گروه بین الملل مشرق - تقریبا یک هفته قبل، روزنامه «دیلی میرور» چاپ لندن گزارش داد که گروهک افراطی داعش در تشکیلات خود، سیزده جوان عراقی را به قتل رسانده است، تنها به این جرم که مسابقه فوتبال بین عراق و اردن را تماشا کرده اند! به عبارت ساده تر، یک عراقی نباید مسابقه فوتبال تیم ملی کشورش با یک کشور همسایه (اردن) را تماشا کند.
 
در همین زمینه، ادریس الکنبوری، یکی از روشنفکران جهان عرب در مقاله ای برای سایت میدل ایست آن لاین به تحلیل این واقعه از منظر جریانشناسی فکری پرداخته است. او در ابتدای مقاله اش می نویسد: «شاید در نگاه اولیه این گونه به نظر برسد که داعش از منظر سیاسی واکنش نشان داده است. خب این کار (قتل به جرم تماشای فوتبال) با منطق شدیداً خشن داعش همخوان است. زیرا امروز عراق و سوریه، دو دشمن اصلی داعش در نبردها به حساب می آیند و مسبقه تیم ملی می تواند حس میهن دوستی را در افراد زنده کند. در نتیجه حمایت از تیم ملی عراق می تواند افراد را به دشمنی با داعش بکشاند.»

اما به راستی، علت واقعی برخورد داعش با هواداران فوتبال به علت جوانب سیاسی آن است. ادریس الکنبوری معتقد است باید این رخداد را از منظر فقهی و دینی تحلیل کرد: «خب مسأله اصلی این جاست که گروهی که داعیه مسلمانی دارد نمی تواند بدون عذر شرعی کسی را به قتل برساند. کدام عذر و بهانه شرعی برای قتل هواداران فوتبال می توان تراشید؟»

در ادامه نویسنده با بررسی جامعه شناختی داعش، این گروه تروریستی را یک گروهی می خواند که از سویی با نگرش های تند فقهی و کلامی وهابی گره خورده است؛ از سوی دیگر با برداشتی افراطی و شبه مدرن از جهاد، رویکردهای خشنی را به نام دولت اسلامی برای خود توجیه کرده است. همزمان با این موارد، اهمیت بالایی برای "ارشاد" و "اعلان قوانین سختگیرانه" خود دارد.

وی می نویسد: «چندی قبل داعش کتابی با عنوان "حقیقت فوتبال" منتشر کرد که پیش از آن در سال  2008 به قلم یک مفتی وهابی به نام "ذیاب الغامدی" منتشر شده بود. این کتاب، چند سال پیش از ظهور داعش منتشر شده بود و نشان می دهد که عقبه فکری داعش در افکار وهابی به خوبی قابل واکاوی است. نویسنده این کتاب، با اشاره به تاریخچه فوتبال، نفوذ آن در جوامع و نقش تربیتی و تبلیغی آن و بالاخره نقش عوامل سیاسی و صهیونیستی در فوتبال نوشته بود فوتبال به دروازه ای برای تسخیر فرهنگی جوامع اسلامی تبدیل شده است و لازم است مسلمانان غیور، بساط فوتبال را از جوامع اسلامی جمع کنند! نویسنده با این استدلال، نه تنها به تحریم فوتبال حکم داده بود؛ بلکه بر ضرورت قیام برای پاک کردن فوتبال از جوامع مسلمین تأکید کرده بود.»

به عقیده الکنبوری، داعش در واقع همان گروهی است که برای آن چه "حکم خدا" می نامد قیام کرده است و در این راه ککمریتن مسامحه ای از خود نشان نمی دهد. اما این همه ماجرا نیست. "الغامدی" امروز هم یک مفتی شناخته شده وهابی است و معتقد است وضع قوانین موجود در فوتبال از نوع "اعتباریات" است و هر اعتباری که برآمده از شرع مبین و اصل منابع شرعی نباشد مردود است. به بیان ساده تر، گرایش افراطی وهابیت فوتبال را – به علت وضع قوانین – مصداق "شرک" می داند! همان گونه که داعش می نویسد: «و این مخالفت با حکم الهی مبنی بر حریت در دایره شرع است!»


