گروه دین مشرق-
پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: هر کس یک مسئله شرعی از
احادیث ما پیرامون حلال و حرام و مسائل دینی اش را بیاموزد خدای تعالی
هزار گناه او را بیامرزد و شهری از طلا به وسعت دنیا برایش در بهشت بنا کند
و به عدد هر مویی که در بدنش قرار دارد برایش حجّ مقبول می نویسد.(1)
خداوند تبارک و تعالی به واسطه رحمت بی کرانی که دارد همواره روزنه هایی را برای آمرزش بندگان و تقرب آنها به سوی خود حتی پس از مرگ می گشاید که حکم زیر هم از مصادیق واضح این مطلب است.
یکی از دلایلی که خداوند اجیر گرفتن برای نمازهای قضای متوفی را جایز دانسته است تاکید بر اهمیت ویژه نماز در نزد پروردگار دانست تاجایی که راه حلی برای نماز فوت شده فردی که مرده است ارائه می دهد و در هیچ حالتی نماز را قابل الغاء بر نمی شمارد حتی در حالتی که انسان در حال غرق شدن است، چرا که نماز به گفته قرآن کریم اثرات اجتماعی مثبتی دارد و از ارتکاب فحشاء و منکر جلوگیری می کند. بنابر این می توان چنین احکامی را در راستای ترویج فرهنگ نماز به عنوان یکی از اصلی ترین نشانه های ایمان و عمل صالح محسوب کرد و تفسیر توصیه های فراوان قرآن و معصومین (علیهم السلام)را به خوبی فهمید.
نظر مراجع تقلید عظام را در ادامه می خوانید:
مسأله 1533- بعد از مرگ انسان میشود براى نماز و عبادتهاى ديگر او که در زندگى بجا نياورده، ديگرى را اجير کنند يعنى به او مزد دهند که آنها را بجا آورد و اگرکسى بدون مزد هم آنها را انجام دهد، صحيح است.
مسأله 1534- انسان مىتواند براى بعضى از کارهاى مستحبى مثل زيارت قبر پيغمبر و امامان عليهم السلام، از طرف زندگان اجير شود، و نيز مىتواند کار مستحبى را انجام دهد و ثواب آن را براى مردگان يا زندگان هديه نمايد.
مسأله 1535- کسى که براى نماز قضاى ميت اجير شده بايد يا مجتهد باشد يا مسايل نماز را از روى تقليد صحيح، بداند.
مسأله 1536- اجير بايد موقع نيت، ميت را معين نمايد، و لازم نيست اسم او را بداند. پس اگر نيت کند از طرف کسى نماز مى خوانم که براى او اجير شدهام، کافى است.
مسأله 1537- اجير بايد خود را به جاى ميت فرض کند و عبادتهاى او را قضا نمايد، واگر عملى را انجام دهد و ثواب آن را براى او هديه کند، کافى نيست.
١٥٣٨مسأله 1538- بايد کسى را اجير کنند که اطمينان داشته باشند که نماز را به صورت صحيح مىخواند.
١٥٣٩مسأله 1539- کسى که ديگرى را براى نمازهاى ميت اجير کرده اگر بفهمد که عمل را بجا نياورده يا باطل انجام داده بايد دوباره اجير بگيرد.
مسأله 1540- هرگاه شک کند که اجير عمل را انجام داده يا نه، اگر چه بگويد انجام دادهام، بايد دوباره اجير بگيرد، ولى اگر شک کند که عمل او صحيح بودهيا نه، گرفتن اجير لازم نيست.
مسأله 1541- کسى را که عذرى دارد و مثلا نشسته نماز مىخواند نمىشود براى نمازهاى ميت اجير کرد بلکه بنابر احتياط واجب بايد کسى را هم که با تيمم يا جبيره نماز مىخواند اجير نکنند.
مسأله 1542- مرد براى زن و زن براى مرد مىتواند اجير شود، و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز بايد به تکليف خود عمل نمايد.
مسأله 1543- لازم نيست قضاى نمازهاى ميت به ترتيب خوانده شود، اگر چه بدانند که ميت ترتيب نمازهاى خود را مىدانسته.
مسأله 1544- اگر با اجير شرط کنند که عمل را به طور مخصوصى انجام دهد، بايد همان طور بجا آورد و اگر با او شرط نکنند، بايد در آن عمل به تکليف خود رفتار نمايد، و احتياط مستحب آن است که از وظيفه خودش و ميت هر کدام که به احتياط نزديک تر است به آن عمل کند، مثلا اگر وظيفه ميت گفتن سه مرتبه تسبيحات اربعه بوده و تکليف او يک مرتبه استسه مرتبه بگويد.
مسأله 1545- اگر با اجير شرط نکنند که نماز را با چه مقدار از مستحبات آن بخواند، بايد مقدارى از مستحبات نماز را که معمول است بجا آورد.
مسأله 1546- اگر ميت ترتيب نمازهايى را که قضا شده، مىدانسته و انسان بخواهد براى آن نمازها اجير بگيرد، لازم نيست براى هر کدام آنها وقتى را معين نمايد.
مسأله 1547- اگر کسى اجير شود که مثلا در مدت يک سال نمازهاى ميت را بخواند و پيش از تمام شدن سال، بميرد بايد براى نمازهايى که مىدانند به جا نياورده، ديگرى را اجير نمايند بلکه براى نمازهايى که احتمال مى دهند به جا نياروده بايد بنابر احتياط واجب اجير بگيرند.
مسأله 1548- کسى را که براى نمازهاى ميت اجير کردهاند، اگر پيش از تمام کردن نمازها بميرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط کرده باشند که تمام نمازها را خودش بخواند، بايد اجرت مقدارى را که نخوانده از مال او به ولى ميت بدهند، مثلا اگر نصف آنها را نخوانده، بايد نصف پولى را که گرفته از مال او به ولى ميت بدهند، و اگر شرط نکرده باشند، بايد ورثهاش از مال او اجير بگيرند، اما اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چيزى واجب نيست.
مسأله 1549- اگر اجير پيش از تمام کردن نمازهاى ميت بميرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، بايد از مال او براى نمازهايى که اجير بوده ديگرى را اجير نمايند و اگر چيزى زياد آمد، در صورتى که وصيت کرده باشد و ورثه اجازه بدهند براى تمام نمازهاى او اجير بگيرند و اگر اجازه ندهند ثلث آن را به مصرف نماز خودش برسانند.
خداوند تبارک و تعالی به واسطه رحمت بی کرانی که دارد همواره روزنه هایی را برای آمرزش بندگان و تقرب آنها به سوی خود حتی پس از مرگ می گشاید که حکم زیر هم از مصادیق واضح این مطلب است.
یکی از دلایلی که خداوند اجیر گرفتن برای نمازهای قضای متوفی را جایز دانسته است تاکید بر اهمیت ویژه نماز در نزد پروردگار دانست تاجایی که راه حلی برای نماز فوت شده فردی که مرده است ارائه می دهد و در هیچ حالتی نماز را قابل الغاء بر نمی شمارد حتی در حالتی که انسان در حال غرق شدن است، چرا که نماز به گفته قرآن کریم اثرات اجتماعی مثبتی دارد و از ارتکاب فحشاء و منکر جلوگیری می کند. بنابر این می توان چنین احکامی را در راستای ترویج فرهنگ نماز به عنوان یکی از اصلی ترین نشانه های ایمان و عمل صالح محسوب کرد و تفسیر توصیه های فراوان قرآن و معصومین (علیهم السلام)را به خوبی فهمید.
نظر مراجع تقلید عظام را در ادامه می خوانید:
امام خمینی (قدس سره الشریف)
مسأله 1533- بعد از مرگ انسان میشود براى نماز و عبادتهاى ديگر او که در زندگى بجا نياورده، ديگرى را اجير کنند يعنى به او مزد دهند که آنها را بجا آورد و اگرکسى بدون مزد هم آنها را انجام دهد، صحيح است.
مسأله 1534- انسان مىتواند براى بعضى از کارهاى مستحبى مثل زيارت قبر پيغمبر و امامان عليهم السلام، از طرف زندگان اجير شود، و نيز مىتواند کار مستحبى را انجام دهد و ثواب آن را براى مردگان يا زندگان هديه نمايد.
مسأله 1535- کسى که براى نماز قضاى ميت اجير شده بايد يا مجتهد باشد يا مسايل نماز را از روى تقليد صحيح، بداند.
مسأله 1536- اجير بايد موقع نيت، ميت را معين نمايد، و لازم نيست اسم او را بداند. پس اگر نيت کند از طرف کسى نماز مى خوانم که براى او اجير شدهام، کافى است.
مسأله 1537- اجير بايد خود را به جاى ميت فرض کند و عبادتهاى او را قضا نمايد، واگر عملى را انجام دهد و ثواب آن را براى او هديه کند، کافى نيست.
١٥٣٨مسأله 1538- بايد کسى را اجير کنند که اطمينان داشته باشند که نماز را به صورت صحيح مىخواند.
١٥٣٩مسأله 1539- کسى که ديگرى را براى نمازهاى ميت اجير کرده اگر بفهمد که عمل را بجا نياورده يا باطل انجام داده بايد دوباره اجير بگيرد.
مسأله 1540- هرگاه شک کند که اجير عمل را انجام داده يا نه، اگر چه بگويد انجام دادهام، بايد دوباره اجير بگيرد، ولى اگر شک کند که عمل او صحيح بودهيا نه، گرفتن اجير لازم نيست.
مسأله 1541- کسى را که عذرى دارد و مثلا نشسته نماز مىخواند نمىشود براى نمازهاى ميت اجير کرد بلکه بنابر احتياط واجب بايد کسى را هم که با تيمم يا جبيره نماز مىخواند اجير نکنند.
مسأله 1542- مرد براى زن و زن براى مرد مىتواند اجير شود، و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز بايد به تکليف خود عمل نمايد.
مسأله 1543- لازم نيست قضاى نمازهاى ميت به ترتيب خوانده شود، اگر چه بدانند که ميت ترتيب نمازهاى خود را مىدانسته.
مسأله 1544- اگر با اجير شرط کنند که عمل را به طور مخصوصى انجام دهد، بايد همان طور بجا آورد و اگر با او شرط نکنند، بايد در آن عمل به تکليف خود رفتار نمايد، و احتياط مستحب آن است که از وظيفه خودش و ميت هر کدام که به احتياط نزديک تر است به آن عمل کند، مثلا اگر وظيفه ميت گفتن سه مرتبه تسبيحات اربعه بوده و تکليف او يک مرتبه استسه مرتبه بگويد.
مسأله 1545- اگر با اجير شرط نکنند که نماز را با چه مقدار از مستحبات آن بخواند، بايد مقدارى از مستحبات نماز را که معمول است بجا آورد.
مسأله 1546- اگر ميت ترتيب نمازهايى را که قضا شده، مىدانسته و انسان بخواهد براى آن نمازها اجير بگيرد، لازم نيست براى هر کدام آنها وقتى را معين نمايد.
مسأله 1547- اگر کسى اجير شود که مثلا در مدت يک سال نمازهاى ميت را بخواند و پيش از تمام شدن سال، بميرد بايد براى نمازهايى که مىدانند به جا نياورده، ديگرى را اجير نمايند بلکه براى نمازهايى که احتمال مى دهند به جا نياروده بايد بنابر احتياط واجب اجير بگيرند.
