سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارش‌ها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل بانام «ویژه‌های مشرق» شمارا در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامه‌های کشور قرار می‌دهیم.
در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید.
*******
روزنامه‌های امروز یکشنبه ۱۷ اردیبهشت ماه در حالی چاپ و منتشر شد که صحبت‌های رئیس جمهور سابق درباره وضعیت برجام، انتخابات ترکیه، اردوغان و رنگین‌کمان مخالفان، حساب‌کشی از وزرا و آتش بازی دختران هاکی روی یخ در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.
آخرین سخنان حسن روحانی در جمه همکارانش مورد توجه روزنامه‌ها قرار گرفته است، رئیس‌جمهور سابق در حالی تلاش کرده با لفاظی و بازی با کلمات کارنامه فاجعه‌بار دولت خود را بزک کرده و به خورد افکار عمومی دهد که مردم نتیجه ۸ سال سوءمدیریت، بی‌تدبیری و ناکارآمدی او را با گوشت و پوست و استخوان خود لمس کرده‌اند و به این زودی‌ها فراموش نخواهند کرد.
روزنامه اعتماد درباره سخنان روحانی نوشته است:
روایت‌های حسن روحانی همچنان ادامه دارد. روایت‌هایی که هرچند شاید دیگران هم از آن باخبر باشند و بارها در رسانه‌ها بازنشر شده باشد اما طرح دوباره آن از سوی فردی که ۸سال در رفیع‌ترین جایگاه اجرایی کشور نشسته است، معانی متفاوتی می‌تواند داشته باشد. رییس‌جمهور سابق ایران، در جلسه دوره‌ای خود با وزیران و معاونان رییس‌جمهور دولت‌های یازدهم و دوازدهم گفت: من امیدوار بودم که مساله برجام در اسفند ۹۹ یا فروردین ۱۴۰۰ حل شود تا دولتی که بر سر کار می‌آید، دچار این مشکل بزرگ نباشد. برای احیای برجام همه‌چیز تمام شده و آماده بود. حتی موفق شدیم از طرف‌های مذاکره امتیاز خروج سپاه پاسداران از فهرست گروه‌های تروریستی و لغو تحریم دفتر رهبری و نهادهای مربوط به ایشان را بگیریم. اما متاسفانه این امکان فراهم نشد.
روزنامه آرمان ملی نیز با اشاره به سخنان روحانی درباره برجام می‌نویسد:
احیای برجام یکی از دستور کارهای دولت سیزدهم پس از روی کارآمدن بود و به‌نظر می‌رسید که رئیسی و مردانش در حوزه سیاست خارجی برنامه مشخصی برای احیای برجام داشته باشند. چه اینکه مسکوت گذاشتن ۴ ماهه مذاکراتی که تا پای توافق پیش رفته بود نیز مؤید همین امر بود که گویا دولت جدید رویکرد تازه‌ای نسبت به مساله برجام و احیای آن دارد. اما از آن زمان تاکنون قریب به ۲۰ ماه می‌گذرد و برجام هنوز در بلاتکلیفی به‌سر می‌برد. چنانکه طرفین نه تلاشی در جهت دستیابی به توافقی جدید می‌کنند و نه مرگ برجام را اعلام می‌کنند. این در حالی است که نگاهی به شرایط پیش از روی کارآمدن دولت سیزدهم نشان می‌دهد که همه چیز در اسفند ۹۹ مهیای احیای مجدد برجام بود و آنطور که رئیس‌جمهور وقت همان زمان گفت؛ فقط کافی بود که به آقای عراقچی؛ رئیس تیم مذاکره‌کننده اختیار داده شود تا در نیم‌ساعت توافق انجام شود.
