سرویس جهان مشرق - جنگ اوکراین اگرچه به خودی خود یک تراژدی حقوق بشری است، اما تراژدی‌های حقوق بشری دیگری را نیز افشا کرده است؛ از جمله معیارهای دوگانه و ریاکارانه‌ی غرب در قبال «حقوق بشر» و «کشتار غیرنظامیان».
واکنش دولت‌های غربی به حمله‌ی روسیه به اوکراین و کشته شدن غیرنظامیان در این جنگ به طرز شگفت‌انگیزی سریع و قاطع بود. قطعاً واکنش جامعه‌ی جهانی به هر جنگی که منجر به قربانی شدن غیرنظامیان و اشغال یک کشور مستقل شود، باید همین اندازه سریع و قاطع باشد، اما تبعیض در نشان دادن چنین واکنشی تحت هیچ شرایطی قابل‌قبول نیست.
بر همین اساس هم هست که حامیان حقوق فلسطینیان در غرب اکنون می‌پرسند: چرا حمله‌ی روسیه به اوکراین توجیهی برای وضع تحریم‌های شدید و بی‌سابقه علیه مسکو است، اما اسرائیلی‌ها به خاطر اشغال فلسطین مستحق تحریم تلقی نمی‌شوند؟
دیدار نفتالی بنت (راست)، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، با جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا؛ بایدن که این روزها به‌شدت در تب‌وتاب است تا متحدان واشینگتن را برای تحریم روسیه به خاطر نقض حقوق بشر و اشغال اوکراین بسیج کند، مانند رؤسای‌جمهور قبلی آمریکا چشمش را روی نقض حقوق فلسطینیان و اشغال فلسطین توسط اسرائیل بسته است (+)
نشریه‌ی آمریکایی «پولیتیکو» طی گزارشی تحت عنوان «ریاکاری: قانون‌گذاران مخالف بایکوت اسرائیل اکنون حامی پروپاقرص تحریم روسیه هستند[۱]» توضیح می‌دهد که چگونه اعضای کنگره‌ی آمریکا و حتی قانون‌گذاران آمریکایی در سطح ایالتی، در حالی برای حمایت از تحریم روسیه به‌صف شده‌اند که همه‌ی تلاش خود را برای مبارزه با جنبش «بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم» اسرائیل به کار بسته‌اند. آن‌چه در ادامه می‌خوانید، ترجمه‌ی گزارش پولیتیکو است.
لازم به ذکر است که مشرق صرفاً جهت اطلاع نخبگان و تصمیم‌گیران عرصه سیاسی کشور از رویکردها و دیدگاه‌های محافل رسانه‌ای-اندیشکده‌ای بین‌المللی این گزارش را منتشر می‌کند و دیدگاه‌ها، ادعاها و القائات این گزارش لزوماً مورد تأیید مشرق نیست.
همزمان با نزدیک‌تر شدن احتمال تهاجم روسیه علیه اوکراین به واقعیت، آمریکا و متحدانش اقدامات پیشگیرانه‌ای را برای سازماندهی تحریم‌های متمرکز علیه مسکو انجام دادند. پس از شروع جنگ نیز آمریکا اعلام کرد آماده است تحریم‌های سخت‌تری علیه روسیه اعمال کند؛ از جمله مسدود کردن دارایی‌های آمریکا نزد بانک‌های روسی، اعمال محدودیت بر واردات فناوری‌های پیشرفته، و مصادره‌ی خانه‌ها، هواپیماها و قایق‌های تفریحی نخبگان سیاسی روس. لفاظی‌های تند و انتقام‌جویی‌های سریع آمریکا مورد استقبال قانون‌گذاران هر دو حزب [دموکرات و جمهوری‌خواه] قرار گرفته است، که خواستار تحریم و تخریب اقتصاد روسیه شده‌اند. برای برخی از حامیان قدیمی جنبش «بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم» که هدفش تضعیف اقتصاد اسرائیل در بحبوحه‌ی درگیری‌های خونینش با فلسطینیان است، این درخواست‌ها به طرز غریبی آشنا هستند.