مسأله 1548- کسى را که براى نمازهاى ميت اجير کردهاند، اگر پيش از تمام کردن نمازها بميرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط کرده باشند که تمام نمازها را خودش بخواند، بايد اجرت مقدارى را که نخوانده از مال او به ولى ميت بدهند، مثلا اگر نصف آنها را نخوانده، بايد نصف پولى را که گرفته از مال او به ولى ميت بدهند، و اگر شرط نکرده باشند، بايد ورثهاش از مال او اجير بگيرند، اما اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چيزى واجب نيست.
مسأله 1549- اگر اجير پيش از تمام کردن نمازهاى ميت بميرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، بايد از مال او براى نمازهايى که اجير بوده ديگرى را اجير نمايند و اگر چيزى زياد آمد، در صورتى که وصيت کرده باشد و ورثه اجازه بدهند براى تمام نمازهاى او اجير بگيرند و اگر اجازه ندهند ثلث آن را به مصرف نماز خودش برسانند.
آیت الله خامنه ای (مد ظله العالی)
س 545- اگر شخصى فوت کند و همه دارايى او خانهاى باشد که فرزندانش در آن سکونت دارند، و نماز و روزه بر ذمّه او باشد و پسر بزرگ او هم به علت کارهاى روزانه قادر به قضاى آن نباشد، آيا واجب است که اين خانه را بفروشند و نماز و روزه او را قضا نمايند؟
ج- در فرض مرقوم، فروش خانه واجب نيست، ولى قضاى نماز و روزهاى که به عهده پدر است، در هر حالى بر پسر بزرگتر واجب است، مگر در صورتى که ميّت وصيت به اجير گرفتن از ثلث ترکهاش کرده باشد و ثلث ترکه هم براى انجام همه نماز و روزههاى او کفايت کند که در اين صورت ثلث ترکه بايد براى آن مصرف شود.
س 546- آيا اگر پسر بزرگ که قضاى نماز پدر بر عهده اوست، فوت نمايد، انجام آنها بر ذمّه وارث پسر بزرگ است يا اين که به پسر بعدىِ پدر (برادرِ پسر بزرگ) منتقل مىشود؟
ج- قضاى نماز و روزه پدر که بر پسر بزرگ واجب است، با فوت وى پس از فوت پدرش، بر پسر و يا برادر او واجب نمىشود.
س 547- اگر پدرى اصلاً نماز نخوانده باشد، آيا همه نمازهاى او قضا دارد و انجام آنها بر پسر بزرگ او واجب است؟
ج- بنا بر احتياط در اين صورت هم قضاى آنها واجب است.
س 548- پدرى که همه اعمال عبادى خود را عمداً انجام نداده است، آيا بر پسر بزرگ قضاى همه نمازها و روزههايى را که پدرش انجام نداده و به پنجاه سال مىرسد، واجب است؟
ج- اگر ترک نماز و روزه بر اثر طغيان باشد، قضاى آنها بر پسر بزرگ واجب نيست. ولى در اين صورت هم احتياط در قضاى آنها ترک نشود.
س 549- اگر قضاى نماز و روزه بر عهده پسر بزرگ باشد و قضاى نماز و روزه پدر هم برآن اضافه گردد، کدام يک مقدّم است؟
ج- در اين صورت مخيّر است و شروع به انجام هر کدام کند، صحيح است.
س 550- پدرم مقدارى نماز قضا دارد، ولى قدرت انجام آن را ندارد. آيا بر من که پسر بزرگ خانواده هستم، جايز است در زمان حيات پدرم نمازهاى فوت شده او را قضا نمايم و يا شخصى را اجير کنم تا آن را انجام دهد؟
ج- نيابت از شخص زنده براى انجام نماز و روزه قضا صحيح نيست.
ج- در فرض مرقوم، فروش خانه واجب نيست، ولى قضاى نماز و روزهاى که به عهده پدر است، در هر حالى بر پسر بزرگتر واجب است، مگر در صورتى که ميّت وصيت به اجير گرفتن از ثلث ترکهاش کرده باشد و ثلث ترکه هم براى انجام همه نماز و روزههاى او کفايت کند که در اين صورت ثلث ترکه بايد براى آن مصرف شود.
س 546- آيا اگر پسر بزرگ که قضاى نماز پدر بر عهده اوست، فوت نمايد، انجام آنها بر ذمّه وارث پسر بزرگ است يا اين که به پسر بعدىِ پدر (برادرِ پسر بزرگ) منتقل مىشود؟
ج- قضاى نماز و روزه پدر که بر پسر بزرگ واجب است، با فوت وى پس از فوت پدرش، بر پسر و يا برادر او واجب نمىشود.
س 547- اگر پدرى اصلاً نماز نخوانده باشد، آيا همه نمازهاى او قضا دارد و انجام آنها بر پسر بزرگ او واجب است؟
ج- بنا بر احتياط در اين صورت هم قضاى آنها واجب است.
س 548- پدرى که همه اعمال عبادى خود را عمداً انجام نداده است، آيا بر پسر بزرگ قضاى همه نمازها و روزههايى را که پدرش انجام نداده و به پنجاه سال مىرسد، واجب است؟
ج- اگر ترک نماز و روزه بر اثر طغيان باشد، قضاى آنها بر پسر بزرگ واجب نيست. ولى در اين صورت هم احتياط در قضاى آنها ترک نشود.
س 549- اگر قضاى نماز و روزه بر عهده پسر بزرگ باشد و قضاى نماز و روزه پدر هم برآن اضافه گردد، کدام يک مقدّم است؟
ج- در اين صورت مخيّر است و شروع به انجام هر کدام کند، صحيح است.
س 550- پدرم مقدارى نماز قضا دارد، ولى قدرت انجام آن را ندارد. آيا بر من که پسر بزرگ خانواده هستم، جايز است در زمان حيات پدرم نمازهاى فوت شده او را قضا نمايم و يا شخصى را اجير کنم تا آن را انجام دهد؟
ج- نيابت از شخص زنده براى انجام نماز و روزه قضا صحيح نيست.
آیت الله وحید خراسانی (مد ظله العالی)
مسأله 1541ـ بعد از مرگ انسان مى شود براى نماز و عبادتهاى دیگر او كه در زندگى به جا نیاورده، دیگرى را اجیر كنند، یعنى به او مزد دهند كه آنها را به جا آورد، و اگر كسى بدون مزد هم آنها را انجام دهد، صحیح است.
مسأله 1542ـ انسان مى تواند براى بعضى از كارهاى مستحبّى، مثل زیارت قبر پیغمبر و امامان (علیهم السلام) از طرف زندگان اجیر شود، به این معنى كه متعلّق اجاره نیابت از آنان در انجام آن كار باشد، چنانكه مى تواند همین نیابت را تبرّعاً انجام دهد، و نیز مى تواند كار واجب یا مستحبّى را انجام دهد و ثواب آن را براى مردگان یا زندگان هدیه نماید.
مسأله 1543ـ كسى كه براى نماز قضاى میت اجیر شده، باید در مسائل نماز یا مجتهد باشد، یا نماز را از روى تقلید صحیح انجام بدهد، یا آن كه عمل به احتیاط كند.
مسأله 1544ـ اجیر باید موقع نیت میت را معین نماید، و لازم نیست اسم او را بداند، پس اگر نیت كند از طرف كسى نماز مى خوانم كه براى او اجیر شده ام كافیست.
مسأله 1545ـ اجیر باید عمل را به قصد آنچه در ذمّه میت است به جا آورد، و اگر عملى را انجام دهد و ثواب آن را براى او هدیه كند، كافى نیست.
مسأله 1546ـ باید كسى را اجیر كنند كه بدانند یا حجّت شرعیه داشته باشند ـ مثل اطمینان یا اخبار دو عادل یا شخص مورد وثوقى كه ظنّ بر خلاف قولش نباشد ـ كه عمل را انجام مى دهد.
مسأله 1547ـ كسى را كه براى نمازهاى میت اجیر كرده اند، اگر ثابت شود كه عمل را به جا نیاورده، یا باطل انجام داده، باید دوباره اجیر بگیرند.
مسأله 1548ـ هرگاه شكّ كند كه اجیر عمل را انجام داده یا نه، همین كه مورد اطمینان باشد و بگوید انجام داده ام، یا بینه یا خبر ثقه اى كه ظنّ بر خلاف آن نباشد قائم شود بر این كه انجام داده، كفایت مى كند، و اگر شكّ كند كه عمل او صحیح بوده یا نه، بنابر صحّت آن بگذارد.
مسأله 1549ـ كسى را كه عذرى دارد ـ مثلا با تیمّم یا نشسته نماز مى خواند ـ نمى شود براى نمازهاى میت اجیر كرد، اگر چه نمازهاى میت هم همان طور قضا شده باشد.
مسأله 1550ـ مرد براى زن و زن براى مرد مى تواند اجیر شود، و در بلند و آهسته خواندن نماز باید اجیر به تكلیف خود عمل نماید.
مسأله 1551ـ در قضاى نمازهاى میت ترتیب واجب نیست، هر چند احتیاط مستحبّ رعایت ترتیب است، مگر در نمازهایى كه اداى آنها ترتیب دارد، مثل نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشاء از یك روز.
مسأله 1552ـ اگر با اجیر شرط كنند كه عمل را به طور مخصوصى انجام دهد، باید همان طور به جا آورد، مگر این كه علم به فساد عمل داشته باشد كه در این صورت نمى تواند بر آن عمل اجیر شود، و اگر با او شرط نكنند، باید در آن عمل به تكلیف خود رفتار نماید، و احتیاط مستحبّ آن است كه از وظیفه خودش و میت هر كدام كه به احتیاط نزدیكتر است به آن عمل كند، مثلا اگر وظیفه میت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده و تكلیف او یك مرتبه است، سه مرتبه بگوید.
مسأله 1553ـ اگر با اجیر شرط نكنند كه نماز را با چه مقدار از مستحبّات آن بخواند، باید مقدارى از مستحبّات نماز را كه معمول است به جا آورد.
مسأله 1554ـ اگر انسان چند نفر را براى قضاى نماز میت اجیر كند، بنابر آنچه در مسأله «۱۵۵۱» گذشت، لازم نیست براى هركدام آنها وقتى را معین نماید.
مسأله 1555ـ اگر كسى اجیر شود كه مثلا در مدّت یك سال نمازهاى میت را بخواند، و پیش از تمام شدن سال بمیرد، باید براى نمازهایى كه مى دانند به جا نیاورده دیگرى را اجیر نمایند، و اگر احتمال مى دهند به جا نیاورده، بنابر احتیاط واجب نیز اجیر بگیرند.
مسأله 1556ـ كسى را كه براى نمازهاى میت اجیر كرده اند، اگر پیش از تمام كردن نمازها بمیرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط كرده باشند كه تمام نمازها را خودش بخواند، اگر قادر بر عمل بوده اجاره صحیح، و اجاره كننده مى تواند اجرة المثل باقى مانده را بگیرد، یا آن كه اجاره را فسخ نموده و اجرة المثل مقدارى را كه به جا آورده كسر و مابقى را بگیرد، و اگر قادر نبوده اجاره نسبت به ما بعد فوت اجیر باطل است، و مى تواند اجرة المسمّاى باقى مانده را گرفته، یا آن كه اجاره مقدار گذشته را فسخ نموده و اجرة المثل آن را بدهد، و اگر شرط نكرده باشند كه خودش بخواند باید ورثه اش از مال او كسى را اجیر بگیرند، و امّا اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چیزى واجب نیست.
