سرویس جنگ نرم مشرق - اندیشکده اطلاعات جهانی استراتفور به بررسی دلایل و تبعات سفر مشاور امنیت ملی امارات به ایران پرداخت و نوشت: سفر پرسروصدای یک مقام ارشد امارات متحده عربی به ایران، نشان دهنده تغییر در محاسبات این کشور و با هدف ایجاد روابط دوجانبه بهتر و عملگرایانهتر علنی با رقیب منطقهای خود در چارچوب منافع امنیتی و اقتصادی است.
مخاطبان گرامی، آنچه در ادامه میخوانید صرفاً ترجمه گزیده گزارشها و مقالات مذکور است و محتوا و ادعاهای مطرحشده در این گزارش صرفاً جهت تحلیل و بررسی رویکردها و دیدگاههای اندیشکدههای غربی منتشر شده است و هرگونه ادعا و القائات احتمالی این مقالات هرگز مورد تأیید مشرق نیست.
نرم شدن روابط میان همسایگان خلیج فارس
در این گزارش آمده است: شیخ طحنون بن زاید آل نهیان، مشاور امنیت ملی امارات متحده عربی هفته گذشته با ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور ایران در تهران دیدار کرد، دیداری کمسابقه که نشان دهنده نرم شدن روابط میان همسایگان خلیج فارس است.
رئیسی در این دیدار اعلام کرد که از بهبود روابط با دولت امارات استقبال میکند. شیخ طحنون نیز از وی برای بازدید از امارات متحده عربی دعوت کرده است.
رسانههای دولتی امارات در پوشش خبری خود از دیدار به این دعوت اشاره نکردند، اما اعلام نمودند که این دو مقام درباره «تحکیم روابط دوجانبه و بررسی مجموعهای از موضوعهای مورد علاقه مشترک» گفتگو کردند.
امارات متحده عربی مدتهاست که هژمونی منطقهای ایران را یکی از تهدیدهای مهم امنیت ملی خود میداند. ابوظبی به صورت ویژه، نگران ظهور احتمالی ایران دارای سلاح هستهای است، چرا که فقط تنگه هرمز و خلیج فارس، این دو کشور را از هم جدا میکند.
تلاش امارات برای بهبود روابط دیپلماتیک خود با کشورهای رقیب
استراتفور افزود: راهبرد امارات متحده عربی نشان داده که در نظر دارد از نظر سیاسی در روابط منطقهای خود عملگرایانه تر رفتار نماید تا امنیت خود را در برابر تهدیدهای غیرقابل تغییر تضمین کند.
همچنین در ماههای اخیر، دولت امارات اقداماتی را برای بهبود روابط دیپلماتیک خود با دو رقیب منطقهای ترکیه و قطر انجام داده است. محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی برای نخستین بار در یک دهه اخیر در ماه گذشته از استانبول بازدید کرد و شیخ طحنون برای اولین بار در چهار سال گذشته در ماه اوت به دوحه رفت. ابوظبی همچنان با برخی از سیاستهای مورد حمایت دولتهای ترکیه، قطر و ایران (شامل حمایت قطر و ترکیه از اسلام سیاسی و نفوذ منطقهای گسترده ایران در کشورهایی نظیر سوریه و عراق) مخالف است. اما اقدامات امارات متحده عربی برای کاهش تنشها با این کشورها نشان میدهد که آنها دیگر به این اختلاف نظرها به عنوان مانعی برای همکاریهای دیپلماتیک نمینگرند.
راهی برای کاهش تنشها میان ایران و کشورهای عرب خلیج فارس
در ادامه این گزارش آمده است: همچنین سیاست کنونی آنها نشان میدهد که ابوظبی معتقد است فقدان گفتگوهای دوجانبه مناسب با دیگر قدرتهای منطقه، کاهش تنشها را برای این کشور دشوارتر کرده و به صورت مستقیم بر منافع امارات تأثیر میگذارد.
