به گزارش مشرق، سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت امور خارجه کشورمان در برنامه گفتگوی ویژه خبری در پاسخ به این سوال که مبانی تصمیمی که اخیراً در رابطه با تجدید نظر در تعهدات برجام گرفته شده از کجا نشأت می‌گیرد؟ گفت: بیش از دو سال است که با پدیده‌ای به نام ترامپ و دولت تندرو آمریکا مواجه هستیم. آنها می‌خواستند با این جمهوری اسلامی که در منطقه قوی شده برخورد شود.

وی افزود: این اقدامات باعث شد تحریم‌هایی که به واسطه برجام رفع شده بود برگردانده شود؛ اوایل ترامپ به دنبال خروج ایران از برجام بود اما جمهوری اسلامی با هوشمندی مقابله کرد. تلاش کردند اروپا را هم در این زمینه همراه کنند؛ نهایتاً ترامپ تصمیم گرفت از برجام خارج شود و به تعبیر خودشان زنجیرهایی که برداشته بودند را دوباره برگرداندند.

عراقچی به سیاست‌های فشار اشاره کرد و گفت: آمریکایی‌ها این سیاست را اتخاذ و تحریم‌ها را افزایش دادند اما جمهوری اسلامی با هوشمندی سعی کرد در دام آمریکا نیفتد. تمام ساز و کارهای مرتبط با برجام را فعال کرده و چهار جلسه کمیسیون مشترک را تشکیل دادیم.

معاون سیاسی وزارت خارجه با بیان اینکه جبران تحریم آمریکا از سوی کشورهای عضو لحاظ شده بود، گفت: اروپایی‌ها خیلی کند در این زمینه عمل کردند چه نمی‌خواستند و چه اینکه نشد تفاوتی به حال ما نمی‌کند. جلسات مختلفی در این رابطه برگزار کردیم و الان یک سال از هوشمندی ایران در برابر اجماع آمریکا علیه نظام جمهوری اسلامی می‌گذرد. آمریکا چهار بار سعی کرد در موضوعات یمن، موشکی، برجام و اتفاقات دی ایران را به شورای امنیت بکشاند و ما به اروپایی‌ها و چین و روسیه فرصت کافی دادیم.

خروج از برجام را در دستور کار قرار داده ایم

وی در پاسخ به این سوال که تقسیم کار بین اروپا و آمریکا رخ داده است و آیا شما این را قبول دارید، گفت: ممکن است درست باشد ولی اینکه اروپا در انجام اقداماتی ناتوان بودند هم مطرح است؛ اروپایی‌ها از خزانه داری آمریکا بیش از دولت خودشان حرف شنوی دارند.

عراقچی در رابطه با تصمیمات اخیر جمهوری اسلامی، گفت: این موضوع نقض و خروج از برجام نیست. وقتی ما تعهدات خود را کاهش می‌دهیم این حق را داریم که به صورت کلی یا جزئی تعهدات را کاهش دهیم. ما از ابزارهای داخل برجام استفاده می‌کنیم. استفاده از این ابزارها برای ادامه برجام است. البته ما خروج از برجام را در دستور کار قرار داده ایم اما این به صورت مرحله به مرحله است.

معاون سیاسی وزارت خارجه با تاکید بر اینکه سیاست ما فرصت دادن به دیپلماسی و کشورهای طرف مقابل است، گفت: ما در مرحله اول قسمتی از تعهدات خود را کاهش دادیم. این موضوع بحث محدودیت در مواد ذخایر حساس است. یک‌پایه سطح غنی سازی؛ یک پایه بحث فردو و یک پایه بحث اراک است. در مرحله اول جمهوری اسلامی یکی از این پایه‌ها را هدف قرار داده است.‌

وی با بیان اینکه ما هیچ محدودیتی برای ذخایر خود قائل نیستیم، گفت: صد و سی تن بحث تولید آب سنگین است که ماهانه در حال تولید است طبق برجام موظف بودیم هر وقت این میزان به ۱۳۰ تن رسید مازاد آن را در بازارهای جهانی عرضه کنیم.

معاون سیاسی وزارت خارجه گفت: اینکه غنی سازی ما در چه سطحی باشد بحث دیگری است. محدودیت ۳۰۰ کیلو ذخیره برای ذخایر زیر ۳.۶۷ درصد بود. بنابراین در مرحله اول با اجرای سیاست کاهش تعهداتمان، ما دیگر این محدودیت‌های برجام را نداریم.

عراقچی افزود: اگر منافع ما در مدت ۲ ماه تأمین شد که هیچ، اگر نشد گفتیم که ستون بعدی را هدف قرار می‌دهیم. یعنی هر درصدی که بر اساس نیازهای فنی و غیر فنی لازم داشته باشیم را خواهیم داشت. بحث دوم هم موضوع مدرن سازی نیروگاه اراک است.