مسأله 1557ـ اگر اجیر پیش از تمام كردن نمازهاى میت بمیرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، بعد از عمل به دستورى كه در مسأله قبلى ذكر شد، اگر چیزى از مال او زیاد آمد، در صورتى كه وصیت كرده باشد و اجرت نمازهاى او بیش از ثلث باشد و ورثه اجازه بدهند، براى تمام نمازهاى او اجیر بگیرند، و اگر اجازه ندهند، ثلث آن را به مصرف نماز او برسانند.
مسأله 1543- انسان ميتواند براي بعضي از كارهاي مستحبي مثل زيارت قبر پيغمبر صلي الله عليه و آله و ائمه:، از طرف زندگان اجير شود. و نيز ميتواند كار مستحبي را انجام دهد و ثواب آن را براي مردگان يا زندگان هديه نمايد.
مسأله 1544- كسي كه براي نماز قضاي ميت اجير شده، بايد يا مجتهد باشد يا مسائل نماز را از روي تقليد صحيح بداند يا عمل به احتياط كند.
مسأله 1545- اجير بايد موقع نيت، ميت را معين نمايد و لازم نيست اسم او را بداند، پس اگر نيت كند از طرف كسي نماز ميخوانم كه براي او اجير شده ام كافي است.
مسأله 1546- اجير بايد عمل را به قصد اطاعت امري كه ميت به آن مأمور بوده به جا آورد ولي اگر عملي را انجامدهد و ثواب آن را براي او هديه كند كافي نيست.
مسأله 1547- بايد كسي را اجير كنند كه اطمينان داشته باشند عمل را به طور صحيح انجام ميدهد.
مسأله 1548- كسي كه ديگري را براي نمازهاي ميت اجير كرده، اگر بفهمد كه عمل را به جا نياورده يا باطل انجام داده بايد دوباره اجير بگيرد.
مسأله 1549- هر گاه شك كند كه اجير عمل را انجام داده يا نه بايد دوباره اجير بگيرد. ولي اگر اجير بگويد عمل را انجام دادهام كافي است و دوباره اجير گرفتن لازم نيست، و اگر شك كند كه عمل او صحيح بوده يا نه، گرفتن اجير لازم نيست.
مسأله 1550- كسي را كه عذر دارد و مثلاً با تيمم يا نشسته نماز ميخواند نميشود براي نمازهاي ميت اجير كرد اگر چه نماز ميت همان طور قضا شده باشد.
مسأله 1551- مرد براي زن و زن براي مرد ميتواند اجير شود و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز، بايد به تكليف خود عمل نمايد.
مسأله 1552- لازم نيست قضاي نمازهاي ميت به ترتيب خوانده شود مگر در آنچه در اداي آن ترتيب لازم است مثل ظهر و عصر يك روز.
مسأله 1553- اگر با اجير شرط كنند كه عمل را به طور مخصوصي انجام دهد بايد همان طور به جا آورد. و اگر با او شرط نكنند، بايد در آن عمل به تكليف خود رفتار نمايد و احتياط مستحب آن است كه از وظيفه خودش و ميت هر كدام كه به احتياط نزديكتر است به آن عمل كند، مثلاً اگر وظيفه ميت گفتن سه مرتبه تسبيحات اربع بوده، و تكليف او يك مرتبه است، سه مرتبه بگويد.
مسأله 1554- اگر با اجير شرط نكنند كه نماز را با چه مقدار از مستحبات آن بخواند، بايد مقداري از مستحبات نماز را كه معمول است به جا آورد.
مسأله 1555- اگر انسان چند نفر را براي نماز قضاي ميت اجير كند لازم نيست براي هر كدام از آنها وقتي را معين كند، ولي اگر بخواهد احتياط كند و ترتيب را مراعات نمايد، بايد براي هر كدام آنها وقتي را معين نمايد، مثلاً اگر با يكي از آنها قرار گذاشت كه از صبح تا ظهر نماز قضا بخواند، با ديگري قرار بگذارد كه از ظهر تا شب بخواند. و نيز بايد نمازي را كه در هر دفعه شروع ميكند معين نمايد مثلاً قرار بگذارد، اول نمازي را كه ميخواند صبح باشد يا ظهر يا عصر و هم چنين بايد با آنها قرار بگذارد كه در هر دفعه، نماز يك شبانه روز را تمام كنند و اگر ناقص بگذارند آن را حساب نكنند و دفعه بعد نماز يك شبانه روز را از سر شروع نمايند.
مسأله 1556- اگر كسي اجير شود كه مثلاً در مدت يك سال نمازهاي ميت را بخواند و پيش از تمام شدن سال بميرد، بايد براي نمازهايي كه ميدانند به جا نياورده ديگري را اجير نمايند. و هم چنين براي نمازهايي كه احتمال ميدهند به جا نياورده باشد بنابر احتياط واجب اجير بگيرند.
مسأله 1557- كسي را كه براي نمازهاي ميت اجير كردهاند اگر پيش از تمام كردن نمازها بميرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنان چه شرط كرده باشند كه تمام نمازها را خودش بخواند، اگر قدرت بر عمل داشته، اجاره صحيح است و اجاره كننده ميتواند اجرة المثل باقي مانده را بگيرد يا آن كه اجاره را فسخ نمايد و اجرةالمثل مقداري را كه اجير انجام داده از مال الاجاره كسر و مابقي را استرداد نمايد و اگر قادر نبوده اجاره نسبت به بعد فوت اجير باطل است و ميتواند اجرة المسماي باقيمانده را گرفته يا آن كه اجاره مدت گذشته را فسخ نمايد و اجرةالمثل آن را بدهد و اگر شرط نكرده باشند، بايد ورثهاش از مال او كسي را اجير بگيرند، اما اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چيزي واجب نيست.
مسأله 1558- اگر اجير پيش از تمام كردن نمازهاي ميت بميرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، بايد با توجه به آنچه در مسأله پيش گفته شد از مال او براي نمازهايي كه اجير بوده ديگري را اجير نمايند و اگر چيزي زياد آمد، در صورتي كه وصيت كرده باشد، براي او نماز استيجار نمايند و ورثه هم وصيت او را در زايد بر ثلث اجازه كرده باشند باقيمانده تركه او را صرف استيجار نماز براي او نمايند و اگر ورثه اجازه نكردند ثلث باقيمانده را به مصرف نمازش برسانند.
مسأله 1541ـ بعد از مرگ انسان مى شود براى نماز و عبادتهاى دیگر او كه در زندگى به جا نیاورده، دیگرى را اجیر كنند، یعنى به او مزد دهند كه آنها را به جا آورد، و اگر كسى بدون مزد هم آنها را انجام دهد، صحیح است.
مسأله 1542ـ انسان مى تواند براى بعضى از كارهاى مستحبّى، مثل زیارت قبر پیغمبر و امامان (علیهم السلام) از طرف زندگان اجیر شود، به این معنى كه متعلّق اجاره نیابت از آنان در انجام آن كار باشد، چنانكه مى تواند همین نیابت را تبرّعاً انجام دهد، و نیز مى تواند كار واجب یا مستحبّى را انجام دهد و ثواب آن را براى مردگان یا زندگان هدیه نماید.
مسأله 1543ـ كسى كه براى نماز قضاى میت اجیر شده، باید در مسائل نماز یا مجتهد باشد، یا نماز را از روى تقلید صحیح انجام بدهد، یا آن كه عمل به احتیاط كند.
مسأله 1544ـ اجیر باید موقع نیت میت را معین نماید، و لازم نیست اسم او را بداند، پس اگر نیت كند از طرف كسى نماز مى خوانم كه براى او اجیر شده ام كافیست.
مسأله 1545ـ اجیر باید عمل را به قصد آنچه در ذمّه میت است به جا آورد، و اگر عملى را انجام دهد و ثواب آن را براى او هدیه كند، كافى نیست.
مسأله 1546ـ باید كسى را اجیر كنند كه بدانند یا حجّت شرعیه داشته باشند ـ مثل اطمینان یا اخبار دو عادل یا شخص مورد وثوقى كه ظنّ بر خلاف قولش نباشد ـ كه عمل را انجام مى دهد.
مسأله 1547ـ كسى را كه براى نمازهاى میت اجیر كرده اند، اگر ثابت شود كه عمل را به جا نیاورده، یا باطل انجام داده، باید دوباره اجیر بگیرند.
مسأله 1548ـ هرگاه شكّ كند كه اجیر عمل را انجام داده یا نه، همین كه مورد اطمینان باشد و بگوید انجام داده ام، یا بینه یا خبر ثقه اى كه ظنّ بر خلاف آن نباشد قائم شود بر این كه انجام داده، كفایت مى كند، و اگر شكّ كند كه عمل او صحیح بوده یا نه، بنابر صحّت آن بگذارد.
مسأله 1549ـ كسى را كه عذرى دارد ـ مثلا با تیمّم یا نشسته نماز مى خواند ـ نمى شود براى نمازهاى میت اجیر كرد، اگر چه نمازهاى میت هم همان طور قضا شده باشد.
مسأله 1550ـ مرد براى زن و زن براى مرد مى تواند اجیر شود، و در بلند و آهسته خواندن نماز باید اجیر به تكلیف خود عمل نماید.
مسأله 1551ـ در قضاى نمازهاى میت ترتیب واجب نیست، هر چند احتیاط مستحبّ رعایت ترتیب است، مگر در نمازهایى كه اداى آنها ترتیب دارد، مثل نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشاء از یك روز.
مسأله 1552ـ اگر با اجیر شرط كنند كه عمل را به طور مخصوصى انجام دهد، باید همان طور به جا آورد، مگر این كه علم به فساد عمل داشته باشد كه در این صورت نمى تواند بر آن عمل اجیر شود، و اگر با او شرط نكنند، باید در آن عمل به تكلیف خود رفتار نماید، و احتیاط مستحبّ آن است كه از وظیفه خودش و میت هر كدام كه به احتیاط نزدیكتر است به آن عمل كند، مثلا اگر وظیفه میت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده و تكلیف او یك مرتبه است، سه مرتبه بگوید.
مسأله 1553ـ اگر با اجیر شرط نكنند كه نماز را با چه مقدار از مستحبّات آن بخواند، باید مقدارى از مستحبّات نماز را كه معمول است به جا آورد.
مسأله 1554ـ اگر انسان چند نفر را براى قضاى نماز میت اجیر كند، بنابر آنچه در مسأله «۱۵۵۱» گذشت، لازم نیست براى هركدام آنها وقتى را معین نماید.
مسأله 1555ـ اگر كسى اجیر شود كه مثلا در مدّت یك سال نمازهاى میت را بخواند، و پیش از تمام شدن سال بمیرد، باید براى نمازهایى كه مى دانند به جا نیاورده دیگرى را اجیر نمایند، و اگر احتمال مى دهند به جا نیاورده، بنابر احتیاط واجب نیز اجیر بگیرند.
