شما فیلم بلند اولتان را با اتکای به تجربه‌های فیلم‌های کوتاه خودتان پیش ببرده‌اید. چه تفاوتی بین تولید و ساخت فیلم کوتاه و بلند وجود دارد؟
اشرفی زاده: فیلم کوتاه و بلند دوگونه روایتی متفاوت از هم دارند و به‌لحاظ فضای روایت، نحوه ساخت و پیش‌برد کار فیلمسازی کاملا متفاوت از همدیگر هستند. کسانی که پیش از ساخت فیلم بلند داستانی، سابقه ساخت فیلم کوتاه را دارند، به طور معمول از نظر قصه‌پردازی و نحوه روایت کاستی‌هایی در تجربه‌های داستانی و بلندشان دارند. این تفاوت هم به نوع کشش داستانی در این دو قالب سینمایی بر می‌گردد که از هم متفاوت است. من تجربه فیلم کوتاه را پیش از فیلم داستانی دارم اما علاوه بر آن تجربه ساخت فیلم‌های ویدئویی را نیز دارم که فضایی میانی و حلقه واسط فیلم کوتاه و بلند است؛ البته ناگفته نماند که قطعا الفبای هر دو گونه کوتاه و بلند یکی است و ویژگی‌های مشترکی به طور کلی با هم دارند.
این وابستگی و تفاوت بین تجربه فیلم کوتاه و داستانی از کجا ناشی می‌شود؟
اشرفی زاده: به نوعی فیلم کوتاه مقدمه فیلم مستقل است اما به راحتی نمی‌توان گفت که فیلم کوتاه فیلم حرفه‌ای به حساب نمی‌آید. به اعتقاد من لزوما فیلم کوتاه مقدمه فیلم بلند نیست. یکی از راه‌های کسب تجربه حرفه‌ای‌تر در سینمای داستانگوی بلند، تولید فیلم کوتاه است. افراد می‌توانند از طریق دستیاری کارگردان‌ها هم به فضای حرفه‌ای برسند و تجربه کافی کسب کنند. مشکلات اقتصادی و شرایط نامناسب مالی فیلم کوتاه باعث می‌شود که بسیاری از کارگردانهای فیلم کوتاه به فیلم بلند روی بیاورند. اگر اقتصاد فیلم کوتاه مناسب باشد کارگردانهای زیادی هرگز به فیلمسازی بلند روی نمی‌آورند. من با ساخت فیلم کوتاه تجربه‌های خوبی به‌دست آوردم. تجربه ساخت فیلم کوتاه سکوی ساخت آثار بهتر کوتاه و بلند خواهد بود. مخصوصا اگر فیلم‌های کوتاه آماتوری و تجربی نباشند.
شما برای ساخت فیلم«آبجی» و به عنوان کارگردان اولی با چه مشکلاتی مواجه بودید؟
اشرفی زاده: من یک هفت خان را از سرگذراندم تا این فیلم ساخته شد. پروسه تولید «آبجی» دوسال و نیم طول کشید تا بودجه و شرایط تولید مهیا شود. به نظر من برای بنیاد فارابی و مرکز گسترش، شرایط حمایت از فیلم‌های اول و از تهیه‌کننده‌ها کار دشواری نیست اما اگر کارگردان یا تهیه‌کننده‌ای حمایت مراکز دولتی را به لحاظ تولیدی نداشته باشد کارش سخت‌تر می‌شود مگر این‌که هدف تولید کار تجاری یا کمدی باشد. بسیاری از کسانی که سختی تولید فیلم اول را به جان می‌خرند به فیلم‌های شخصی و دغدغه‌های خودشان می‌پردازند و به طور معمول هم چنین فیلم‌هایی در سطح دنیا خوش می‌درخشند نسبت به این‌که در اکران و سرمایه‌گذاری داخلی موفقیت بزرگی نداشته باشند.