شهروندان اوکراینی در حال تمرین پرتاب کوکتل مولوتف برای دفاع از شهر «ژیتومیر» در شمال غربی اوکراین در جریان حمله‌ی روسیه؛ رسانه‌های آمریکایی این روزها تمام تلاش خود را می‌کنند تا «مقاومت قهرمانانه»ی مردم اوکراین مقابل ارتش روسیه را به مردم جهان نشان دهند. این در حالی است که اگر در همین تصویر، جای پرچم اوکراین، پرچم فلسطین بود، همین رسانه‌ها افراد حاضر در این تصویر را «تروریست» معرفی می‌کردند (+)
در همین‌باره بخوانید:
›› جاده مقاومت تهران-بیروت؛ مقاوم مقابل تحریم‌های آمریکا و بمباران‌های اسرائیل
«یوسف منیر» عضو ارشد غیرمقیم «مرکز [امور جهان] عرب در واشینگتن» در این‌باره می‌گوید: «در حال حاضر، از یک طرف، شاهد مجموعه‌ای واقعاً وحشتناک از اقدامات ناقض قوانین بین‌المللی و حقوق بشر در اوکراین هستیم، و از طرف دیگر، شاهد واکنش بین‌المللی‌ای هستیم که یکپارچه، قدرتمند و «کاملاً ریاکارانه» است. این نشان می‌دهد مسئله، نامشروع بودن این تاکتیک‌ها[ی بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم] نیست، بلکه این است که این تاکتیک‌ها با گذر زمان امتحان خود را به عنوان تاکتیک‌هایی پس داده‌اند که به مردمِ همه‌ی بخش‌های جامعه اجازه می‌دهند درباره‌ی موضوعات بسیار مهم مرتبط با حقوق بشر موضع بگیرند.»
در همین‌باره بخوانید:
›› «پگاسوس»؛ جاسوس‌افزار اسرائیلی در خدمت نقض حقوق بشر +دانلود مستند
جنبش بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم، که منیر از آن حمایت می‌کند، یک کارزار همبستگی فلسطینی با هدف اعمال فشار اقتصادی و سیاسی بین‌المللی علیه اسرائیل است؛ مشابه کارزار موفقیت‌آمیز فعالان ضدآپارتاید در آفریقای جنوبی. اما همان سیاستمداران آمریکایی‌ای که برای تحریم روسیه (به امید بازگرداندن این کشور به عصر حجر) سرودست می‌شکنند، مخالفت گسترده‌یشان با بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم اسرائیل، حامیان این جنبش را از مباحثه‌های عمومی بیرون نگه داشته است. اکثریت قاطع کنگره به قطعنامه‌ی سال ۲۰۱۹ مجلس نمایندگان در محکومیت بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم، رأی مثبت دادند. تنها تعداد انگشت‌شماری از مقامات فدرال، حامی این جنبش هستند؛ از جمله «کوری بوش» (نماینده‌ی دموکرات ایالت میزوری)، «رشیده طلیب» (دموکرات، میشیگان) و «ایلهان عمر» (دموکرات، مینه‌سوتا). نمایندگانِ بوش و طلیب به درخواست‌های ما برای اظهارنظر در این‌باره پاسخ ندادند و تیم عمر نیز جواب داد: «نظری نمی‌دهیم.»
«ایلهان عمر» (راست) و «رشیده طلیب» (دوم از چپ) دو نماینده‌ی مسلمان کنگره‌ی آمریکا و از معدود قانون‌گذاران فدرال آمریکایی هستند که از «بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم» اسرائیل با هدف فشار اقتصادی به این تل‌آویو و وادار کردن این رژیم به احترام گذاشتن به حقوق فلسطینیان حمایت می‌کنند (+)
در همین‌باره بخوانید:
مخالفان بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم اسرائیل، مانند سناتور «مارکو روبیو» (جمهوری‌خواه، فلوریدا)، اصرار دارند که ریشه‌ی این جنبش اعتراضی در صلح‌خواهی نیست، بلکه در تلاش برای نابودی اسرائیل است. یکی از سخنگویان روبیو در ایمیلی به ما نوشت: «هدف جنبش یهودستیزِ بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم از بین بردن هر کشور یهودی‌ای میان رود اردن و دریای مدیترانه است. مقایسه‌ی این جنبش، به هر نحوی، با اقدامات جامعه‌ی بین‌المللی علیه پوتین، یا ساده‌لوحانه است، یا عمداً غیرصادقانه.»