مسأله 1556ـ كسى را كه براى نمازهاى میت اجیر كرده اند، اگر پیش از تمام كردن نمازها بمیرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط كرده باشند كه تمام نمازها را خودش بخواند، اگر قادر بر عمل بوده اجاره صحیح، و اجاره كننده مى تواند اجرة المثل باقى مانده را بگیرد، یا آن كه اجاره را فسخ نموده و اجرة المثل مقدارى را كه به جا آورده كسر و مابقى را بگیرد، و اگر قادر نبوده اجاره نسبت به ما بعد فوت اجیر باطل است، و مى تواند اجرة المسمّاى باقى مانده را گرفته، یا آن كه اجاره مقدار گذشته را فسخ نموده و اجرة المثل آن را بدهد، و اگر شرط نكرده باشند كه خودش بخواند باید ورثه اش از مال او كسى را اجیر بگیرند، و امّا اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چیزى واجب نیست.
مسأله 1557ـ اگر اجیر پیش از تمام كردن نمازهاى میت بمیرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، بعد از عمل به دستورى كه در مسأله قبلى ذكر شد، اگر چیزى از مال او زیاد آمد، در صورتى كه وصیت كرده باشد و اجرت نمازهاى او بیش از ثلث باشد و ورثه اجازه بدهند، براى تمام نمازهاى او اجیر بگیرند، و اگر اجازه ندهند، ثلث آن را به مصرف نماز او برسانند.
آیت الله صافی گلپایگانی (مد ظله العالی)
مسأله 1542- بعد از مرگ انسان، ميشود براي نماز و عبادتهاي ديگر او كه در زندگي به جا نياورده، ديگري را اجير كنند يعني به او مزد دهند كه آنها را به جا آورد، و اگر كسي بدون مزد هم آنها را انجام دهد صحيح است.
مسأله 1543- انسان ميتواند براي بعضي از كارهاي مستحبي مثل زيارت قبر پيغمبر صلي الله عليه و آله و ائمه:، از طرف زندگان اجير شود. و نيز ميتواند كار مستحبي را انجام دهد و ثواب آن را براي مردگان يا زندگان هديه نمايد.
مسأله 1544- كسي كه براي نماز قضاي ميت اجير شده، بايد يا مجتهد باشد يا مسائل نماز را از روي تقليد صحيح بداند يا عمل به احتياط كند.
مسأله 1545- اجير بايد موقع نيت، ميت را معين نمايد و لازم نيست اسم او را بداند، پس اگر نيت كند از طرف كسي نماز ميخوانم كه براي او اجير شده ام كافي است.
مسأله 1546- اجير بايد عمل را به قصد اطاعت امري كه ميت به آن مأمور بوده به جا آورد ولي اگر عملي را انجامدهد و ثواب آن را براي او هديه كند كافي نيست.
مسأله 1547- بايد كسي را اجير كنند كه اطمينان داشته باشند عمل را به طور صحيح انجام ميدهد.
مسأله 1548- كسي كه ديگري را براي نمازهاي ميت اجير كرده، اگر بفهمد كه عمل را به جا نياورده يا باطل انجام داده بايد دوباره اجير بگيرد.
مسأله 1549- هر گاه شك كند كه اجير عمل را انجام داده يا نه بايد دوباره اجير بگيرد. ولي اگر اجير بگويد عمل را انجام دادهام كافي است و دوباره اجير گرفتن لازم نيست، و اگر شك كند كه عمل او صحيح بوده يا نه، گرفتن اجير لازم نيست.
مسأله 1550- كسي را كه عذر دارد و مثلاً با تيمم يا نشسته نماز ميخواند نميشود براي نمازهاي ميت اجير كرد اگر چه نماز ميت همان طور قضا شده باشد.
مسأله 1551- مرد براي زن و زن براي مرد ميتواند اجير شود و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز، بايد به تكليف خود عمل نمايد.
مسأله 1552- لازم نيست قضاي نمازهاي ميت به ترتيب خوانده شود مگر در آنچه در اداي آن ترتيب لازم است مثل ظهر و عصر يك روز.
مسأله 1553- اگر با اجير شرط كنند كه عمل را به طور مخصوصي انجام دهد بايد همان طور به جا آورد. و اگر با او شرط نكنند، بايد در آن عمل به تكليف خود رفتار نمايد و احتياط مستحب آن است كه از وظيفه خودش و ميت هر كدام كه به احتياط نزديكتر است به آن عمل كند، مثلاً اگر وظيفه ميت گفتن سه مرتبه تسبيحات اربع بوده، و تكليف او يك مرتبه است، سه مرتبه بگويد.
مسأله 1554- اگر با اجير شرط نكنند كه نماز را با چه مقدار از مستحبات آن بخواند، بايد مقداري از مستحبات نماز را كه معمول است به جا آورد.
مسأله 1555- اگر انسان چند نفر را براي نماز قضاي ميت اجير كند لازم نيست براي هر كدام از آنها وقتي را معين كند، ولي اگر بخواهد احتياط كند و ترتيب را مراعات نمايد، بايد براي هر كدام آنها وقتي را معين نمايد، مثلاً اگر با يكي از آنها قرار گذاشت كه از صبح تا ظهر نماز قضا بخواند، با ديگري قرار بگذارد كه از ظهر تا شب بخواند. و نيز بايد نمازي را كه در هر دفعه شروع ميكند معين نمايد مثلاً قرار بگذارد، اول نمازي را كه ميخواند صبح باشد يا ظهر يا عصر و هم چنين بايد با آنها قرار بگذارد كه در هر دفعه، نماز يك شبانه روز را تمام كنند و اگر ناقص بگذارند آن را حساب نكنند و دفعه بعد نماز يك شبانه روز را از سر شروع نمايند.
مسأله 1556- اگر كسي اجير شود كه مثلاً در مدت يك سال نمازهاي ميت را بخواند و پيش از تمام شدن سال بميرد، بايد براي نمازهايي كه ميدانند به جا نياورده ديگري را اجير نمايند. و هم چنين براي نمازهايي كه احتمال ميدهند به جا نياورده باشد بنابر احتياط واجب اجير بگيرند.
مسأله 1557- كسي را كه براي نمازهاي ميت اجير كردهاند اگر پيش از تمام كردن نمازها بميرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنان چه شرط كرده باشند كه تمام نمازها را خودش بخواند، اگر قدرت بر عمل داشته، اجاره صحيح است و اجاره كننده ميتواند اجرة المثل باقي مانده را بگيرد يا آن كه اجاره را فسخ نمايد و اجرةالمثل مقداري را كه اجير انجام داده از مال الاجاره كسر و مابقي را استرداد نمايد و اگر قادر نبوده اجاره نسبت به بعد فوت اجير باطل است و ميتواند اجرة المسماي باقيمانده را گرفته يا آن كه اجاره مدت گذشته را فسخ نمايد و اجرةالمثل آن را بدهد و اگر شرط نكرده باشند، بايد ورثهاش از مال او كسي را اجير بگيرند، اما اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چيزي واجب نيست.
مسأله 1558- اگر اجير پيش از تمام كردن نمازهاي ميت بميرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، بايد با توجه به آنچه در مسأله پيش گفته شد از مال او براي نمازهايي كه اجير بوده ديگري را اجير نمايند و اگر چيزي زياد آمد، در صورتي كه وصيت كرده باشد، براي او نماز استيجار نمايند و ورثه هم وصيت او را در زايد بر ثلث اجازه كرده باشند باقيمانده تركه او را صرف استيجار نماز براي او نمايند و اگر ورثه اجازه نكردند ثلث باقيمانده را به مصرف نمازش برسانند.
آیت الله سبحانی (مد ظله العالی)
مسأله 1218- بعد از مرگ انسان، مى شود براى نماز و عبادت هاى ديگر او كه در زندگى به جا نياورده، ديگرى را اجير كنند يعنى به او مزد دهند كه آنها را به جا آورد. و اگر كسى بدون مزد هم آنها را انجام دهد صحيح است.
مسأله 1219- انسان مى تواند براى بعضى از كارهاى مستحبى مثل زيارت قبر پيغمبر و امامان(عليهم السلام) از طرف زندگان اجير شود، و نيز مى تواند كار مستحبى را انجام دهد و ثواب آن را براى مردگان يا زندگان هديه نمايد.
مسأله 1220- كسى كه براى نماز قضاى ميت اجير شده، بايد مسائل نماز را بداند.
مسأله 1221- اجير بايد موقع نيّت، ميّت را معين نمايد. و لازم نيست اسم او را بداند، پس اگر نيت كند از طرف كسى نماز مى خوانم كه براى او اجير شده ام كافيست.
مسأله 1222- اجير بايد واجبات ميت را نيابتاً انجام دهد و عبادت هاى او را قضا نمايد.
مسأله 1223- بايد كسى را اجير كنند كه اطمينان داشته باشند كه عمل را به طور صحيح انجام مى دهد.
مسأله 1224- كسى كه ديگرى را براى نمازهاى ميّت اجير كرده; اگر بفهمد كه عمل را به جا نياورده. يا باطل انجام داده، بايد دوباره اجير بگيرد.
مسأله 1225- هر گاه شك كند كه اجير عمل را انجام داده يا نه اگر بگويد انجام داده ام، كافى است و اگر شك كند كه عمل او صحيح بوده يا نه، گرفتن اجير لازم نيست.
مسأله 1226- كسى را كه عذرى دارد و مثلاً نشسته نماز مى خواند نمى شود; براى نمازهاى ميّت اجير كرد، بلكه بنابر احتياط واجب بايد كسى را هم كه با تيمّم يا جبيره نماز مى خواند اجير نكنند.
مسأله 1227- مرد براى زن و زن براى مرد مى تواند اجير شود و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز بايد به تكليف خود عمل نمايد.
مسأله 1228- در قضاى نمازهاى ميّت آنجا كه در اداء آنها ترتيب شرط است مانند نماز ظهر و عصر يك روز به ترتيب خوانده شود.
مسأله 1229- اگر با اجير شرط كنند كه عمل را به طور مخصوصى انجام دهد، بايد همانطور به جا آورد. و اگر شرط نكنند، بايد در آن عمل به تكليف خود رفتار نمايد و احتياط مستحب آن است كه از وظيفه خودش و ميّت هر كدام كه به احتياط نزديكتر است به آن عمل كند مثلاً اگر وظيفه ميّت گفتن سه مرتبه تسبيحات اربعه بوده و تكليف او يك مرتبه است، سه مرتبه بگويد.
مسأله 1230- اگر با اجير شرط نكنند كه نماز را با چه مقدار از مستحبات آن بخواند، بايد مقدارى از مستحبات نماز را كه معمول است به جا آورد.
مسأله 1231- هر گاه اشخاص متعددى را براى نمازها اجير بگيرد بهتر است براى هر كدام آنها وقتى را معين نمايد مثلاً اگر با يكى از آنها قرار گذاشت كه از صبح تا ظهر نماز قضا بخواند، با ديگرى قرار بگذارد كه از ظهر تا شب بخواند.
مسأله 1232- اگر كسى اجير شود كه مثلاً در مدت يكسال نمازهاى ميت را بخواند و پيش از تمام شدن سال بميرد، بايد براى نمازهائى كه مى دانند به جا نياورده ديگرى را اجير نمايند بلكه براى نمازهائى هم كه احتمال مى دهند به جا نياورده بايد بنابر احتياط واجب اجير بگيرند.
