اول و ورود نيروهاي اشغالگر به ايران تمام كوشش‌ها و تلاش‌هاي انجام شده براي تشكيل بانك ملي را نقش بر آب كرد.
پس از پايان جنگ جهاني اول و خروج اشغالگران از ايران، سرانجام قانون تأسيس بانك ملي ايران در 14 ارديبهشت 1306 به تصويب مجلس و در 21 اردیبهشت همان سال به امضاي نهايي رضاشاه رسيد.
اساسنامه بانك نیز در 14 تيرماه 1307 مورد تصويب كميسيون ماليه مجلس قرار گرفت. بانك ملي ايران در روز سه شنبه 20 شهريور 1307 در تهران به طور رسمي كار خود را آغاز كرد. اولين مديرعامل بانك ملي دكتر «كورت ليندن بلات» آلمانی و معاون او «فوگل» به همراه 70 كارشناس از كشور آلمان به ايران آمدند. بر حسب اساسنامه بانك، بانك ملي ايران به صورت يك شركت سهامي داراي شخصيت حقوقي شناخته شد و تابع قوانين تجاري تلقي گرديد. سرمايه اوليه بانك 20 ميليون ريال بود و در سال 1331 به دو ميليارد ريال افزايش يافت كه تمام آن پرداخت شد. در ابتداي تأسيس بانك علاوه بر شعبه مركزي دو شعبه در بازار تهران و بندر بوشهر كه مهمترين بندر بازرگاني آن روز ايران بود تأسيس گرديد.
منابع:
- وبسايت سازمان اسناد و كتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران
- دانشنامه جهان اسلام، ج 2، ص 96
تشكيل بانك به شكل جديد نخستين بار در سال 1285؛ ده سال قبل از به وجود آمدن بانك شاهي از سوي حاج محمدحسن امين دارالضرب يكي از صرافان بزرگ تهران، به مظفرالدين شاه قاجار پيشنهاد شد. در اين پيشنهاد پس از اشاره به تأثير بانك در پيشرفت صنعتي كشورهاي اروپايي و ذكر اين كه رواج صنعت و احداث خطوط آهن و تلگراف بدون ايجاد بانكي بزرگ ميسر نيست، تأكيد شده بود كه چنين مؤسسه اي بايد با اشتراك و اتفاق دولت و ملت به وجود آيد.
متأسفانه اين پيشنهاد با دخالت‌هاي بيگانگان و عوامل آنان جامه عمل نپوشيد و به جاي آن بانك شاهي در ايران مستقر گرديد. پس از استقرار مشروطيت هنگامي كه دولت از مجلس شوراي ملي اجازه استقراض خارجي خواست، احساسات ملي كه از وام هاي گذشته و رفتار بانكهاي بيگانه جريحه دار شده بود به هيجان آمد و نمايندگان مردم به منظور قطع نفوذ سياسي و اقتصادي بانكهاي مذكور و در ترميم وضع مالي خزانه ضمن مخالفت با استقراض خارجي، پس از شور و پيگيري در روز 9 آذرماه همان سال با تأسيس بانكي كه بتواند براي كشور سود داشته و با سپرده هاي مردم به نفع كشور و مردم كار كند موافقت كردند و جمعي از بازرگانان و صرافان نيز متعهد مشاركت در اين بانك شدند.
خبر تشكيل بانك ملي با سرمايه 15 ميليون (30 كرور) قابل افزايش به 50 ميليون تومان با وجد و شعف عموم ملت روبه رو شد. از طرفي ديگر تغييرات ناگهاني در اوضاع سياسي و انعقاد قرارداد 1907 ميلادي بين دولت هاي روسيه و انگليس و تقسيم ايران و نيز آغاز جنگ جهاني اول و ورود نيروهاي اشغالگر به ايران تمام كوشش‌ها و تلاش‌هاي انجام شده براي تشكيل بانك ملي را نقش بر آب كرد.
پس از پايان جنگ جهاني اول و خروج اشغالگران از ايران، سرانجام قانون تأسيس بانك ملي ايران در 14 ارديبهشت 1306 به تصويب مجلس و در 21 اردیبهشت همان سال به امضاي نهايي رضاشاه رسيد.
اساسنامه بانك نیز در 14 تيرماه 1307 مورد تصويب كميسيون ماليه مجلس قرار گرفت. بانك ملي ايران در روز سه شنبه 20 شهريور 1307 در تهران به طور رسمي كار خود را آغاز كرد. اولين مديرعامل بانك ملي دكتر «كورت ليندن بلات» آلمانی و معاون او «فوگل» به همراه 70 كارشناس از كشور آلمان به ايران آمدند. بر حسب اساسنامه بانك، بانك ملي ايران به صورت يك شركت سهامي داراي شخصيت حقوقي شناخته شد و تابع قوانين تجاري تلقي گرديد. سرمايه اوليه بانك 20 ميليون ريال بود و در سال 1331 به دو ميليارد ريال افزايش يافت كه تمام آن پرداخت شد. در ابتداي تأسيس بانك علاوه بر شعبه مركزي دو شعبه در بازار تهران و بندر بوشهر كه مهمترين بندر بازرگاني آن روز ايران بود تأسيس گرديد.
منابع:
- وبسايت سازمان اسناد و كتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران
- دانشنامه جهان اسلام، ج 2، ص 96
