سرویس جهان مشرق- «جان کری» وزیر امور خارجه سابق آمریکا طی یک مصاحبه تلویزیونی در آوریل ۲۰۱۴ میلادی اذعان کرد تداوم رویکرد کنونی اسرائیل به تشکیل آپارتاید می‌انجامد. هر چند از خیلی پیشتر مشخص بود که آپارتاید حاکم شده و هر چند کری مجبور به عذرخواهی شد، اما اکنون دیگر این واقعیت بر همه آشکار شده است زیرا کنیست رژیم صهیونیستی چند روز پیش قانونی را با ۶۲ در برابر ۵۵ رأی تصویب کرد که طی آن، عملاً نظام آپارتاید به تصویب رسید.

»لایحه دولت-ملت» که هفت سال در کنیست چرخیده است مقرر می‌دارد که اسرائیل یک سرزمین تاریخی برای یهودیان است. بنابراین «اعمال حق تعیین سرنوشت در دولت اسرائیل تنها به مردمان یهود تعلق دارد». علاوه بر این و علی رغم این حقیقت واضح که بسیاری از یهودیان باسابقه در این سرزمین، عربی صحبت می‌کنند، زبان عبری به عنوان زبان رسمی انتخاب شده است. از آن جالبتر اینکه شهرک‌سازی یهودیان به عنوان یک ارزش ملی معرفی شده و دولت را متعهد کرده که به تلاش‌هایش در این زمینه ادامه دهد. برخی جزئیات دیگر نیز در قانون هست مانند تعیین شبات به عنوان تعطیل رسمی در هفته.

رژیم صهیونیستی قانون اساسی مکتوب ندارد، اما به یک سری «قوانین بنیادی» با تصویب اکثریت مطلق کنیست (بیش از ۶۰ نفر) اعتبار داده است.

ضربه اصلی کجاست؟

دروغ‌بودن ادعای اینکه فلسطین یک «سرزمین بدون ملت» است و می‌توان آن را به یک «ملت بدون سرزمین» یعنی یهودیان اعطا کرد، با مقاومت کم‌نظیر فلسطینیان و جنگ‌های خونبار به ویژه در دو-سه دهه اخیر برملا شد.

پس از آن بزرگترین ادعای غربی‌ها در حمایت از اسرائیل در خاورمیانه علی رغم جنایت‌های آشکار، این بود که اسرائیل تنها دموکراسی منطقه و پیشرو در گسترش ارزش‌های لیبرال در خاورمیانه است از این رو حمایت از آن، حمایت از ارزش‌های غرب است. آنها این را صریحاً می گفتند اما حالا بعید است حتی بتوانند تلویحی بدان اشاره کنند.

رژیم صهیونیستی از ابتدای تشکیل، خود را یک دموکراسی لیبرال معرفی می‌کرد که همزمان به حمایت از یهودیان متعهد است اما طی دهه‌های گذشته دست کم دو دلیل روشن نشان داد که چنین متناقض‌نمایی واقعیت ندارد: اول اینکه بسیاری از یهودیان در سراسر جهان خواهان اصلاح رفتارهای خشونت‌بار این رژیم شدند و تفاوت «صهیونیست‌ها» با یهودیان را فریاد زدند و دوم همین قانون که بالاخره متناقض‌نمای یادشده را به نفع هویت یهودی حل کرد و جنازه دموکراسی و لیبرالیسم را از زیر پای نتانیاهو برداشته، روی دست گرفت.

در بیانیه استقلال اسرائیل در سال ۱۹۴۸ نیز آمده بود که سرزمین اسرائیل موطن ملت یهود است که... به اجبار از آن تبعید شدند» اما تأکید شده بود دولت «برابری کامل حقوق اجتماعی و سیاسی را برای همه ساکنانش، تضمین می‌کند، فارغ از مذهب، نژاد یا جنسیت و در مورد آزادی مذهب، مکتب فکری، تحصیلات و فرهنگ، اطمینان می‌دهد»، این جملات در عمل بیشتر به یک جوک شبیه بود، اما حداقل بهانه‌ای برای غربی ها فراهم کرده بود که حالا دیگر در دست نیست.