نکته سومی که فوتبال را مردود می خواند، محتوای قوانین فوتبال و الزام به آن است. چندی قبل، گروه افراطی طالبان مسابقه فوتبال بین اعضای خود برگزار می کرد؛ اما این قوانین را تغییر داده بود. پوشش بازیکنان فوتبال در زمین به صورتی است که زانوان آن ها پیداست و این برای افراطیون وهابی گناه محسوب می شود. مورد دوم، اقتضائات فوتبال است که فوتبالیست برای انجام یک مسابقه باید به سرزمین های غیراسلامی سفر کند و از نظر افراطیون، مسافرت به "بلاد کفر" بجز در موارد ضرورت اشکال دارد.

مورد سوم، قصاص و عقوبت به ازای تخطی از قوانین اعتباری فوتبال است که آشکارا با شریعت آنان در تضاد است. مورد چهارم، جزای بی مورد است؛ به عنوان مثال اگر بازیکنی، سر دیگری را بشکند، حد شرعی بر او جاری نمی شود و تنها از زمین اخراج می شود. اما شاید پنجمین مورد، از همه آنان جالب تر باشد. افراطیون می گویند اگر در حین برگزاری مسابقه، وقت اذان برسد باید مسابقه را تعطیل و نماز جماعت را برگزار کرد؛ اما این اتفاق در زمین فوتبال رخ نمی دهد. به تعبیر یکی از مفتی های افراطی اردن، این موارد «به صورت واضح با شریعت مخالفت دارد.»

نکته چهارم نهادهای سازمان دهنده مسابقات فوتبال است که به نظر می رسد این نکته به صورت ویژه مورد توجه داعش قرار گرفته است. در این کتاب آمده است: «قوانین فوتبال زیر نظر سازمانی بین المللی به نام فیفا برگزار می شود که در اختیار کفار است. هر مسلمانی به خوبی می داند که "کفار بر مسلمانان ولایت ندارند" و لذا به هیچ بهانه ای نمی توان مسابقات فوتبال را زیر نظر فیفا برگزار کرد. ضمن این که عده ای از کفار به نام مربی به بلاد اسلامی وارد شده و بازیکنان مسلمان ملزم به تبعیت از دستورات آنان هستند که این مورد نیز مصداق خروج از ولایت الهی و پذیرش ولایت کفار است.»

اما شاید نکته پنجم از همه این موارد بیش تر به طنز آمیخته باشد. نویسنده می گوید: «در حین برپایی مسابقه، تماشاگران به رقص رو می آورند و بازیکنان نیز بعد از گل، رفتارهای نامتناسب با شأن و وقار موحدان از خود نشان می دهند. در قرآن آمده است "ما كان صلاتهم عند البيت إلا مكاء وتصدية فذوقوا العذاب بما كنتم تكفرون" و در جای دیگری آمده است "ولا تمش في الأرض مرحا" و در نتیجه می توان ادعا کرد استادیوم های ورزشی را باید از سطح زمین ویران کرد زیرا به مرکز فسق و فجور تبدیل شده اند.»

به عقیده ادریس الکنبوری، داعش یک سازمانی است که سعی می کند برای مواردی که خلاف شرع می خواند، یک بدیل شرعی ارائه دهد و همان گونه که مفتی وهابی در پایان یادداشت خود نوشته است: «امید می رود که با برخی اصلاحات بنیادین مانند پوشش، نحوه برگزاری مسابقات، زمین برگزاری مسابقات، قوانین موضوعه و استخراج آنان از شریعت، زمینه سازی برای برپایی حدود شرعی و... بتوان بدیل اسلامی برای فوتبال ارائه داد» گفتنی است ادریس الکنبوری، از روشنفکران بنام جهان عرب و دارای تألیفات مختلفی در زمینه گروه های افراطی و اندیشه جهاد در اهل سنت است.