سرویس سیاست مشرق- پس از برگزاری دو نشست فشرده میان علی باقری رئیس هیئت نمایندگی ایران و انریکه مورا معاون سیاست خارجی اروپا، طرف‌های شرکت کننده، وین را به مقصد مونیخ ترک کردند. البته این وضعیت به معنای پایان گفتگوها نبوده و در روزهای غیبت مذاکره‌کنندگان ارشد، نشست‌های تخصصی در سطح کارشناسی ادامه خواهد یافت. در یک ماه گذشته دو بسته پیشنهادی از جانب کشورهای غربی روی میز مذاکرات در هتل کوبورگ قرارگرفته است. پاسخ تیم ایرانی به پیشنهاد آمریکایی(با بسته‌بندی اروپایی) در هر دو بار منفی بوده است.

واکنش صریح و بدون تعارف هیئت نمایندگی ایران به طرف غربی آن‌چنان اروپایی‌ها را دچار شوک کرده که هر بار پس از پایان قرار دیدار، با بیانیه نویسی، تعیین ضرب الاجل مصنوعی و نیز عملیات روانی به‌گونه‌ای صحنه‌سازی کرده‌اند که گویی مذاکرات در نقطه پایانی قرار داشته و این تهران است که با وسواس بیش‌ازحد و بهانه‌گیری مانع از امضای توافق می‌شود. دریکی از این جلسات و پس از پیشکش شدن بسته اروپایی به نماینده ایران، علی باقری گفته است که پاسخ ایران به چنین پیشنهادی از حالا مشخص بوده و تهران زیر بار متنی فراتر از برجام نخواهد رفت.

در وین مذاکره‌کنندگان ایرانی به دنبال توافقی هستند که در آن علاوه بر لغو تحریم‌ها، انتفاع ایران از برجام نیز لحاظ شده و طرف غربی برای این موضوع تضمین بدهد. از سوی دیگر این تضمین باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که به‌محض بدعهدی آمریکایی‌ها کلیه فعالیت‌های علمی کشورمان دوباره به نقطه پیش از توافق بازگردد.

اجلاس پاریس مهم‌تر است یا تماس با تهران؟

پس از پافشاری صریح دیپلمات‌های ایرانی به خواسته‌های برحق تهران و رد دو بسته غیرمنطقی غربی‌ها، امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه در یک تماس تلفنی با رئیس‌جمهور کشورمان خواهان تعدیل خواسته‌های منطقی دولت ایران در مذاکرات وین شده است. وب‌سایت وزارت امور خارجه فرانسه در شرح این گفتگوی تلفنی نوشته است که مکرون از رئیسی خواستار تسریع در مذاکرات وین شده است.

پاسخ رئیس‌جمهور ایران به خواسته عجیب پلیس بد مذاکرات منفی بوده و رئیسی دست رد به سینه مکرون زده است! در این گفتگوی طولانی سید ابراهیم رئیسی با قاطعیت نسبت به زیاده‌خواهی غرب و رویکردهای سیاسی آن‌ها در بیست سال گذشته تذکر و نسبت به فتنه‌گری‌های رژیم صهیونیستی و تبعیت از آن‌ها در فرایند مذاکرات به وی هشدار می‌دهد. پاسخ رئیسی چنین به مذاق مکرون بد آمده است که رادیو فرانسه در شرح آن نوشته است که وزارت خارجه فرانسه حاضر به دادن بیانیه و توضیح بیشتر درباره جزییات گفتگوی مکرون با رئیسی نشده است!

پاسخ منفی رئیسی به مکرون نشانه‌ای بر آن است که  آمریکایی‌ها برای بازگشت به میز برجام باید راه طولانی‌تری را طی کنند. درحالی‌که طرف غربی سعی دارد با مطرح کردن مسائلی چون تبادل زندانیان و نیز مسائل منطقه‌ای شکل مذاکرات را تعیین کرده و از آن نتیجه‌گیری کند؛ در ایران تنها چیزی که برای ما اهمیت ندارد فرمت (شکل) گفتگو است.