برخی اعضای عرب در کنست در هنگام تصویب قانون، فریاد اعتراض خود را بلند کرده و متن آن را در مقابل همه پاره کردند. احمد تیبی و یوسف جبارین در اعتراض به تصویب قانون یادشده طی بیانیه اعلام کردند این «آخرین میخ بر تابوت دموکراسی اسرائیل بود که در سال‌های اخیر به دلیل بیماری مزمن نژادپرستی و فاشیسم داشت جان می‌داد و حالا جای خود را به آپارتاید داد».

احزاب مخالف تلاش کردند با درخواست اصلاحیه‌های متعدد، تصویب آن را به تأخیر بیاندازند که موفق نشدند اما در این بین یکی از اصلاحیه‌ها جالب توجه بود: درخواست تغییر عنوان قانون به «اسرائیل فقط برای یهودیان ارتدوکس»!

واکنش یهودیان جهان به تصویب قانون آپارتاید

همانطور که پیش‌بینی می‌شد، یهودیان اولین کسانی بودند که به این قانون واکنش نشان دادند. «ریک یاکوبز» رئیس اتحادیه اصلاح یهودیت در آمریکا طی یک بیانیه رسانه‌ای نوشت «صدمه‌ای که این قانون به مشروعیت رؤیای صهونیسم می‌زند، وحشتتناک است».

مقامات جِی استریت به عنوان یک سازمان یهودی دیگر اعلام کردند تصویب این قانون، یک روز غمبار برای اسرائیل و همه کسانی بود که نگران آینده آن و دموکراسی‌اش هستند».

عجیب است که این قانون نیز نتوانسته عده‌ای از تندروها را راضی کند. آوی دیچر، نماینده ای که اولین بار در سال ۲۰۱۱ به طرح آن اقدام کرد، مصوبه آن را شامل بر «ملایم‌ترین ایده، یا صرفاً یک تلاش» برای احقاق حق شهروندان واقعی اسرائیل دانست.

البته نتانیاهو از آن استقبال کرد و تصویب آن را تأکید بر «هسته مرکزی هویت» اسرائیل خواند و از کسانی که در سال‌های گذشته به هر طریقی قصد انکار ماهیت یهودی رژیم صهیونیستی را داشتند، انتقاد کرد. وی هفته پیش گفته بود «ما حقوق مدنی را در دموکراسی خود تضمین می‌کنیم اما اکثریت نیز حق دارد تصمیماتی بگیرد. اکثریت مطلق می‌خواهد مطمئن شود هویت یهودی دولت ما برای نسل‌های بعد تضمین می‌شود».

پرفسور نوآ اِفرون عضو پیشین شورای شهر تل‌آویو گفت «من این روز را در تقویم خود به عنوان روز پایان دموکراسی در اسرائیل علامت می‌زنم». وی به انتقاد از هوچی‌گری نتانیاهو پرداخت و گفت: «اگر یک حکومت راستگرا هفت سال روی یک متن کار کنند که در ابتدا تیز و صریح بوده و در انتها یک قانون ضعیف و نمادین را به تصویب برساند، این نشانه قدرت است یا ضعف؟» او ادامه داد بعید است این مصوبه تأثیر عملی چندانی داشته باشد.

افرون در این مورد درست می گوید. اسرائیل از ابتدا با مرام آپارتاید تشکیل شد و الا فلسطینیان آواره نمی‌شدند. بنابر این تصویب رسمی آن به جز اینکه وقاحت اسرائیلی‌ها را به خواب‌ترین انسان‌های جهان ثابت می‌کند، تغییری در رژیم صهیونیستی ایجاد نمی‌کند.

