سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارش‌ها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل بانام «ویژه‌های مشرق» شمارا در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامه‌های کشور قرار می‌دهیم. در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید.
********
پاسخ وزارت امور خارجه به متن پیش‌نویس توافق هسته‌ای معروف به طرح بورل به تیتر اول بیشتر روزنامه‌ها بدل شده است، برخی پیش‌بینی کرده‌اند که به‌زودی توافق می‌شود و برخی دیگر نیز از شروط ایران برای امضای آن گفته‌اند.
روزنامه سازندگی ارگان خبری حزب کارگزاران با تیتر «نجات برجام» و اشاره به اینکه ایران نیمه‌شب گذشته پاسخ خود را برای احیای برجام به اتحادیه اروپا ارسال کرد نوشته است: منابع خبری اعلام کردند پاسخ ایران مثبت و مشروط است، البته بر این هم تأکید کرده که پاسخ مثبت آمریکا نیز پیش‌تر اعلام‌شده بود. این روزنامه از قول وزیر خارجه نوشته است که اگر غرب انعطاف نشان دهد، توافق دور از دسترس نخواهد بود.
روزنامه آرمان ملی دیگر روزنامه اصلاح‌طلب است که پاسخ ایران به اتحادیه اروپا را موردبررسی قرارداده و نوشته است:
میان همه طرف‌های برجام آمریکایی‌ها خیلی زودتر از سایرین نظر مثبت خود را نسبت به پیش‌نویس ارائه‌شده جوزپ بورل اعلام کردند. چنانکه انگار از پیش در مورد متن پیش‌نویس؛ اطلاعاتی داشته‌اند و گویا نخوانده این متن را تأیید کرده‌اند. اما در طرف مقابل ایران خیلی موشکافانه و دقیق به بررسی متن پیشنهادی جوزپ بورل پرداخته و خط به خط و واژه به واژه این متن را مورد تحلیل و بررسی قرار داده تا مشکلی از بابت آن برای کشورمان به وجود نیاید.
در ادامه این گزارش آمده است:
این در حالی است که بورل از این متن به‌عنوان بهترین متن موجود برای احیای برجام نام‌برده بود. درحالی‌که ایران همچنان دغدغه‌های خود را دارد و اگر پیش‌نویس مدنظر دغدغه‌های ایران را در حوزه‌های مختلف از بین نبرده باشد قطعاً مقامات کشورمان ادامه مذاکرات را درخواست خواهند کرد تا در خصوص برخی مسائلی که ایران هنوز بر روی آن‌ها ان‌قلت‌هایی دارد مذاکره صورت گیرد.
نکته جالب‌توجه آن‌که این روزنامه اصلاح‌طلب ادعا کرده است که آمریکا یکی از طرف‌های برجام است! درحالی‌که آمریکا سال ۲۰۱۸ از برجام بیرون رفته و لازم است با عقب‌گرد دوباره به متن توافق بازگردد.
روزنامه اعتماد دیگر روزنامه اصلاح‌طلب نیز با تیترشب فرجامِ برجام نوشته است:
از مجموع سخنان سخنگو و وزیر خارجه این‌طور به نظر می‌رسد که تهران برخی ملاحظه‌هایی بر متن پیشنهادی از سوی انریکه مورا دارد. ملاحظه‌هایی که احتمالاً در قالب اصلاحیه به این متن در اختیار هماهنگ‌کننده و از طریق او بر ایالات‌متحده قرار خواهد گرفت.
یک منبع آگاه به روزنامه اعتماد گفته است:
نمی‌توان از اختلاف فاحش میان رویکرد ایران و هماهنگ‌کننده گفت‌وگوها سخن گفت چراکه بر اساس آخرین وضعیت شطرنج مذاکرات وین دیگر امکان برگزاری یک دور کامل مذاکراتی وجود ندارد و شاید ضرورتی هم وجود نداشته باشد. اگر هم ایران اصلاحیه‌هایی داشته باشد می‌توان آن را از طریق واسطه‌ها به گوش و تأیید احتمالی امریکا رساند.