این روزنامه اصلاح‌طلب نوشته است:
اما شرایط و موقعیت آنطور که باید پیش نرفت و برجام همچنان از سال ۲۰۱۸ تاکنون در کماست. گرچه هر از چندی برخی نمایندگان کشورها نسبت به احیای این توافق ابراز امیدواری می‌کنند و احتمال مذاکره مجدد و توافق در آینده نزدیک خبر می‌دهند؛ اما امر واقع شرایط دیگری را نشان می‌دهد. اینکه غربی‌ها به‌ویژه آمریکا چندان تمایلی برای احیای توافق ۲۰۱۵ ندارند و اگر هم اظهارات جسته و گریخته‌ای از سوی اروپایی‌ها در جهت لزوم پایبندی و احیای برجام می‌بینیم بیش از اراده و تمایل عملی بیشتر به تعارفات دیپلماتیک می‌ماند و گویی اینکه غربی‌ها نیز به‌طور غیررسمی به این نتیجه رسیده‌اند که احیای برجام دیگر موضوعیت ندارد.
روزنامه شرق نیز که پیش از این تیر تاریخی امضای جان کری تضمین است را منتشر کرده و پس از آن به نقل از سیف رئیس‌کل بانک مرکزی دولت وقت دستاورد برجام را صر دانسته، این‌بار نیز در گزارشی توهم آمیز درباره وضعیت برجام در دولت روحانی نوشته است:
سخنان اخیر روحانی از شرایط احیای توافقی است که این روزها دیگر امید کمی برای احیای آن وجود دارند و شایعه اجرای سیستم ماشه و تبعات آن بیش از گذشته است. دولت سیزدهم آن‌طورکه گفته می‌شود، ظاهرا تحت تأثیر ایده‌های افرادی مانند سعید جلیلی و یارانش در جبهه پایداری کار را به‌گونه‌ای هدایت کرده است که نتوانسته تاکنون در مذاکرات برجام توفیقی کسب کند و سکون خاصی برای بازگشت طرفین به میز مذاکرات وجود دارد و البته اراده‌ای هم در این رابطه از سوی برخی که منافعشان با منافع کاسبان تحریم‌ها گره خورده، وجود ندارد. این در حالی است که اگر برجام در زمان مناسبش یعنی اسفند ۹۹ امضا می‌شد، تبعات منفی تحریم‌ها دو سال پیش تمام شده بود، ارزش پول ملی در سراشیبی تند دو سال گذشته نمی‌افتاد و سفره‌های مردم از حداقل‌های معاش محروم نمی‌شد!
روزنامه کیهان اما روایت دیگری از سخنان روحانی داشته و می‌نویسد:
چنین ادعایی درحالی برای چندمین بار از سوی روحانی مطرح شده این ادعا در حالی است که آمریکا همچنان در همان زمان نیز صراحتاً کلیدواژه توافق قوی‌تر را استفاده می‌کرد و هر گونه مطالبات منطقی کشورمان را رد می‌کرد.
مسئول میز ایران در گروه آمریکایی بحران و از دوستان نزدیک رابرت مالی بعدها فاش کرد آمریکا به‌دنبال آن بوده تا در اواخر دولت روحانی تعلیق غنی‌سازی ۲۰ درصد در ازای آزادی تنها یک میلیارد دلار از اموال کشورمان را اجرایی کند. این پیشنهاد اهانت‌آمیز آمریکا به ایران به‌عنوان دلیل اصلی عدم احیای برجام در آن زمان حتی باعث شد نزدیکان دولت روحانی بارها به انتقاد از جوبایدن دست بزنند.
در ادامه گزارش کیهان آمده است:
علی خرم دیپلمات اصلاح‌طلب در سرمقاله‌ای معروف با عنوان «آقای بایدن قرارمان این نبود» در همان تاریخ اسفند ۱۳۹۹ رئیس‌جمهور جدید آمریکا را متهم به عدم اجرای وعده‌های انتخاباتی کرد و از پیشنهادات تحقیرآمیز این کشور خبر داد. گفتنی است قانون راهبردی مجلس باعث شد ایران با شروع غنی‌سازی و اقدام متقابل مانع از آن شود که آمریکا پایان مذاکرات را اعلام کند. این کشور به‌دلیل دست پر تهران دچار سردرگمی شده است و اکنون راهی جز توافق با تهران در برابر خود نمی‌بیند.