ایران از سالها پیش برای ایجاد روابط گرمتر با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در جنوب غربی خود فشار آورده است، اما امارات متحده عربی و عربستان سعودی، رهبر شورای همکاری خلیج فارس، در اکثر موارد درخواستهای تهران را نپذیرفتهاند.
با چرخش تمرکز امنیتی ایالات متحده به تهدیدات دولت چین و عقب نشینی احتمالی نیروهای نظامی آمریکا از شبهجزیره عربستان در آینده، کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را در برابر ایران آسیبپذیرتر خواهد کرد. چرا که تهران مزاحمتهای دریایی برای کشتیهای تجاری و نظامی در خلیج فارس ایجاد میکند. دستیابی به توافق دیپلماتیک میان ایران و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به کاهش این تهدید کمک میکند و راهی برای کاهش تنشها در صورت بروز درگیری فراهم مینماید.
ترس امارات از پیامدهای عادیسازی روابط با رژیم صهیونیستی
برای امارات متحده عربی، گفتگوهای بیشتر با ایران به کاهش ریسک هدف قرار گرفتن در یک درگیری منطقهای بزرگتر کمک میکند. یک ایران دارای سلاح هستهای یا برنامه موشکهای بالستیک پیشرفته یکی از مهمترین نگرانیهای امنیتی ابوظبی است. اگر ایران در مذاکرات جاری با ایالات متحده (که چندی پیش در وین از سر گرفته شد) با اعطای امتیازهایی در مورد برنامه هستهای خود موافقت کند، شاهد سرعت گرفتن نزدیکی دولتهای ایران و امارات خواهیم بود. همچنین ایجاد یک مسیر ارتباطی با ایران میتواند به امارات متحده عربی نیز این امکان را بدهد که بدون توجه به نتایج آن مذاکرات، مستقیماً با تهران این موضوعات را مطرح نماید.
از سوی دیگر، بهبود روابط دوجانبه میتواند به کاهش خطر تبدیل شدن به هدف منطقهای تهران پس از اقدام امارات متحده عربی برای عادی کردن روابط با اسرائیل (به عنوان یکی از بزرگترین دشمنان ایران) در سال گذشته کمک کند.
اسرائیل بارها هدف حملات ایران و نیروهای نیابتی ایران قرار گرفته است. امارات متحده عربی روابط خود را با اسرائیل در اوت ۲۰۲۰ میلادی عادی نمود.
افزایش فشار ابوظبی بر ایالات متحده برای لغو برخی تحریمهای ایران
یک رابطه عملگرایانه تر علنی میتواند همکاریهای تجاری و اقتصادی میان امارات متحده عربی و ایران را توسعه بیشتری دهد. امارات متحده عربی و ایران دارای پیشینه چند صد ساله مبادله کالا در سراسر خلیج فارس هستند که هم اینک نیز در قالب تجارتهای قانونی و غیرقانونی پابرجا است. بسیاری از شرکتهای بزرگ ایرانی نیز در امارات متحده عربی به ویژه در مرکز تجاری دوبی حضور دارند.
این اندیشکده آمریکایی در پایاین گزارش خود تصریح کرد: اما تحریمهای سخت اعمالشده علیه تهران توسط دولت دونالد ترامپ، رئیسجمهور پیشین آمریکا، تجارت ایران و امارات را در سالهای اخیر به شدت محدود کرده و دولت امارات را حتی مجبور کرده که بسیاری از شرکتهای ایرانی را اخراج کند. روابط دیپلماتیک قدرتمندتر میتواند دوباره شرکتهای ایرانی و اماراتی را به یکدیگر نزدیک کند. این افزایش همکاریهای اقتصادی در نهایت میتواند ابوظبی را مجبور به افزایش فشار بر ایالات متحده برای لغو برخی تحریمها علیه تهران کند تا امکان فعالیتهای تجاری سودمندتر را فراهم نماید. امارات متحده عربی یک هاب تجاری و حملونقل منطقهای است و در حال حاضر سالانه حدود ۱۵ میلیارد دلار کالا با ایران مبادله مینماید.