دیگر به هیچ محدودیتی مقید نیستیم

معاون سیاسی وزیر امور خارجه تصریح کرد: روال مدرن سازی اراک به دلیل ترسی که کشورهای همکار ما از تحریم‌های آمریکا برای شرکت‌های خود داشتند خوب پیش نرفت. باید این موضوع به مسیر اصلی خود برگرد. اگر برگشتیم که هیچ، اگر نه ایران قید همکاری با کشورهای برجام را خواهد زد و با تکنولوژی، دانش و تجهیزات خودمان باز طراحی اراک را ادامه می‌دهیم.

وی ادامه داد: نقشه راه کاملاً مشخص است و کشورهای طرف مقابل می‌دانند که چه خواسته‌هایی داریم و آنها چه باید انجام دهند. آقای رئیس جمهور هم خیلی صریح و شفاف گفتند و من هم می گویم اگر هر یک از کشورهای برجام بخواهند قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران را مجدد فعال کنند در نامه‌ای که آقای رئیس جمهور به سران آن کشورها ارسال کردند، گفتیم که چه واکنشی خواهیم داشت و خط قرمز ما قطعنامه‌های شورای امنیت است.

معاون سیاسی وزیر خارجه ادامه داد: نگرانی که آنها نسبت به برجام داشتند میزان ذخایر غنی سازی اورانیوم و آب سنگین در ایران است. در برجام می‌گوید ۱۳۰ تن آب سنگین و ۳۰۰ تن اورانیوم غنی شده و ما بقی آن را بفروشید. ما الان دیگر به هیچ محدودیتی مقید نیستیم یعنی نه می‌فروشیم و نه منتقل می‌کنیم.

عراقچی افزود: واکنش روسیه و چین صریح و روشن بود. سفر آقای ظریف به مسکو خیلی به هنگام بود. وزیر خارجه روسیه گفت که آنچه امروز رخ داده به دلیل سیاست‌های آمریکا است. چینی‌ها در حال ارزیابی شرایط هستند و البته می‌دانند که حق با ایران است و آمریکا بازی را بهم زده است.

وی ادامه داد: اروپایی‌ها هرچند نتوانستند تأمین منافع اقتصادی ما را داشته باشند ولی در مواضع سیاسی در برابر آمریکا ایستاده اند و این ارزش سیاسی دارد. فردا نشست سران اروپایی برگزار می‌شود تا در این خصوص تصمیم گیری کنند. ما منتظر موضع صریح اروپایی‌ها هستیم.

زمان دو ماهه قابل تمدید نیست

معاون سیاسی وزیر امور خارجه با بیان اینکه راهکار اینستکس را نه فقط با اروپا که با هند و دیگر شرکای تجاری هم داریم، افزود: طبیعی است که ما قصد ایجاد تنش را نداریم. ما به برجام هیچ تعصبی نداریم بلکه به منافع ملی ایران است که تعصب داریم. زمان دو ماهه قابل تمدید نیست مگر اینکه خواسته‌های ما تأمین شود.

وی افزود: خواسته‌های ما کاملاً روشن است و آنها هم از این خواسته‌ها آگاه هستند. در بیانیه‌های بین ایران و چهار بعلاوه یک که پس از خروج آمریکا از برجام صادر شده، یازده حوزه را مشخص کردند که باید راهکارهای عملیاتی در آن مشخص شود. در دو حوزه بانکی و نفتی به طور ویژه باید این راهکارها جهت همکاری با ایران مشخص شود.

عراقچی گفت: ما باید به میزان فروش نفت خود به حالت قبل از خروج آمریکا از برجام باز گردیم و کشورهای باقی مانده در برجام تعهد دادند که این امر را تأمین کنند. همچنین باید مسیرهای درآمد نفتی ما در دسترس باشد.

وی بیان کرد: اینستکس باید شامل کلیه اقلام از جمله نفت باشد. بنابراین در این دو ماه باید کلیه این موارد از سوی کشورهای باقی مانده در برجام عملیاتی شود.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه افزود: آنچه که من می‌توانم اطمینان دهم این است که اگر احساس کنیم که طرح‌های ارائه شده به ایران سرکاری نیست و جدی است، حتماً وقت و فرصت بیشتری را می‌دهیم. ولی این ۶۰ روز آخرین پنجره‌ای است که در دیپلماسی باز کردیم.

ما خواهان اجرای کامل برجام هستیم نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد

عراقچی افزود: موضعی که امروز آقای روحانی داشتند کاملاً روشن بود. اینکه ما خواهان اجرای کامل برجام هستیم نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد. ما به هیچ وجه وارد مذاکره جدیدی با آنها نخواهیم شد تا زمانی که برجام به نتیجه‌ای موفق برای مردم ایران تبدیل شود و تا آن زمان به مذاکره جدیدی وارد نمی‌شویم.