مسأله 1233- كسى را كه براى نمازهاى ميّت اجير كرده اند، اگر پيش از تمام كردن نمازها بميرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط كرده باشند كه تمام نمازها را خودش بخواند; بايد اجرت مقدارى را كه نخوانده از مال او به ولى ميّت بدهند مثلاً اگر نصف آنها را نخوانده، بايد نصف پولى را كه گرفته از مال او به ولىّ ميّت بدهند و اگر شرط نكرده باشند; بايد ورثه نائب از مال او اجير بگيرند. اما اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چيزى واجب نيست.
مسأله 1219- انسان مى تواند براى بعضى از كارهاى مستحبى مثل زيارت قبر پيغمبر و امامان(عليهم السلام) از طرف زندگان اجير شود، و نيز مى تواند كار مستحبى را انجام دهد و ثواب آن را براى مردگان يا زندگان هديه نمايد.
مسأله 1220- كسى كه براى نماز قضاى ميت اجير شده، بايد مسائل نماز را بداند.
مسأله 1221- اجير بايد موقع نيّت، ميّت را معين نمايد. و لازم نيست اسم او را بداند، پس اگر نيت كند از طرف كسى نماز مى خوانم كه براى او اجير شده ام كافيست.
مسأله 1222- اجير بايد واجبات ميت را نيابتاً انجام دهد و عبادت هاى او را قضا نمايد.
مسأله 1223- بايد كسى را اجير كنند كه اطمينان داشته باشند كه عمل را به طور صحيح انجام مى دهد.
مسأله 1224- كسى كه ديگرى را براى نمازهاى ميّت اجير كرده; اگر بفهمد كه عمل را به جا نياورده. يا باطل انجام داده، بايد دوباره اجير بگيرد.
مسأله 1225- هر گاه شك كند كه اجير عمل را انجام داده يا نه اگر بگويد انجام داده ام، كافى است و اگر شك كند كه عمل او صحيح بوده يا نه، گرفتن اجير لازم نيست.
مسأله 1226- كسى را كه عذرى دارد و مثلاً نشسته نماز مى خواند نمى شود; براى نمازهاى ميّت اجير كرد، بلكه بنابر احتياط واجب بايد كسى را هم كه با تيمّم يا جبيره نماز مى خواند اجير نكنند.
مسأله 1227- مرد براى زن و زن براى مرد مى تواند اجير شود و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز بايد به تكليف خود عمل نمايد.
مسأله 1228- در قضاى نمازهاى ميّت آنجا كه در اداء آنها ترتيب شرط است مانند نماز ظهر و عصر يك روز به ترتيب خوانده شود.
مسأله 1229- اگر با اجير شرط كنند كه عمل را به طور مخصوصى انجام دهد، بايد همانطور به جا آورد. و اگر شرط نكنند، بايد در آن عمل به تكليف خود رفتار نمايد و احتياط مستحب آن است كه از وظيفه خودش و ميّت هر كدام كه به احتياط نزديكتر است به آن عمل كند مثلاً اگر وظيفه ميّت گفتن سه مرتبه تسبيحات اربعه بوده و تكليف او يك مرتبه است، سه مرتبه بگويد.
مسأله 1230- اگر با اجير شرط نكنند كه نماز را با چه مقدار از مستحبات آن بخواند، بايد مقدارى از مستحبات نماز را كه معمول است به جا آورد.
مسأله 1231- هر گاه اشخاص متعددى را براى نمازها اجير بگيرد بهتر است براى هر كدام آنها وقتى را معين نمايد مثلاً اگر با يكى از آنها قرار گذاشت كه از صبح تا ظهر نماز قضا بخواند، با ديگرى قرار بگذارد كه از ظهر تا شب بخواند.
مسأله 1232- اگر كسى اجير شود كه مثلاً در مدت يكسال نمازهاى ميت را بخواند و پيش از تمام شدن سال بميرد، بايد براى نمازهائى كه مى دانند به جا نياورده ديگرى را اجير نمايند بلكه براى نمازهائى هم كه احتمال مى دهند به جا نياورده بايد بنابر احتياط واجب اجير بگيرند.
مسأله 1233- كسى را كه براى نمازهاى ميّت اجير كرده اند، اگر پيش از تمام كردن نمازها بميرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط كرده باشند كه تمام نمازها را خودش بخواند; بايد اجرت مقدارى را كه نخوانده از مال او به ولى ميّت بدهند مثلاً اگر نصف آنها را نخوانده، بايد نصف پولى را كه گرفته از مال او به ولىّ ميّت بدهند و اگر شرط نكرده باشند; بايد ورثه نائب از مال او اجير بگيرند. اما اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چيزى واجب نيست.
آیت الله نوری همدانی (مد ظله العالی)
مساله 1530- بعد از مرگ انسان مي شود، براي نماز و عبادتهاي ديگر در زندگي بجا نياورده، ديگري را اجير کنند يعني به او مزد دهند که آنها را بجا آورد. و اگر کسي بدون مزد هم آنها را انجام دهد صحيح است.
مساله 1531- انسان مي تواند براي بعضي از کارهاي مستحبي مثل زيارت قبر پيغمبر و امامان عليهم السلام، از طرف زندگان اجير شود، و نيز مي تواند کار مستحبي را انجام دهد و ثواب آن را براي مردگان يا زندگان هديه نمايد.
مساله 1532- کسي که براي نماز قضاي ميت اجير شده، بايد يا مجتهد باشد يا مسائل نماز راروي تقليد صحيح بداند واگر عالم به کيفيت احتياط باشد و احتياط کند اشکال ندارد.
مساله 1533- اجير بايد موقع نيت، ميت را معين نمايد. و لازم نيست اسم او را بداند، پس اگر نيت کند از طرف کسي نماز مي خوانم که براي او اجير شده ام کافي است.
مساله 1534- اجير بايد خود را بجاي ميت فرض کند و عبادتهاي او را قضا نمايد و اگر عملي را انجام دهد و ثواب آن را براي او هديه کند کافي نيست.
مساله 1535- بايد کسي را اجير کنند که اطمينان داشته باشند که نماز را مي خواند و اگر شک داشته باشند که صحيح انجام مي دهد يا نه اشکال ندارد.
مساله 1536- کسي که ديگري رابراي نمازهاي ميت اجير کرده، اگر بفهمد که عمل را بجا نياورده، يا باطل انجام داد، بايد دوباره اجير بگيرد.
مساله 1537- هرگاه شک کند که اجير عمل را انجام داده يا نه همينکه بگويد انجام داده ام کافي است ولي اگر شک کند که عمل او صحيح بوده يا نه، گرفتن اجير لازم نيست.
مساله 1538- کسي را که عذري دارد و مثلاً نشسته نماز مي خواند نميشود براي نمازهاي ميت اجير کرد، بلکه بنابر احتياط واجب بايد کسي را هم با تيمم يا جبيره نماز مي خواند اجير نکنند. اگرچه نماز ميت هم همانطور قضا شد، باشد.
مساله 1539- مرد براي زن و زن براي مرد مي تواند اجير شود و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز بايد به تکليف خود عمل نمايد.
مساله 1540- لازم نيت قضاي نمازهاي ميت به ترتيب خوانده شود، اگر چه بدانند که ميت ترتيب نمازهاي خود را مي دانسته است. بلي نمازهائي که اداء آنها ترتيب دارد مثل نماز ظهر و عصر يا مغربو عشاء از يک روز بايد به ترتيب قضا شود.
مساله 1541- اگر با اجير شرط کنند که عمل را بطور مخصوصي انجام دهد، بايد همانطور بجا آوردو اگر با او شرط نکنند بايد در آن عمل به تکليف خود رفتار نمايد و احتياط مستحب آن است که از وظيفه خودش و ميت هر کدام که به احتياط نزديکتر است به آن عمل کند مثلاً اگر وظيفه ميت گفتن سه مرتبه تسبيحات اربعه بوده و تکليف او يک مرتبه، سه مرتبه بگويد.
مساله 1542- اگر با اجير شرط نکنند که نماز را با چه مقدار از مستحبات آن بخواند، بايد مقداري از مستحبات نماز را که معمول است بجا آورد.
مساله 1543- اگر ميت ترتيب نمازهائي را که قضا شده مي دانسته و انسان بخواهد براي آن نمازها اجير بگيرد لازم نيست براي هر کدام آنها وقتي را معين نمايد.
مساله 1544- اگرکسي اجير شود که مثلاُ در مدت يک سال نمازهاي ميت را بخواند و پيش ازتمام شدن سال بميرد،بايد براي نمازهائي که مي دانند بجا نياورده ديگري را اجير نمايند بلکه براي نمازهائي هم که احتمال ميدهند بجا نياورده بايد بنابر احتياط واجب اجير بگيرند
مساله 1545- کسي را که براي نمازهاي ميت اجير کرده اند، اگر پيش از تمام کردن نمازها بميرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، انچه شرط کرده باشند که تمام نمازها را خودش بخواند، بايد اجرت مقداري را که نخوانده از مال او به ولي ميت بدهند مثلاً اگر نصف آنها را نخوانده، بايد نصف پولي را که گرفته از مال او به ولي ميت بدهند و اگر شرط نکرده باشند، بايد ورثه اش از مال او اجير بگيرند. اما اگر مال نداشته باشد بر ورقه او چيزي واجب نيست.
مساله 1546- اگر اجير پيش از تمام کردن نمازهاي ميت بميرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، بايد از مال او براي نماازهائي که اجير بوده ديگري را اجير نمايند واگر چيزي زياد آمد، در صورتي که وصيت کرده باشد و ورثه اجازه بدهند براي تمام نمازهاي او اجير بگيرند. و اگر اجازه ندهند ثلث آن را به مصرف نماز خودش برسانند.
مساله 1531- انسان مي تواند براي بعضي از کارهاي مستحبي مثل زيارت قبر پيغمبر و امامان عليهم السلام، از طرف زندگان اجير شود، و نيز مي تواند کار مستحبي را انجام دهد و ثواب آن را براي مردگان يا زندگان هديه نمايد.
مساله 1532- کسي که براي نماز قضاي ميت اجير شده، بايد يا مجتهد باشد يا مسائل نماز راروي تقليد صحيح بداند واگر عالم به کيفيت احتياط باشد و احتياط کند اشکال ندارد.
مساله 1533- اجير بايد موقع نيت، ميت را معين نمايد. و لازم نيست اسم او را بداند، پس اگر نيت کند از طرف کسي نماز مي خوانم که براي او اجير شده ام کافي است.
مساله 1534- اجير بايد خود را بجاي ميت فرض کند و عبادتهاي او را قضا نمايد و اگر عملي را انجام دهد و ثواب آن را براي او هديه کند کافي نيست.
مساله 1535- بايد کسي را اجير کنند که اطمينان داشته باشند که نماز را مي خواند و اگر شک داشته باشند که صحيح انجام مي دهد يا نه اشکال ندارد.
مساله 1536- کسي که ديگري رابراي نمازهاي ميت اجير کرده، اگر بفهمد که عمل را بجا نياورده، يا باطل انجام داد، بايد دوباره اجير بگيرد.
مساله 1537- هرگاه شک کند که اجير عمل را انجام داده يا نه همينکه بگويد انجام داده ام کافي است ولي اگر شک کند که عمل او صحيح بوده يا نه، گرفتن اجير لازم نيست.