این روزنامه در یادداشتی دیگر تفسیر عجیبی از برجام داده و نوشته است:
ملت ما تحریم‌زده است و به همین دلیل با اقتصادی شکننده مواجه است و این اقتصاد، با شعار و وعده درمان نمی‌شود. رهایی از وضعیت کنونی درگرو رفع دو نیاز مهم است. نخست درآمد که باید از طریق فروش نفت و فرآورده‌هایش تأمین شود و دوم تدبیر برای هزینه کردنش. این دو نیاز فقط وقتی برطرف می‌شود که تیم محترم مذاکره ضمن رعایت همه وسواس‌هایی که به خرج می‌دهد، حواسش به سفره مردم هم باشد.
هم‌زمان با انتشار این یادداشت در روزنامه اعتماد یک وب‌سایت ضدانقلاب نزدیک به رژیم آل سعود در تحلیلی مشابه با نویسنده روزنامه اعتماد نوشته است که منفعت جمهوری اسلامی از توافق برجام، پایان یافتن تحریم‌ها، جاری شدن پول به چرخه اقتصاد، فروش نفت و پاسخگویی به نیاز روزمره مردم است.
روزنامه جوان به تشریح شروط ایران برای حصول توافق اشاره‌کرده و نوشته است:
قرار بود ایران تا ۱۵ اوت (۲۴ مرداد) به متن پیشنهادی اروپا برای احیای برجام پاسخ بدهد؛ کاری که دیشب، قبل از ساعت صفر موعد اعلامی انجام شد. حسین امیر عبداللهیان، وزیر خارجه ایران دیروز دریکی از خوش‌بینانه‌ترین موضع‌گیری‌های خود که نماینده روسیه را واداشت از تعبیر «سیگنال‌های دلگرم‌کننده» برایش استفاده کند، گفت که او و همکارانش در وزارت خارجه خودشان را متعهد می‌دانند مأموریت سپرده‌شده را «به نقطه توافق» برسانند، ولی «نقطه توافق عزتمند». او با چنین چشم‌اندازی گفت که «اگر امریکا انعطاف نشان دهد در روزهای آینده به نقطه توافق می‌رسیم.»
این روزنامه به نقل از یک مقام آگاه گفته است:
یک منبع آگاه می‌گوید که چندی پیش امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در گفت‌وگوی تلفنی با یکی از مسئولان ارشد دولتی ایران وعده کرده که در صورت قبول توافق احیای برجام از سوی ایران دو مسئله از سوی فرانسه و اروپایی‌ها تضمین می‌شود؛ مسئله اول اینکه در موضوع تضمین، به شرکت‌ها و کشورها برای خروج از ایران در شرایط بازگشت تحریم‌ها، بازه زمانی تا ۵/۲ سال افزایش پیدا خواهد کرد. مسئله دوم هم اینکه ماکرون وعده کرده در صورت احیای برجام موضوع مسائل پادمانی و پرونده PMD نیز در جلسه بعدی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بسته‌شده و از این بابت نیز ایران نباید نگرانی داشته باشد.
ایران کوتاه نمی‌آید
روزنامه کیهان نیز با اشاره به ارسال نظر ایران درباره طرح بورل نوشت:
مطالبه جمهوری اسلامی ایران از طرف‌های غربی در موضوع برجام، از بعد از روی کار آمدن دولت رئیسی معین و مشخص‌تر بوده است؛ لغو تحریم‌ها، راستی آزمایی و ارائه تضمین از سوی طرف مقابل. تیم مذاکره‌کننده دولت سیزدهم در طول ۹ ماه گذشته (از ۸ آذرماه ۱۴۰۰، زمان اولین مذاکرات برجامی در دولت رئیسی) با طرح شروط اصلی ایران و تأکید بر ضرورت انتفاع اقتصادی ملت ایران از برجام، وارد دور جدیدی از مذاکرات هسته‌ای با طرف‌های غربی شد.
آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها در اولین مواجهه خود با تیم مذاکره‌کننده ایران، به اخلال و کارشکنی درروند گفت‌وگوها و نهایتاً قهر از مذاکرات وین روی آوردند. طرف‌های غربی هرچند در دورهای بعدی مذاکرات سعی کردند با غوغا سالاری و فعال کردن لابی صهیونیسم به تیم مذاکره‌کننده ایران فشار بیاورند اما یکی دو ماه نگذشت که شروط اصلی ایران (به‌ویژه مسئله تضمین) به ادبیات اصلی و غالب دیدارها و رایزنی‌های دیپلماتیک و اساساً گفت‌وگو با طرف‌های مذاکره‌کننده تبدیل شد.
پس از مقاومت و مواجهه فنی و کارشناسانه تیم مذاکره‌کننده و تأکید بر عدم ترک میز مذاکره از سوی ایران، آمریکا و اروپایی‌ها به این نتیجه رسیدند که جمهوری اسلامی ایران در این دوره از حیات خود (به‌ویژه در دولت سیزدهم) از مواضع اصلی خود کوتاه نمی‌آید.
اشکالات جدی در متن اروپایی
روزنامه وطن امروز نیز در ارزیابی طرح پیش‌نویس اروپا نوشته است:
به نظر می‌رسد با نگاهی به آنچه طرف آمریکایی درباره متن پیشنهادی اروپا و شرایط بیان کرده چندان نمی‌توان انتظار انعطاف از دولت آمریکا برای پذیرش شرایط ایران داشت، به‌ویژه اینکه با نزدیکی به انتخابات کنگره آمریکا واگذاری هرگونه امتیازی به ایران برای دولت بایدن و دموکرات‌ها حکم یک انتحار سیاسی را دارد، همچنین موضوعات پادمانی و PMD اگرچه مقاله‌ای است که به‌طور غیرقانونی، غیرحرفه‌ای و مغرضانه علیه ایران به کار گرفته‌شده اما اگر طرف مقابل بپذیرد آن را مختومه کند به معنای این است که در آینده دستاویز حقوقی علیه برنامه هسته‌ای ایران نخواهد داشت.
افزون بر همه این موارد، متن پیشنهادی اروپایی‌ها برخلاف ادعاها، دارای ایرادات فاحشی است و مقامات دولت بایدن نظیرند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به‌صراحت اعلام کرده‌اند متن پیشنهادی بورل همان متن آمریکا است که در ماه مارس- اسفندماه پارسال- روی میز گذاشته شد!
وکیل سلمان رشدی در تهران تعیین شد
روزنامه شرق در سرمقاله خود در نقش وکیل نویسنده مرتد سلمان رشدی در آماده و نوشته است:
سلمان رشدی در سال ۲۰۱۷ در مصاحبه‌ای گفت که زندگی عادی مانند همه مردم جهان دارد و بدون هیچ محافظی در رفت‌وآمد است. سوار مترو می‌شود و... قس علیهذا. به بیان بهتر او در پنج سال گذشته محافظی به همراه نداشت و طبعاً هدفی آسان برای هادی مطر و کسانی بود که قصد جان او را باهدف عمل به فتوا یا گرفتن جایزه تعیین‌شده، داشتند.
در ادامه این مطلب در ادعایی عجیب سلمان رشدی یک شهروند عادی تلقی شده و آمده است:
سلمان رشدی بیش از دو دهه زندگی نکبت‌باری را پشت سر گذاشت. در چند سال اخیر حرفی از آن فتوا حتی در میان کسانی که امروز از تحقق و انتقام الهی حرف می‌زنند، در میان نبود. رشدی در سن ۷۵ سالگی و گرفتار انواع بیماری‌ها مهره سوخته و مرده سیاسی بود که چاقوی هادی مطر او را دوباره زنده کرد.
هم‌زمان بابیان این ادعا از سوی روزنامه اصلاح‌طلب شرق؛ سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز در دفاع از نویسنده کتاب آیات شیطانی اقدام علیه سلمان رشدی را انزجارآور خوانده است!