وی در خصوص پرداخت هزینه اروپا در قبال برجام و حفظ آنکه به لحاظ امنیتی برای آنها اهمیت دارد، گفت: برجام از دید اروپا توافقی است در حوزه عدم اشاعه و به طور مستقیم از جهات مختلف با امنیت منطقه و اروپا گره خورده است. منطقه ما از لیبی تا افغانستان کلکسیونی از درگیری‌های داخلی، جنگ، فقر، مهاجرت و موارد دیگر را دارد.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه تصریح کرد: بنابراین، تنها موضوع برنامه هسته‌ای ایران بود که از طریق مذاکره به نتیجه معقولی رسید. حالا آقای ترامپ می‌خواهد حاصل این تلاش دیپلماتیک را از بین ببرد. امنیت منطقه ما تأثیرگذار بر امنیت اروپا به عنوان همسایه ما است.

وی با بیان اینکه اروپا به شدت نگران ایجاد موج‌های دیگر مهاجرت از سوی منطقه ما به کشورهای اروپایی است، افزود: بحثی که آقای روحانی داشتند این بود که ما در ۴۰ سال اخیر میزبان برخی خواهران و برادران افغانستانی و عراقی و دیگر کشورهای همسایه به هنگام بحران در آن کشورها بودیم و هستیم. برآوردی که از میزان درآمد افعانی های شاغل در ایران داریم این است که آنها بین ۳ تا ۵ میلیارد یورو سالانه از کشور ما خارج می‌کنند و به خانواده‌های خود در افغانستان ارسال می‌کنند که البته امری طبیعی است ولی به هرحال برای ما هزینه دارد.

عراقچی ادامه داد: حدود ۴۶۰ هزار دانش آموز افغانی به دستور رهبری انقلاب به صورت رایگان در مدارس ما مشغول آموزش هستند و هر دانش آموزی برای ما ۶۰۰ یورو در سال به صورت متوسط هزینه دارد. برخی می‌گویند هزینه‌های پنهان مانند انرژی و مواد غذایی که به طور طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد را هم باید لحاظ کرد.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت: بنابراین، وقتی تحریم‌های آمریکا به ما تحمیل می‌شود و سیاست حداکثر فشار اعمال می‌شود، ایران مجبور است که سیاست‌های اقتصادی خود را اصلاح کند.

وی با بیان اینکه شاید مجبور شویم که از خواهران و برادران افغانی خود بخواهیم که ایران را ترک کنند، تصریح کرد: قصد نگرانی میان اتباع افغانی را ندارم و تا جایی که مجبور نشویم این کار را انجام نخواهیم داد ولی اگر مجبور شویم تبعات این موضوع برای کسانی است که هزینه ایجاد طالبان در افغانستان و دیگر گروه‌های تروریستی در منطقه را پرداخت کردند.

عراقچی در خصوص سیاست‌های آمریکا در بُعد عملیات روانی علیه ایران، تصریح کرد: این اقدامات آنها در بُعد روانی هم برای شکست روحیه مردم ایران و در راستای حداکثر فشار علیه ایران است، ولی ترامپ و دولت وی در حال تجربه سیاست شکست خورده چهل سال گذشته دولت مردان سابق آمریکا هستند.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه بیان کرد: بررسی‌های ما و دوستان نظامی ما از فضای سازی های اخیر آنها برای القای ایجاد تنش نظامی این بود که ناوی که آنها مدعی هستند وارد منطقه کرده اند، از یک ماه پیش به منطقه وارد شده بوده ولی، این موضوع قدیمی را به تازگی توییت می‌کنند و امثال این موارد که صرفاً برای ایجاد ترس و شکست روحیه مردم است که به نتیجه هم نخواهند رسید.

وی گفت: این اطمینان را به مردم عزیزمان می‌دهم که توان نظامی و دفاعی ما از یک طرف و توان دیپلماسی ما از طرف دیگر، این اجازه را به کسی نمی‌دهد که بخواهد فکر تجاوز به ما را داشته باشد.

عراقچی در خصوص سازوکار اینستکس، افزود: اینستکس نیاز به وجود شرکتی متناظر در ایران داشت که این موضوع انجام و ثبت شد. دیروز مدیرعامل‌های طرف‌های ایرانی و اروپایی جلسه مشترکی داشتند برای ایجاد هماهنگی و پیدا کردن راهکارهای عملیاتی. این موضوع، پیشرفت داشته ولی بسیار کند انجام می‌شود.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه در پایان در خصوص اهداف سفر پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا به منطقه خاطرنشان کرد: این سفرها هم در راستای فشار حداکثری به ایران انجام می‌شود. آنها، کشور به کشور و شرکت به شرکت در حال تنگ کردن مسیر ایران هستند و در مقابل ما هم این کار را برای باز کردن مسیر ایران انجام می‌دهیم. سفر وزیر امور خارجه آمریکا به عراق هم در راستای سیاست فشار آمریکا به ایران است.