مساله 1538- کسي را که عذري دارد و مثلاً نشسته نماز مي خواند نميشود براي نمازهاي ميت اجير کرد، بلکه بنابر احتياط واجب بايد کسي را هم با تيمم يا جبيره نماز مي خواند اجير نکنند. اگرچه نماز ميت هم همانطور قضا شد، باشد.
مساله 1539- مرد براي زن و زن براي مرد مي تواند اجير شود و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز بايد به تکليف خود عمل نمايد.
مساله 1540- لازم نيت قضاي نمازهاي ميت به ترتيب خوانده شود، اگر چه بدانند که ميت ترتيب نمازهاي خود را مي دانسته است. بلي نمازهائي که اداء آنها ترتيب دارد مثل نماز ظهر و عصر يا مغربو عشاء از يک روز بايد به ترتيب قضا شود.
مساله 1541- اگر با اجير شرط کنند که عمل را بطور مخصوصي انجام دهد، بايد همانطور بجا آوردو اگر با او شرط نکنند بايد در آن عمل به تکليف خود رفتار نمايد و احتياط مستحب آن است که از وظيفه خودش و ميت هر کدام که به احتياط نزديکتر است به آن عمل کند مثلاً اگر وظيفه ميت گفتن سه مرتبه تسبيحات اربعه بوده و تکليف او يک مرتبه، سه مرتبه بگويد.
مساله 1542- اگر با اجير شرط نکنند که نماز را با چه مقدار از مستحبات آن بخواند، بايد مقداري از مستحبات نماز را که معمول است بجا آورد.
مساله 1543- اگر ميت ترتيب نمازهائي را که قضا شده مي دانسته و انسان بخواهد براي آن نمازها اجير بگيرد لازم نيست براي هر کدام آنها وقتي را معين نمايد.
مساله 1544- اگرکسي اجير شود که مثلاُ در مدت يک سال نمازهاي ميت را بخواند و پيش ازتمام شدن سال بميرد،بايد براي نمازهائي که مي دانند بجا نياورده ديگري را اجير نمايند بلکه براي نمازهائي هم که احتمال ميدهند بجا نياورده بايد بنابر احتياط واجب اجير بگيرند
مساله 1545- کسي را که براي نمازهاي ميت اجير کرده اند، اگر پيش از تمام کردن نمازها بميرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، انچه شرط کرده باشند که تمام نمازها را خودش بخواند، بايد اجرت مقداري را که نخوانده از مال او به ولي ميت بدهند مثلاً اگر نصف آنها را نخوانده، بايد نصف پولي را که گرفته از مال او به ولي ميت بدهند و اگر شرط نکرده باشند، بايد ورثه اش از مال او اجير بگيرند. اما اگر مال نداشته باشد بر ورقه او چيزي واجب نيست.
مساله 1546- اگر اجير پيش از تمام کردن نمازهاي ميت بميرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، بايد از مال او براي نماازهائي که اجير بوده ديگري را اجير نمايند واگر چيزي زياد آمد، در صورتي که وصيت کرده باشد و ورثه اجازه بدهند براي تمام نمازهاي او اجير بگيرند. و اگر اجازه ندهند ثلث آن را به مصرف نماز خودش برسانند.
آیت الله فاضل لنکرانی (رضوان الله علیه)
مسأله - بعد از مرگ انسان، مى شود براى نماز و عبادتهاى ديگر او كه در زندگى بجا نياورده ديگرى را اجير كنند يعنى باو مزد دهند كه آنها را بجا آورد. و اگر كسى بدون مزد هم آنها را انجام دهد صحيح است.
مسأله - انسان مى تواند براى بعضى از كارهاى مستحبى مثل زيارت قبر پيغمبر و امامان (عليهم السلام)، از طرف زندگان اجير شود، و نيز مى تواند كار مستحبى را انجام دهد و ثواب آنر براى مردگان يا زندگان هديه نمايد.
مسأله - اجير بايد موقع نيت، ميت را معين نمايد، و لازم نيست اسم او را بداند. پس اگر نيت كند از طرف كسى نماز مى خوانم كه براى او اجير شده ام كافى است.
مسأله - اجير بايد خود را به جاى ميت فرض كند و عبادتهاى او را به نيابت از او قضا نمايد و اگر عملى را انجام دهد و ثواب آنرا براى او هديه كند كافى نيست.
مسأله - كسى كه ديگرى را براى نمازهاى ميت اجير كرده اگر بفهمد كه عمل را بجا نياورده، يا باطل انجام داده، بايد دوباره اجير بگيرد.
مسأله - هرگاه شك كند كه اجير عمل را انجام داده يا نه اگر چه بگويد انجام داده ام، بايددوباره اجيربگيرد. ولى اگرشك كندكه عمل اوصحيح بوده يا نه، گرفتن اجير لازم نيست.
مسأله - كسى كه عذرى دارد، مثلاً با تيمم يا نشسته نماز مى خواند، نمى شود براى نمازهاى ميت او را اجير كرد، اگر چه از ميت به همين نحو قضا شده باشد.
مسأله - مرد براى زن و زن براى مرد مى تواند اجير شود و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز بايد به تكليف خود عمل نمايد.
مسأله - قضاى نمازهاى ميت در صورتى كه ترتيب آنها را بدانند بايد بترتيب خوانده شود و اگر ترتيب آنها را ندانند رعايت ترتيب لازم نيست، ولى در مورد نماز ظهر و عصر يا مغرب و عشاء از يك روز، رعايت ترتيب لازم است.
مسأله - اگر با اجير شرط نكنند كه نماز را با چه مقدار از مستحبات آن بخواند بايد مقدارى از مستحبات نماز را كه معمول است بجا آورد.
مسأله - اگر انسان چند نفر را براى نماز قضاى ميت اجير كند، در صورتى كه ترتيب قضا شدن نماز ميت را مى داند بايد ـ بنابر احتياط واجب ـ براى هر كدام آنها وقتى را معين نمايد، مثلاً اگر با يكى از آنها قرار گذاشت كه از صبح تا ظهر نماز قضا بخواند، با ديگرى قرار بگذارد كه از ظهر تا شب بخواند. و نيز بايد نمازى را كه در هر دفعه شروع مى كند، معين نمايد مثلاً قرار بگذارد، اول نماز صبح را بخواند يا ظهر يا عصر، و همچنين بايد با آنها قرار بگذارد كه در هر دفعه نماز يك شبانه روز را از سر شروع نمايند.
مسأله - مادامى كه اجير نمازها را نخوانده باشد ذمه ميت مشغول است. بنابراين اگر اجير فوت كند در صورتى كه احتمال دهند كه نمازها را نخوانده است بنابر احتياط واجب بايد براى آن نمازها اجير بگيرند.
مسأله - كسى را كه براى نمازهاى ميت اجير كرده اند، اگر پيش از تمام كردن نماز بميرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه قيد كرده باشند كه تمام نمازها را خودش بخواند، بايد اجرت مقدارى را كه نخوانده از مال او به ولى ميت بدهند، مثلاً اگر نصف آنها را نخوانده، بايد نصف پولى را كه گرفته از مال او به ولى ميت بدهند، و اگر قيد نكرده باشند، بايد ورثه اش از مال او اجير بگيرند، اما اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چيزى واجب نيست، ولى بهتر است دين ميت را ادا كنند.
مسأله - اگر اجير پيش از تمام كردن نمازهاى ميت بميرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، بايد از مال او براى نمازهائى كه اجير بوده ديگرى را اجير نمايند و اگر چيزى زياد آمد، در صورتى كه وصيت كرده باشد و ورثه اجازه بدهند براى تمام نمازهاى او اجير بگيرند، و اگر اجازه ندهند ثلث آن را به مصرف نماز خودش برسانند.
مسأله - انسان مى تواند براى بعضى از كارهاى مستحبى مثل زيارت قبر پيغمبر و امامان (عليهم السلام)، از طرف زندگان اجير شود، و نيز مى تواند كار مستحبى را انجام دهد و ثواب آنر براى مردگان يا زندگان هديه نمايد.
مسأله - اجير بايد موقع نيت، ميت را معين نمايد، و لازم نيست اسم او را بداند. پس اگر نيت كند از طرف كسى نماز مى خوانم كه براى او اجير شده ام كافى است.
مسأله - اجير بايد خود را به جاى ميت فرض كند و عبادتهاى او را به نيابت از او قضا نمايد و اگر عملى را انجام دهد و ثواب آنرا براى او هديه كند كافى نيست.
مسأله - كسى كه ديگرى را براى نمازهاى ميت اجير كرده اگر بفهمد كه عمل را بجا نياورده، يا باطل انجام داده، بايد دوباره اجير بگيرد.
مسأله - هرگاه شك كند كه اجير عمل را انجام داده يا نه اگر چه بگويد انجام داده ام، بايددوباره اجيربگيرد. ولى اگرشك كندكه عمل اوصحيح بوده يا نه، گرفتن اجير لازم نيست.
مسأله - كسى كه عذرى دارد، مثلاً با تيمم يا نشسته نماز مى خواند، نمى شود براى نمازهاى ميت او را اجير كرد، اگر چه از ميت به همين نحو قضا شده باشد.
مسأله - مرد براى زن و زن براى مرد مى تواند اجير شود و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز بايد به تكليف خود عمل نمايد.
مسأله - قضاى نمازهاى ميت در صورتى كه ترتيب آنها را بدانند بايد بترتيب خوانده شود و اگر ترتيب آنها را ندانند رعايت ترتيب لازم نيست، ولى در مورد نماز ظهر و عصر يا مغرب و عشاء از يك روز، رعايت ترتيب لازم است.
مسأله - اگر با اجير شرط نكنند كه نماز را با چه مقدار از مستحبات آن بخواند بايد مقدارى از مستحبات نماز را كه معمول است بجا آورد.
مسأله - اگر انسان چند نفر را براى نماز قضاى ميت اجير كند، در صورتى كه ترتيب قضا شدن نماز ميت را مى داند بايد ـ بنابر احتياط واجب ـ براى هر كدام آنها وقتى را معين نمايد، مثلاً اگر با يكى از آنها قرار گذاشت كه از صبح تا ظهر نماز قضا بخواند، با ديگرى قرار بگذارد كه از ظهر تا شب بخواند. و نيز بايد نمازى را كه در هر دفعه شروع مى كند، معين نمايد مثلاً قرار بگذارد، اول نماز صبح را بخواند يا ظهر يا عصر، و همچنين بايد با آنها قرار بگذارد كه در هر دفعه نماز يك شبانه روز را از سر شروع نمايند.
مسأله - مادامى كه اجير نمازها را نخوانده باشد ذمه ميت مشغول است. بنابراين اگر اجير فوت كند در صورتى كه احتمال دهند كه نمازها را نخوانده است بنابر احتياط واجب بايد براى آن نمازها اجير بگيرند.
مسأله - كسى را كه براى نمازهاى ميت اجير كرده اند، اگر پيش از تمام كردن نماز بميرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه قيد كرده باشند كه تمام نمازها را خودش بخواند، بايد اجرت مقدارى را كه نخوانده از مال او به ولى ميت بدهند، مثلاً اگر نصف آنها را نخوانده، بايد نصف پولى را كه گرفته از مال او به ولى ميت بدهند، و اگر قيد نكرده باشند، بايد ورثه اش از مال او اجير بگيرند، اما اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چيزى واجب نيست، ولى بهتر است دين ميت را ادا كنند.