حاصل سناریوی خارج‌نشینان برای ایران چه بود؟ رسوایی
محمد سهیمی، استاد دانشگاه کالیفرنیای جنوبی که تحقیقات مفصل و مستندی در خصوص رضا پهلوی، فرزند شاه سرنگون شده ایران انجام داده، در گفت‌وگویی اینترنتی با علی علیزاده، کنشگر سیاسی و فعال رسانه‌ای مقیم لندن از موضع تلویحی رضا پهلوی برای حمایت از حمله نظامی امریکا به ایران پرده برمی‌دارد.
روزنامه جوان در ستون اخبار ویژه خود می‌نویسد:
سهیمی می‌گوید که چند ساعت پس از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به برج‌های دوقلوی امریکا، در واقع عصر همان روز، رضا پهلوی در گفتگو با یک شبکه رادیویی امریکایی گفته که «تروریسم مثل یک اختاپوس می‌ماند و ضعیف‌ترین نقطه اختاپوس چشم آن است، چشم اختاپوس تروریسم هم در تهران است!»یعنی در بدترین شرایط ممکن و در حساس‌ترین زمان که مردم امریکا حمله نظامی به هر کشوری را می‌پذیرفتند، رضا پهلوی گرای حمله به تهران می‌دهد!
جوان نوشته است:
سهیمی توضیح می‌دهد که همان زمان در مطلبی جواب رضا پهلوی را می‌دهد، اما با موج فحاشی حامیان پهلوی مواجه می‌شود، یعنی آن‌ها هم مشکلی با حمله نظامی به ایران – آن هم در موضوعی که هیچ ربطی به ایران پیدا نمی‌کرد- نداشتند، چون طبق گفته سهیمی «رضا پهلوی همیشه دنبال بازگشت به قدرت و سلطنت از طریق کمک دولت‌های خارجی بود. چون هیچ گونه پایگاه اجتماعی مهمی در ایران ندارد.»سهیمی در این گفتگو توضیح می‌دهد که اکنون هم مواضع پهلوی تفاوتی نکرده و عقلانیتی ندارد و شاهد مثال را سفر او به سرزمین‌های اشغالی فلسطین می‌داند. سهیمی می‌گوید: «در شرایطی که هر روز نتانیاهو ایران را تهدید به حمله نظامی می‌کند، هیچ گونه عقلانیتی در این سفر ندیدم.»
روزنامه جام‌جم نیز درباره رسوایی براندازان نوشته است:
رضا پهلوی به تأسی از لیدر فکری خود مدعی بود نه دنبال جنگ است و نه تجزیه ایران اما حالا مواضع دولت و پارلمان رژیم صهیونیستی نشان داد مدینه فاضله پهلوی‌ها به دنبال همین جنگ و تجزیه است. این روند یعنی اپوزیسیون ضدایرانی با همراهی اسرائیل و متحدانش به دنبال تجزیه ایران از طریق جنگ نظامی هستند و این هدفی نبوده که بخواهند آن را به شکل عیان دنبال کنند اما با این رسوایی مشخص است همه ادعاهای دموکراسی‌خواهی و آزادیخواهی فقط پوششی برای پنهان کردن اهداف جنگ‌طلبانه بوده است. البته این خواسته توهمی برای تجزیه ایران به وضعیت اسرائیل هم بازمی‌گردد، چراکه اساسا دولت‌ها و کشورهای کوچک با وسعت و جمعیت اندک، همواره به دنبال همزیستی مسالمت‌آمیز با کشورهای پیرامونی خود هستند تا ضعف‌های ژئوپلتیکی‌شان را ترمیم کنند؛ موضوعی که در خصوص رژیم اسرائیل متفاوت است و این رژیم جعلی با ماهیت جنگ‌طلبانه همواره راهبرد متفاوتی داشته و طبق استراتژی این رژیم هرچه کشورهای حاضر در محیط پیرامونی، تل‌آویو را کوچک‌تر و کم‌جمعیت‌تر ببیند، حاشیه امن بهتری را احساس می‌کند.