تهیه‌کننده‌ها چه اندازه به فیلم اولی‌ها اعتماد می‌کنند. شنیده‌ایم که مشکلاتی از سوی آنها به کارگردانهای جوان تحمیل می‌شود؟
اشرفی زاده: خیلی اعتقاد ندارم که به فیلم اولی‌ها اعتماد نمی‌شود. در مجموع فیلم اولی‌های زیادی توانسته‌اند وارد سینمای ما بشوند و فیلم خودشان را تولید کنند. مشکل سینمای ما مسئله عدم امنیت، نداشتن اقتصاد مطلوب سینما و برگشت سرمایه کافی است و ارتباط چندانی به فیلم اولی یا فیلم چندمی ندارد. مسئله اقتصادی است که در سینما نقش تعیین کننده‌ای دارد مگر این‌که تولید آن فیلم مشق تهیه‌کنندگی تهیه‌کننده آن باشد یا حمایت دولتی ویژه‌های داشته باشد.
متاسفانه یکی از مشکلاتی که در عرصه ساخت فیلم اول وجود دارد فراهم کردن سرمایه است. با فراهم شدن سرمایه تولید، تهیه‌کننده‌ها برای این که وارد پروژه شوند و اسمشان را در تیتراژ بزنند، پول گزافی طلب می‌کنند. این مشکل تا چه اندازه جدی است؟
اشرفی زاده: این اتفاق متاسفانه در سینمای ما می‌افتد و من هم این طرف و آن طرف این مسئله را شنیده‌ام اما برای من اتفاق نیفتاده است. در مواردی اتفاق می‌افتد که برای گرفتن پروانه ساخت، اسم تهیه‌کننده‌ها را به طور صوری می‌نویسند تا فیلم مجوز ساخت بگیرد و شروع شود اما نمی‌دانم چطور تهیه‌کننده‌های حرفه‌ای حاضر می‌شوند که اعتماد و اعتبارشان را به‌خاطر دریافت پول به زیر سوال ببرند و به بازی بگیرند. این موضوع در پروسه ساخت و تولید فیلم‌های کارگردانهای اول دردسر‌ساز می‌شود و خیلی هم دردناک است.
به‌نظر شما این سوءاستفاده از کارگردانهای فیلم‌اولی به چه دلیلی صورت می‌گیرد. مشکل در کجاست؟
اشرفی زاده: به نظر من اصل مشکل در این است که شکل وارد شدن به سینمای حرفه‌ای، برنامه‌ریزی دولتی مشخصی ندارد. فیلمسازان زیادی وجود دارند که هم‌نسل من هستند و از طریق آموزشگاه و دفتر انجمن‌ها وارد فیلمسازی شده‌اند و احساس می‌کنند که باید فیلم اولشان را بسازند اما فرصت و امکاناتی به‌دست نمی‌آورند. به اعتقاد من سازمان سینمایی به شکل درستی این افراد را فیلتر نمی‌کند. سال به سال تعداد فیلمسازان متوقع به ساخت فیلم بلند زیادتر می‌شود و ما با طیفی از کارگردان‌هایی مواجه هستیم که نمی‌توانیم پاسخگوی آنها باشیم. باید سازمان سینمایی به عنوان متولی این امر هر ساله به تعداد مشخصی از این افراد اجازه وارد شدن به سینمای بلند را بدهد و برای متقاضیان یک روال درست و منظمی تعریف و فراهم کند. این مشکل به راحتی قابل درک و حل شدن است و خیلی به فضای کارشناسی نیاز ندارد.
به نظر شما با وجود این مشکلات، حضور فیلم اولی‌ها در سینمای حرفه‌ای ما چه مزیتی دارد؟
اشرفی زاده: ما پاسخگوی نیاز طیف وسیعی از کارگردان‌هایی که می‌توانند فیلم بلند بسازند نبوده‌ایم چون هم محدودیت سالن داریم هم مشکلات تهیه و تولید. به نظر من افزایش تعداد فیلم‌‌ها و وارد شدن کارگردانهای تازه به میدان رقابت، تولیدات سینمایی را خوب و جدی می‌کند.