مسأله - اگر اجير پيش از تمام كردن نمازهاى ميت بميرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، بايد از مال او براى نمازهائى كه اجير بوده ديگرى را اجير نمايند و اگر چيزى زياد آمد، در صورتى كه وصيت كرده باشد و ورثه اجازه بدهند براى تمام نمازهاى او اجير بگيرند، و اگر اجازه ندهند ثلث آن را به مصرف نماز خودش برسانند.
آیت الله مکارم شیرازی (مد ظله العالی)
مسأله 1213ـ اجير گرفتن براى قضاى نماز و عبادتهاى ديگر از طرف اموات خالى از اشكال نيست، مگر در حج و اگر كسى بخواهد در عبادتهاى ديگر اجير بگيرد قصد رجاء كند، امّا به جا آوردن نماز و روزه قضا و همچنين نماز و روزه مستحبّى به قصد قربت و بدون گرفتن اجرت اشكالى ندارد.
مسأله 1214ـ انسان مى تواند براى بعضى از كارهاى مستحب مانند زيارت قبر پيغمبر(صلى الله عليه وآله) و امامان(عليهم السلام) از طرف زندگان اجير شود، ولى احتياط واجب آن است كه پول را براى مقدّمات كار بگيرد و نيز مى تواند اعمال مستحبّى را انجام دهد و ثواب آن را به اموات يا زنده ها هديه نمايد.
مسأله 1215ـ كسى كه براى نماز قضاى ميّت اجير شده، بايد مسائل نماز را بخوبى بداند و قرائت او صحيح باشد.
مسأله 1216ـ شخصى كه مى خواهد از طرف ديگرى نماز يا روزه، يا عبادت ديگرى، به جا آورد بايد در موقع نيّت، ميّت را معيّن كند، لازم نيست اسم او را بداند، همين اندازه كه علامت و نشانه اى براى او در قصد و نيّت خود قرار دهد كافى است.
مسأله 1217ـ شخص نايب بايد خود را به جاى ميّت فرض كند و عبادتى را كه بر ذمّه اوست قضا نمايد و اگر عملى را انجام دهد و ثواب آن را براى او هديه كند دين او ادا نمى شود.
مسأله 1218ـ در صورتى ذمّه ميّت ادا خواهد شد كه اطمينان پيدا شود كه نايب نماز را خوانده است و اگر شك كند كافى نيست، ولى اگر يقين داشته باشد نماز را خوانده امّا نداند صحيح انجام داده يا نه اشكال ندارد.
مسأله 1219ـ اگر نايب بگويد نماز را خوانده ام تنها به گفته او نمى توان قناعت كرد مگر اين كه فرد مورد اطمينانى باشد.
مسأله 1220ـ شخصى كه از ميّت نيابت مى كند بايد كسى باشد كه در انجام اجزاء و شرايط نماز معذور نباشد، مثلاً كسى كه نشسته نماز مى خواند نمى تواند نايب شود، حتّى بنابر احتياط واجب كسى كه با تيمّم يا جبيره نماز مى خواند نيابت نكند.
مسأله 1221ـ مرد مى تواند براى زن و زن براى مرد نيابت كند و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز بايدبه وظيفه خودش عمل نمايد، نه وظيفه ميّت و لازم نيست قضاى نمازهاى ميّت به ترتيب خوانده شود، خواه ترتيب آن را بداند يا نداند، مگر در مورد ظهر و عصر، يا مغرب و عشا از يك روز كه رعايت ترتيب در آن لازم است.
مسأله 1222ـ كسى كه اجير براى قضاى نماز و روزه مى شود اگر طرز مخصوصى را با او شرط كنند (مثلاً بگويند نماز را بايد در مسجد يا در فلان ساعت بخواند) بايد به شرط عمل كند، امّا اگر شرط خاصّى با او نكنند مطابق تكليف خود و طبق معمول انجام دهد و در مستحبّات نيز آنچه معمول است به جا مى آورد و بيش از آن لازم نيست مگر شرط كنند، خواندن نماز آيات نيز تا شرط نكنند لازم نيست.
مسأله 1223ـ هرگاه اشخاص متعدّدى را براى قضاى نماز ميّت اجير كند لازم نيست براى هر كدام وقت معيّنى را تعيين نمايد، بلكه آنها مى توانند در هر وقت كه بخواهند نماز را به جا آورند، ولى براى رعايت ترتيب بين نمازهاى قضا احتياط مستحب آن است كه براى هر كدام از آنها وقتى را معيّن نمايد، مثلاً با يكى قرار مى گذارد كه در فاصله صبح تا ظهر نماز قضا به جا آورد و با ديگرى از ظهر تا شب و نيز بهتر است هريك از آنها مقدار نمازى را كه مى خواند با ديگرى شبيه باشد، مثلاً اگر از نماز ظهر شروع مى كند و تا نماز صبح پايان مى دهد (خواه يك شبانه روز بخواند يا چند شبانه روز) ديگرى نيز از ظهر شروع كند و به صبح خاتمه دهد.
مسأله 1224ـ هرگاه شخص اجير پيش از تمام كردن نماز و روزه اى كه اجير شده بود از دنيا برود درحاليكه اجرت همه آنها را گرفته، اگر شرط كرده باشند تمام نمازها را خودش به جا آورد بايد اجرت مقدارى را كه نخوانده از مال او برگردانند و اگر چنين شرطى نكرده اند بايد ورثه از مال او كسى را اجير كنند تا باقيمانده را بجا آورد و اگر مالى ندارد چيزى بر ورثه واجب نيست، ولى بهتر است دين ميّت را ادا كنند.
مسأله 1225ـ هرگاه اجير پيش از تمام كردن عمل از دنيا برود و خودش نيز نماز قضا بر ذمّه داشته باشد، بايد از مال او براى نمازهايى كه اجير بوده ديگرى را اجير كنند و يا اگر شرط كرده اند خودش به جا آورد باقيمانده را برگردانند، امّا براى نمازهاى خودش نمى توانند از مال او بردارند مگر با رضايت ورثه و يا در صورتى كه وصيّت كرده از ثلث مالش به مصرف نماز برسانند.
مسأله 1214ـ انسان مى تواند براى بعضى از كارهاى مستحب مانند زيارت قبر پيغمبر(صلى الله عليه وآله) و امامان(عليهم السلام) از طرف زندگان اجير شود، ولى احتياط واجب آن است كه پول را براى مقدّمات كار بگيرد و نيز مى تواند اعمال مستحبّى را انجام دهد و ثواب آن را به اموات يا زنده ها هديه نمايد.
مسأله 1215ـ كسى كه براى نماز قضاى ميّت اجير شده، بايد مسائل نماز را بخوبى بداند و قرائت او صحيح باشد.
مسأله 1216ـ شخصى كه مى خواهد از طرف ديگرى نماز يا روزه، يا عبادت ديگرى، به جا آورد بايد در موقع نيّت، ميّت را معيّن كند، لازم نيست اسم او را بداند، همين اندازه كه علامت و نشانه اى براى او در قصد و نيّت خود قرار دهد كافى است.
مسأله 1217ـ شخص نايب بايد خود را به جاى ميّت فرض كند و عبادتى را كه بر ذمّه اوست قضا نمايد و اگر عملى را انجام دهد و ثواب آن را براى او هديه كند دين او ادا نمى شود.
مسأله 1218ـ در صورتى ذمّه ميّت ادا خواهد شد كه اطمينان پيدا شود كه نايب نماز را خوانده است و اگر شك كند كافى نيست، ولى اگر يقين داشته باشد نماز را خوانده امّا نداند صحيح انجام داده يا نه اشكال ندارد.
مسأله 1219ـ اگر نايب بگويد نماز را خوانده ام تنها به گفته او نمى توان قناعت كرد مگر اين كه فرد مورد اطمينانى باشد.
مسأله 1220ـ شخصى كه از ميّت نيابت مى كند بايد كسى باشد كه در انجام اجزاء و شرايط نماز معذور نباشد، مثلاً كسى كه نشسته نماز مى خواند نمى تواند نايب شود، حتّى بنابر احتياط واجب كسى كه با تيمّم يا جبيره نماز مى خواند نيابت نكند.
مسأله 1221ـ مرد مى تواند براى زن و زن براى مرد نيابت كند و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز بايدبه وظيفه خودش عمل نمايد، نه وظيفه ميّت و لازم نيست قضاى نمازهاى ميّت به ترتيب خوانده شود، خواه ترتيب آن را بداند يا نداند، مگر در مورد ظهر و عصر، يا مغرب و عشا از يك روز كه رعايت ترتيب در آن لازم است.
مسأله 1222ـ كسى كه اجير براى قضاى نماز و روزه مى شود اگر طرز مخصوصى را با او شرط كنند (مثلاً بگويند نماز را بايد در مسجد يا در فلان ساعت بخواند) بايد به شرط عمل كند، امّا اگر شرط خاصّى با او نكنند مطابق تكليف خود و طبق معمول انجام دهد و در مستحبّات نيز آنچه معمول است به جا مى آورد و بيش از آن لازم نيست مگر شرط كنند، خواندن نماز آيات نيز تا شرط نكنند لازم نيست.
مسأله 1223ـ هرگاه اشخاص متعدّدى را براى قضاى نماز ميّت اجير كند لازم نيست براى هر كدام وقت معيّنى را تعيين نمايد، بلكه آنها مى توانند در هر وقت كه بخواهند نماز را به جا آورند، ولى براى رعايت ترتيب بين نمازهاى قضا احتياط مستحب آن است كه براى هر كدام از آنها وقتى را معيّن نمايد، مثلاً با يكى قرار مى گذارد كه در فاصله صبح تا ظهر نماز قضا به جا آورد و با ديگرى از ظهر تا شب و نيز بهتر است هريك از آنها مقدار نمازى را كه مى خواند با ديگرى شبيه باشد، مثلاً اگر از نماز ظهر شروع مى كند و تا نماز صبح پايان مى دهد (خواه يك شبانه روز بخواند يا چند شبانه روز) ديگرى نيز از ظهر شروع كند و به صبح خاتمه دهد.
مسأله 1224ـ هرگاه شخص اجير پيش از تمام كردن نماز و روزه اى كه اجير شده بود از دنيا برود درحاليكه اجرت همه آنها را گرفته، اگر شرط كرده باشند تمام نمازها را خودش به جا آورد بايد اجرت مقدارى را كه نخوانده از مال او برگردانند و اگر چنين شرطى نكرده اند بايد ورثه از مال او كسى را اجير كنند تا باقيمانده را بجا آورد و اگر مالى ندارد چيزى بر ورثه واجب نيست، ولى بهتر است دين ميّت را ادا كنند.
مسأله 1225ـ هرگاه اجير پيش از تمام كردن عمل از دنيا برود و خودش نيز نماز قضا بر ذمّه داشته باشد، بايد از مال او براى نمازهايى كه اجير بوده ديگرى را اجير كنند و يا اگر شرط كرده اند خودش به جا آورد باقيمانده را برگردانند، امّا براى نمازهاى خودش نمى توانند از مال او بردارند مگر با رضايت ورثه و يا در صورتى كه وصيّت كرده از ثلث مالش به مصرف نماز برسانند.