درحالی‌که بایدن برای کارنامه سیاست خارجه خود به خروجی مذاکرات و تصویری واضح از شکل آن نیز دارد؛ راهبرد ایران از ماراتن وین تنها به هدف آن معطوف است. هرقدر که شکل مذاکرات برای طرف غربی اهمیت دارد، هدف مذاکرات برای طرف ایران بااهمیت است. مکرون در گفتگو با رئیسی به‌خوبی با نقطه نظرات ایران از گفتگوها آشنا شده است. در هرلحظه از گفتگوها اگر به این نتیجه برسیم که گفتگوهای وین با اهداف تعریف‌شده تعارض دارد. پایان مذاکره را بدون تعارف دیپلماتیک به حریف اعلام خواهیم کرد!

 در گفتگوی میان امانوئل مکرون با سید ابراهیم رئیسی، طرف فرانسوی از آب گل‌آلود شده ماهی گرفته و خواستار آزادی چند جاسوس اروپایی در ایران شده است، در حال حاضر پاریس در موقعیتی قرار ندارد که بخواهد برای یک سند بدون چشم‌انداز تعیین شرط کند! به همان میزان که حل‌وفصل برخی مسائل سیاسی آژانس برای غرب در وین اهمیت دارد،   حل برخی گره‌ها در مسائل سیاسی FATF نیز برای ایران بسیار بااهمیت است. در اجلاس پیش روی مجمع عمومی این سازمان در پاریس باید ضمانت خروج ایران از بیانیه تضمین قطعی شود، در غیر این صورت هر نوع توافقی در آینده انتفاع ایران از بند ۲۹ برجام را تضمین نخواهد کرد.  

بنجامین بریر جاسوس فرانسوی که در حال گذراندن دوران محکومیت خود در زندان مشهد است

برجام بدون انتفاع برای ایران جز کاغذی بی‌ارزش مفهوم دیگری ندارد و مکرون برای نشان دادن حسن نیت اروپایی‌ها به‌جای گرفتن وقت رئیس‌جمهور ایران باید به دنبال راه‌حل‌های بهتر برود. هم‌زمان با سفر حسین امیر عبداللهیان به آلمان جهت شرکت در اجلاس مونیخ برخی رسانه‌ها و برخی دیپلمات‌های اروپایی و آمریکایی گمان می‌کردند که کلید توافق در وین در شهر مونیخ بوده و می‌توان با برگزاری چند نشست با وزیر امور خارجه ایران راه گفتگوها در هتل کوبورگ را تسهیل کرد.

پاسخ منفی وزیر خارجه کشورمان به التماس‌های غربی‌ها برای برگزاری یک جلسه نیم‌ساعته با آن‌ها نشان داد که  راه رسیدن به توافق در وین درشهر پاریس است و نه در مونیخ! تعلیق کانترمژر (مقدمه خروج از بیانیه FATF)، عادی‌سازی پرونده ایران در سند بازنگری ICRG (جبران پالس‌های دولت روحانی در پذیرش یک‌طرفه برجام بانکی) در اجلاس فوریه می‌تواند چراغ سبز غربی‌ها برای امیدواری به آینده مذاکرات باشد.

چشم‌انداز گفتگوها در وین

خروجی هشت دور گفتگوها در وین نشان می‌دهد که طرف آمریکایی‌ها توافقی با سه ویژگی خاص می‌خواهد. واشنگتن به دنبال توافقی است که در آن سازمان تحریم‌ها را حفظ‌ شده، ضریب اجماع بین‌المللی علیه ایران را بالا ببرد و درنهایت آنکه مکانیسم ماشه (snapback) را همواره علیه ایران به‌صورت مسلح نگاه دارد. در برابر چنین طرحی لازم است که محتوای توافق در آینده سازمان و ساختار هسته‌ای کشور را حفظ کند.

واقعیت آن است که جمهوری اسلامی ایران توانسته است که خاصیت تحریمی غرب (کاتسا، پاتریوت) را بر هم بزند. درصورتی‌که آمریکایی‌ها حاضر نشوند بخش دوم تحریم‌ها در چرخه دلاری (U-Turn) و انتفاع ایران را تضمین کنند؛ راه‌حل‌های دیگری روی میز قرار می‌گیرد. سفر رئیسی به دوحه و گشایش کریدور جدید تجاری از شمال (روسیه) به جنوب (قطر) و پیوست کردن آن به راه استراتژیک یک جاده، یک کمربند هر چه غربی‌ها در وین رشته کرده‌اند را پنبه می‌کند.