سارا هیرچهورت استاد تاریخ اسرائیل در دانشگاه آکسفورد درباره قانون «دولت-ملت» گفت تعلق سرزمین به یهودیان بخشی از دن ان ای صهیونیسم است. وی در انتقاد از متن مصوبه افزود: «اینکه عربی دیگر زبان رسمی نیست، موجب نخواهد شد ۲۰% از جمعیت اسرائیل از سخن گفتن بدان بازایستند». او ادامه داد «همین حالا نیز بسیاری از مغازه‌ها و وسایل حمل و نقل در روز شبات تعطیل هستند. اینکه تعطیلی شبات در قانون بیاید چه تغییری ایجاد می‌کند؟» منظور او این بود که آیا دولت قرار است به استناد قانون جدید، جلوی فعالیت مردم را در روز شبات بگیرد؟

دنیِل سوکاچ رئیس صندوق اسرائیلِ جدید نظر دیگری دارد. او به تحلیلگر آتلانتیک گفته است تأثیر اصلی را باید در بلندمدت جست، زیرا این قانون نشان می‌دهد جهت‌گیری اصلی رژیم صهیونیستی به چه سمت و سویی است، یعنی «برتری یهودیان که همچون چماقی بالای سر اقیلت ۲۲ درصدی عرب قرار گرفته است».

استیون ورنیچ رئیس جنبش یهودیان محافظه‌کار یک قدم پیشتر رفته و طی نامه‌ای اعتراض‌آمیز به کابینه اسرائیل نوشت نه فقط عرب‌ها، بلکه یهودیان غیرارتدوکس نیز از این پس در رژیم صهیونیستی تحمل نخواهند شد. حزب نتانیاهو که برای تشکیل کابینه با احزاب یهودی تندرو ائتلاف کرده است، فضای داخلی را به حدی به افراط کشانده که برگزاری عروسی به هر شکلی به جز آنچه یهودیان ارتدوکس قبول دارند، جرم است و برگزارکننده را بازداشت می‌کنند.

ورنیچ ادامه داد «اسرائیل روح خود را از دست می‌دهد و دموکراسی و هویت یهودی‌اش را تضعیف می‌کند. فانوسی که او برای ملتها روشن کرده بود، حالا رو به تاریکی است تا جایی که من به سختی می‌توانم نشانه‌ای از آن را ببینم».

یوحنان پلسنر رئیس مؤسسه دموکراسی اسرائیل تصویب قانون «دولت-ملت» را محکوم کرد، آن را «خودمحورانه، زورگویانه و تفرقه انداز» خواند و «یک جوگیری که اسرائیل را در چشم دیگران ابله جلوه می دهد» دانست.

مرکز حقوقی «عدالت»، نهاد رسمی برای دفاع از حقوق عربها نیز مصوبه یادشده را نشانه پیشبرد «برتری قومی و تقویت سیاست های نژادپرستانه» دانست.

جمع بندی

به نظر می‌رسد صهیونیست‌ها دولت خود را، بیشتر یک ابزار سیاسی می‌بینند که باید حداکثر استفاده از آن را برای منافع خود صورت دهند، اما سایر یهودیان به اسرائیل به عنوان یک اهرم برای تبلیغ و ترویج یهودیت در جهان می‌نگرند از این رو نگران سواستفاده‌ صهیونیست‌ها از آن با نام دین و یهودیت هستند.

حالا اینکه صهیونیست‌ها رسماً نام یهودیت را بر دولت خود گذاشته‌اند، بیشتر از همیشه موجب نگرانی یهودیان جهان شده، زیرا رسماً نام دین آنها با تضییع آشکار حقوق ساکنان فلسطین و سرزمین‌های اشغالی پیوند خورده و به نام دین، عده دیگری را آواره خواهند کرد، آنچه نه فقط مسلمانان، بلکه غربی‌ها را نیز به محکوم‌کردن اسرائیل واداشته است.

با این روند کار به جایی می‌رسد که یک یهودی‌بودن در کشورهای غربی به معنای حمایت از نه فقط رفتارهای غیرانسانی، بلکه تفکرات خطرناک است. آمریکاییان که دولت کنونی‌شان با انتقال سفارت خود بزرگترین حامی تندروی های نتانیاهو شده، باید بیش از هر کشور دیگری نگران رشد افکار صهیونیستی در میان مسیحیان تندرو و اوانجلیست باشند. بعید نیست در آینده نزدیک، آنها نیز مسیحیان را از «ایالات یهودی آمریکا» برانند.

منابع

https://www.theatlantic.com/international/archive/2018/07/israel-nation-state-law/565712

https://www.theguardian.com/world/2018/jul/19/israel-adopts-controversial-jewish-nation-state-law

https://edition.cnn.com/2018/07/19/middleeast/israel-nation-state-legislation-intl/index.html