آیت الله سیستانی (مد ظله العالی)
مسأله 1513ـ بعد از مرگ انسان، مىشود براى نماز و عبادتهاى ديگر او كه در زندگى بجا نياورده، ديگرى را اجير كنند ـ يعنى به او مزد دهند ـ كه آنها را بجا آورد، و اگر كسى بدون مزد هم آنها را انجام دهد صحيح است.
مسأله 1514ـ انسان مىتواند براى بعضى از كارهاى مستحبى مثل حج و عمره و زيارت قبر پيغمبر و امامان عليهمالسلام از طرف زندگان اجير شود، و نيز مىتواند كار مستحبى را انجام دهد و ثواب آن را براى مردگان يا زندگان هديه نمايد.
مسأله 1515ـ كسى كه براى نماز قضاى ميت اجير شده، بايد يا مجتهد باشد يا نماز را بر طبق فتواى كسى كه تقليد از او صحيح است انجام دهد، يا آنكه عمل به احتياط كند در صورتى كه موارد احتياط را كاملاً بداند.
مسأله 1516ـ اجير بايد موقع نيّت، ميت را معيّن نمايد و لازم نيست اسم او را بداند، پس اگر نيّت كند از طرف كسى نماز مىخوانم كه براى او اجير شدهام كافى است.
مسأله 1517ـ اجير بايد عمل را به قصد آنچه در ذمّه ميت است بجا آورد، و اگر عملى را انجام دهد و ثواب آن را براى او هديه كند، كافى نيست.
مسأله 1518ـ بايد كسى را اجير كنند كه اطمينان داشته باشند عمل را انجام مىدهد و احتمال بدهند كه عمل را صحيح انجام میدهد.
مسأله 1519ـ كسى را كه براى نمازهاى ميت اجير كردهاند، اگر بفهمند كه عمل را بجا نياورده يا باطل انجام داده، بايد دوباره اجير بگيرند.
مسأله 1520ـ هرگاه شك كند كه اجير عمل را انجام داده يا نه، اگر چه بگويد انجام دادهام ولى اطمينان به گفته او نباشد ـ بنابر احتياط واجب ـ بايد دوباره اجير بگيرد. و امّا اگر شك كند كه عمل او صحيح بوده يا نه، مىتواند بنابر صحت آن بگذارد.
مسأله 1521ـ كسى را كه عذرى دارد مثلاً با تيمم يا نشسته نماز مىخواند، مطلقاً ـ بنابر احتياط ـ نمىشود براى نمازهاى ميت اجير كرد، اگر چه نماز ميت هم همانطور قضا شده باشد. ولى اجير گرفتن كسى كه با وضو يا غسل جبيرهاى نماز مىخواند اشكال ندارد. و همچنين اجير گرفتن كسى كه دست يا پاى او قطع شده است، ولكن در كفايت كردن عمل او از منوب عنه، محل اشكال است.
مسأله 1522ـ مرد براى زن، و زن براى مرد مىتواند اجير شود، و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز را بايد اجير به تكليف خود عمل نمايد.
مسأله 1523ـ در قضاى نمازهاى ميت، ترتيب واجب نيست مگر در نمازهائى كه اداى آنها ترتيب دارد، مثل نماز ظهر و عصر، يا مغرب و عشا از يك روز چنانكه سابقاً گذشت. ولى اگر او را اجير كرده باشند كه طبق فتواى مرجع ميت، يا ولىّ او عمل كند و آن مرجع ترتيب را لازم بداند، بايد ترتيب را رعايت نمايد.
مسأله 1524ـ اگر با اجير شرط كنند كه عمل را به طور مخصوصى انجام دهد بايد همان طور بجا آورد، مگر اين كه يقين به بطلان عمل به آن نحو داشته باشد، و اگر با او شرط نكنند بايد در آن عمل به تكليف خود رفتار نمايد، واحتياط مستحب آن است كه از وظيفه خودش و ميت هر كدام كه با احتياط نزديكتر است به آن عمل كند، مثلاً اگر وظيفه ميت گفتن سه مرتبه تسبيحات اربعه بوده و تكليف او يك مرتبه است، سه مرتبه بگويد.
مسأله 1525ـ اگر با اجير شرط نكنند كه نماز را با چه مقدار از مستحبات آن بخواند، بايد مقدارى از مستحبات نماز را كه معمول است بجا آورد.
مسأله 1526ـ اگر انسان چند نفر را براى نماز قضاى ميت اجير كند، بنابر آنچه در مسأله (1524) گفته شد لازم نيست براى هر كدام آنها وقتى را معيّن نمايد.
مسأله 1527ـ اگر كسى اجير شود كه مثلاً در مدت يك سال نمازهاى ميت را بخواند وپيش از تمام شدن سال بميرد، بايد براى نمازهائى كه مىدانند بجا نياورده، ديگرى را اجير نمايند، و اگر احتمال مىدهند كه بجا نياورده ـ بنابر احتياط واجب ـ نيز اجير بگيرند.
مسأله 1528ـ كسى را كه براى نمازهاى ميت اجير كردهاند، اگر پيش از تمام كردن نمازها بميرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط كرده باشند كه تمام نمازها را خودش بخواند، مىتوانند اجرة المسمّاى باقيمانده را گرفته، يا آنكه اجاره را فسخ نمايند واجرة المثل او را بدهند، و اگر شرط نكرده باشند كه خودش بخواند بايد ورثهاش از مال او اجير بگيرند، امّا اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چيزى واجب نيست.
مسأله 1529ـ اگر اجير پيش از تمام كردن نمازهاى ميت بميرد، و خودش هم نماز قضا داشته باشد، بعد از عمل به دستورى كه در مسأله قبلى ذكر شد، اگر چيزى از مال او زياد آمد، در صورتى كه وصيّت كرده باشد و ورثه اجازه بدهند، براى تمام نمازهاى او اجير بگيرند، و اگر اجازه ندهند، ثلث آن را به مصرف نماز او برسانند.
پی نوشت:
بحار الانوار جلد 1 ص 214
مسأله 1514ـ انسان مىتواند براى بعضى از كارهاى مستحبى مثل حج و عمره و زيارت قبر پيغمبر و امامان عليهمالسلام از طرف زندگان اجير شود، و نيز مىتواند كار مستحبى را انجام دهد و ثواب آن را براى مردگان يا زندگان هديه نمايد.
مسأله 1515ـ كسى كه براى نماز قضاى ميت اجير شده، بايد يا مجتهد باشد يا نماز را بر طبق فتواى كسى كه تقليد از او صحيح است انجام دهد، يا آنكه عمل به احتياط كند در صورتى كه موارد احتياط را كاملاً بداند.
مسأله 1516ـ اجير بايد موقع نيّت، ميت را معيّن نمايد و لازم نيست اسم او را بداند، پس اگر نيّت كند از طرف كسى نماز مىخوانم كه براى او اجير شدهام كافى است.
مسأله 1517ـ اجير بايد عمل را به قصد آنچه در ذمّه ميت است بجا آورد، و اگر عملى را انجام دهد و ثواب آن را براى او هديه كند، كافى نيست.
مسأله 1518ـ بايد كسى را اجير كنند كه اطمينان داشته باشند عمل را انجام مىدهد و احتمال بدهند كه عمل را صحيح انجام میدهد.
مسأله 1519ـ كسى را كه براى نمازهاى ميت اجير كردهاند، اگر بفهمند كه عمل را بجا نياورده يا باطل انجام داده، بايد دوباره اجير بگيرند.
مسأله 1520ـ هرگاه شك كند كه اجير عمل را انجام داده يا نه، اگر چه بگويد انجام دادهام ولى اطمينان به گفته او نباشد ـ بنابر احتياط واجب ـ بايد دوباره اجير بگيرد. و امّا اگر شك كند كه عمل او صحيح بوده يا نه، مىتواند بنابر صحت آن بگذارد.
مسأله 1521ـ كسى را كه عذرى دارد مثلاً با تيمم يا نشسته نماز مىخواند، مطلقاً ـ بنابر احتياط ـ نمىشود براى نمازهاى ميت اجير كرد، اگر چه نماز ميت هم همانطور قضا شده باشد. ولى اجير گرفتن كسى كه با وضو يا غسل جبيرهاى نماز مىخواند اشكال ندارد. و همچنين اجير گرفتن كسى كه دست يا پاى او قطع شده است، ولكن در كفايت كردن عمل او از منوب عنه، محل اشكال است.
مسأله 1522ـ مرد براى زن، و زن براى مرد مىتواند اجير شود، و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز را بايد اجير به تكليف خود عمل نمايد.
مسأله 1523ـ در قضاى نمازهاى ميت، ترتيب واجب نيست مگر در نمازهائى كه اداى آنها ترتيب دارد، مثل نماز ظهر و عصر، يا مغرب و عشا از يك روز چنانكه سابقاً گذشت. ولى اگر او را اجير كرده باشند كه طبق فتواى مرجع ميت، يا ولىّ او عمل كند و آن مرجع ترتيب را لازم بداند، بايد ترتيب را رعايت نمايد.
مسأله 1524ـ اگر با اجير شرط كنند كه عمل را به طور مخصوصى انجام دهد بايد همان طور بجا آورد، مگر اين كه يقين به بطلان عمل به آن نحو داشته باشد، و اگر با او شرط نكنند بايد در آن عمل به تكليف خود رفتار نمايد، واحتياط مستحب آن است كه از وظيفه خودش و ميت هر كدام كه با احتياط نزديكتر است به آن عمل كند، مثلاً اگر وظيفه ميت گفتن سه مرتبه تسبيحات اربعه بوده و تكليف او يك مرتبه است، سه مرتبه بگويد.
مسأله 1525ـ اگر با اجير شرط نكنند كه نماز را با چه مقدار از مستحبات آن بخواند، بايد مقدارى از مستحبات نماز را كه معمول است بجا آورد.
مسأله 1526ـ اگر انسان چند نفر را براى نماز قضاى ميت اجير كند، بنابر آنچه در مسأله (1524) گفته شد لازم نيست براى هر كدام آنها وقتى را معيّن نمايد.
مسأله 1527ـ اگر كسى اجير شود كه مثلاً در مدت يك سال نمازهاى ميت را بخواند وپيش از تمام شدن سال بميرد، بايد براى نمازهائى كه مىدانند بجا نياورده، ديگرى را اجير نمايند، و اگر احتمال مىدهند كه بجا نياورده ـ بنابر احتياط واجب ـ نيز اجير بگيرند.
مسأله 1528ـ كسى را كه براى نمازهاى ميت اجير كردهاند، اگر پيش از تمام كردن نمازها بميرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط كرده باشند كه تمام نمازها را خودش بخواند، مىتوانند اجرة المسمّاى باقيمانده را گرفته، يا آنكه اجاره را فسخ نمايند واجرة المثل او را بدهند، و اگر شرط نكرده باشند كه خودش بخواند بايد ورثهاش از مال او اجير بگيرند، امّا اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چيزى واجب نيست.
مسأله 1529ـ اگر اجير پيش از تمام كردن نمازهاى ميت بميرد، و خودش هم نماز قضا داشته باشد، بعد از عمل به دستورى كه در مسأله قبلى ذكر شد، اگر چيزى از مال او زياد آمد، در صورتى كه وصيّت كرده باشد و ورثه اجازه بدهند، براى تمام نمازهاى او اجير بگيرند، و اگر اجازه ندهند، ثلث آن را به مصرف نماز او برسانند.
پی نوشت:
بحار الانوار جلد 1 ص 214