۳۵ ایالت آمریکا قوانین، قطعنامه‌ها و فرمان‌های اجرایی‌ای دارند که وضع هرگونه بایکوتی علیه اسرائیل را محدود یا ممنوع می‌کند[۲]. «لی زلدین» نماینده‌ی جمهوری‌خواه نیویورک، ۳ مارس، یعنی فردای روزی که توئیت کرد آمریکا باید تمام واردات نفت خود از روسیه را قطع کند، «لایحه‌ی ضدبایکوت اسرائیل» را در کنگره پیشنهاد داد. زلدین درباره‌ی این‌که آیا بایکوت و عدم سرمایه‌گذاری ابزارهای مشروعی هستند یا خیر، گفت: «اقدام آمریکا و متحدانش در سراسر جهان در تحریم کشور خودکامه‌ای که دست به یورش غیرمشروع و غیرقانونی به همسایه‌ی مستقل خود و حمله به غیرنظامیان بی‌گناه زده مطلقاً هیچ تناسبی با جنبش یهودستیز بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم ندارد. ولادیمیر پوتین (رئیس‌جمهور روسیه) یک جنایت‌کار جنگی است و ما باید از تمام ابزارهای دیپلماتیک، اقتصادی و اطلاعاتی‌ای که در چارچوب قدرت ملی در اختیار داریم برای مبارزه با تجاوزگری روسیه و کمک به دفاع مردم اوکراین از خودشان استفاده کنیم.»
علاوه بر روبیو، سناتورهای دیگری هم به تنبیه پوتین اصرار دارند؛ از جمله «تام کاتن» (جمهوری‌خواه، آرکانزاس) و «تد کروز» (جمهوری‌خواه، تگزاس) که خواستار بایکوت انرژی و نفت روسیه شده‌اند. همین سناتورها اتفاقاً حامیان «لایحه‌ی ممنوعیت برچسب‌گذاری بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم[۳]» هم هستند؛ لایحه‌ای که سال ۲۰۲۱، ماه‌ها پس از به خشونت کشیده شدن اعتراضات علیه اخراج احتمالی شهروندان [فلسطینی] از قدس شرقی، در سنا ارائه شد و هدف آن ممنوعیت و جلوگیری از تحریم کالاهای اسرائیلی [با جلوگیری از برچسب‌گذاری آن‌ها به صورت «ساخت اراضی اشغالی» به جای «ساخت کرانه‌ی باختری» و «ساخت غزه»] بود.
پس از تشدید درگیری‌ها و تبدیل آن‌ها به یک جنگ نابرابر، بیش از ۲۵ فلسطینی در کرانه‌ی باختری و دست‌کم ۲۴۰ فلسطینی دیگر در حملات هوایی اسرائیل در نوار غزه کشته شدند. حماس نیز در همین مدت هزاران راکت به سمت اسرائیل شلیک کرد که دست‌کم ۱۲ کشته بر جای گذاشتند. با این وجود، دولت بایدن پس از این حملات، تحریمی [به بهانه‌ی کشتار غیرنظامیان علیه اسرائیل] وضع نکرد. سخنگوی کاتن در ایمیلی به ما در همین‌باره نوشت: «تفاوت این‌جاست که روسیه به اوکراین حمله کرده، در حالی که طبق آخرین اطلاعات ما، اسرائیل چنین کاری انجام نداده است.» اما واقعیت این‌جاست که اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها هم، مانند روس‌ها، موضوع تحقیقات «دیوان کیفری بین‌المللی» درباره‌ی ارتکاب احتمالی جنایت جنگی هستند[۴]. به علاوه، مدتی قبل، سازمان «عفو بین‌الملل» نیز گزارش مهمی منتشر کرد که رفتار اسرائیل با فلسطینی‌ها را آپارتاید توصیف کرده بود.
در همین‌باره بخوانید:
›› اعتراف دیده‌بان حقوق بشر به آپارتاید اسرائیل
›› اسرائیل یک رژیم تروریست و آمریکا بزرگ‌ترین حامی تروریسم است
با همه‌ی این‌ها باز هم برخی کارشناسان حاضر نیستند پرونده‌های روسیه و اسرائیل را با هم مقایسه کنند. به عنوان نمونه، «آیلین بابیت» استاد حل مناقشات بین‌المللی در دانشگاه «تافتس» آمریکا، گفت: «مطابق قوانین جنگ، ادامه‌ی اشغالگری و شهرک‌سازی‌های اسرائیل در آن سرزمین [اشغالی فلسطین] غیرقانونی است. اما به نظر من، تجمع ۱۵۰,۰۰۰ یا ۲۰۰,۰۰۰ سرباز در مرزهای یک کشور مستقل و سپس ورود به آن کشور به قصد سرنگون کردن دولت، از نظر کیفی، موضوع متفاوتی است.»
«جان مرشایمر» پاسخ می‌دهد:
در طرف دیگر، حامیان جنبش بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم می‌گویند اعمال تحریم مکرراً برای طیف گسترده‌ای از موارد نقض [قوانین بین‌المللی] تجویز می‌شود، و این موارد می‌تواند شامل اشغال نظامی نیز باشد. «خالد الجندی» عضو ارشد [اندیشکده‌ی آمریکایی] «مؤسسه‌ی خاورمیانه» می‌گوید: «آمریکا بسیاری از کشورهایی را تحریم کرده که به همسایه‌هایشان هم حمله نکرده‌اند. در عین حال، جامعه‌ی بین‌الملل که به‌سرعت برای مقابله با اشغال اوکراین توسط روسیه بسیج شد، برای مقابله با اشغال کرانه‌ی باختری، غزه و بلندی‌های جولان به دست اسرائیل قدم از قدم برنداشته است. دقیقاً همین عدم وضع محدودیت و الزام جدی اسرائیل به پاسخگویی است که در نهایت به تشکیل جنبش بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم منجر شد.»
«نبیل الکرد» از ساکنان قدیمی یکی از محله‌های منطقه‌ی «شیخ جراح» در قدس اشغالی، کنار دیواری که روی آن به عربی نوشته «هرگز نمی‌رویم» ایستاده است؛ اشغال فلسطین و شهرک‌سازی‌های غیرقانونی اسرائیلی‌ها، که حتی قطعنامه‌های سازمان ملل نیز آن را نامشروع دانسته‌اند، هرگز از طرف دولت آمریکا محکوم نمی‌شوند، اما حمله‌ی روسیه به اوکراین به‌سرعت با سیلی از محکومیت و تحریم‌های بین‌المللی مواجه شده است (+)
در همین‌باره بخوانید:
›› اسرائیل: ۷۲ سال نکبت/ وجب به وجب این خاک «فلسطین» است
›› «غده سرطانی اسرائیل»؛ رژیم صهیونیستی از فلسطین به کدام نقطه دنیا فرار خواهد کرد؟
همزمان با شعله‌ورتر شدن خشم از تهاجم روسیه به اوکراین، تحریم و بایکوت مسکو، حتی در سطح ایالتی، همچنان تشدید می‌شود. فرمانداران ایالت‌های تگزاس، اوهایو، نیوهمپشر، آیووا و کارولینای شمالی، که اکثرشان قوانین ضدبایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم هم دارند، به خرده‌فروشان گفته‌اند مشروبات الکلی روسی را از قفسه‌های فروشگاه‌های خود حذف کنند. در نیویورک نیز قانون‌گذاران ایالتی لایحه‌ای ارائه کرده‌اند که مانع از سرمایه‌گذاری در شرکت‌های روس می‌شود. سخنگوی کروز در ایمیلی در همین خصوص می‌نویسد: «واضح است: سناتور کروز در کنار متحدان ما و در برابر دشمنانمان می‌ایستد.»
در همین‌باره بخوانید:
حامیان جنبش بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم می‌گویند دیدن تحریم، بایکوت و قوانین واقعی ضدسرمایه‌گذاری برای توبیخ کرملین به خاطر جنگ علیه همسایه‌ی ضعیف‌ترش، دل‌گرم‌کننده است؛ اما مشکل این‌جاست که احتمال وضع تحریم‌های مشابه علیه اسرائیل از هر زمان دیگری کم‌تر به نظر می‌رسد. منیر می‌گوید: «بیایید کاملاً واضح بگوییم: روسیه باید توبیخ شود. اما اعضای کنگره، از یک طرف، با حمایت از اقدامات کنونی علیه مسکو و، از طرف دیگر، با مخالفت با بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم به منظور توبیخ اسرائیل به خاطر نقض حقوق بشر، ریاکاری خود را اثبات کرده‌اند.»
کودک فلسطینی، سال ۲۰۱۸، در کنار پرچم فلسطین نشسته و به بولدوزر اسرائیلی‌ای نگاه می‌کند که در حال تخریب مدرسه‌ای در روستای «یطّا» در شهر الخلیل در جنوب کرانه‌ی باختری است (+)
در همین‌باره بخوانید:
›› جنگ اوکراین محکوم است؛ اما جنگ‌ها و جنایات آمریکا چه‌طور؟