سرویس سیاست مشرق - «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه- ۲۳ تیر ۹۸- در نیویورک در پاسخ به این سؤال که اکنون در سالگرد تصویب برجام قرار داریم و اگر شما به چهار سال قبل برگردید باز هم برجام را امضا می‌کنید، گفت: «حتماً این کار را می‌کنم»!

مگر دیوانه‌اند!

این اظهارنظر در حالی است که وی پیش از این در اظهارنظرهای جداگانه، به اشتباه بودن رویکرد دولت در برجام اذعان کرده بود.

برای نمونه، ظریف- آذر ۹۵- با حضور در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفته بود: «من اعتراف می‌کنم که اشتباه کردم و به حرف جان کری اعتماد کردم، اگر استراتژی خودم را دنبال می‌کردم، اکنون با مشکل مواجه نمی‌شدم، می‌پذیرم که اشتباه کردم و مسئولیت آن را قبول می‌کنم، ما با صحبت و قول آقای کری اظهارنظر کردیم».

علاوه بر این، وی - شهریور ۹۷- در مصاحبه با شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان و در پاسخ به این سؤال خبرنگار که «اگر شما احساس می‌کردید آمریکا به تحریم‌ها اعتیاد دارد، چرا توافق را ادامه دادید؟» گفت: «این شاید یک اشتباه بوده است اما مشکل اینجا بود که احساس ما این بود ایالات متحده یاد گرفته که دست کم در مورد ایران، تحریم‌ها علی‌رغم ایجاد مشقت‌های اقتصادی، نتایج سیاسی مد نظر آنها را به بار نمی‌آورند و من فکر می‌کردم که آمریکایی‌ها این درس را یاد گرفته‌اند. متأسفانه، اشتباه می‌کردم».

وزیر امور خارجه همچنین- دی ۹۷- در مصاحبه با شبکه خبری «فونیکس» چین در پاسخ به این سئوال که «اگر سه سال پیش که برجام را امضا کردید می‌دانستید آمریکا از آن خارج می‌شود چکار می‌کردید؟» گفته بود: «اگر به سه سال قبل بر می‌گشتیم حتماً سختگیری بیشتری انجام می‌دادیم».

لازم به ذکر است که «روحانی» نیز -آبان ۹۶- گفته بود: «آمریکا با زبان و عمل می‌گوید که اهل مذاکره و تعهد نیست اما به برخی کشورهای شرق آسیا (کره شمالی) می‌گوید بیا با ما مذاکره کن؛ مگر دیوانه‌اند که با شما مذاکره کنند؟ شما به مذاکره‌ای که به تأیید سازمان ملل رسیده، پایبند نیستید».

علاوه بر این «علی اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی- شهریور ۹۵- گفته بود: «در بعد تحریم و مسائل دیگر سیاسی، امریکایی‌ها از شیوه نادرستی استفاده می‌کنند، اگر ما وقتی برجام را تنظیم می‌کردیم دقت بیشتری می‌کردیم این فرصت برای امریکا پیش نمی‌آمد که از این قابلیت تفسیر بودن سوء استفاده کند».

اعتراف اصلاح طلبان

در سال ۹۴ تیم مذاکره کننده به ریاست ظریف در اقدامی عجیب و نامتعارف پذیرفت که ایران به صورت پیش دستانه تعهدات خود را اجرا کند و پس از پایان تعهدات ایران، طرف مقابل از جمله آمریکا- که به قاتل زنجیره‌ای توافقات بین المللی مشهور است- اجرای تعهدات خود را آغاز کند!

بر همین اساس ویژگی‌های بدیهی یک توافق بین المللی از جمله توازن در اجرای تعهدات، همزمانی اجرای تعهدات، ضمانت اجرا و مکانیسم شکایت، پیش بینی عهدشکنی طرف مقابل و دریافت خسارت از طرف عهدشکن به هیچ عنوان در برجام رعایت نشد!

اصلاح طلبان در آن مقطع، بدون ارائه دلایل کارشناسی، با هیاهو به دفاع از برجام پرداخته و منتقدان را آماج فحاشی قرار دادند. اما این طیف در سالهای بعد به اشتباهات فاحش برجام اعتراف کرد.

تنها در یک نمونه، روزنامه اصلاح طلب «آرمان»- تیر ۹۸- در مطلبی نوشته بود: «متأسفانه برجام به شکلی تنظیم شده که هرگونه بی‌تعهدی ایران در مقابل برجام همراه با هزینه است و در مقابل اقدامات آمریکا و کشورهای اروپایی علیه برجام بدون هزینه و یا با هزینه‌های کمی همراه خواهد بود. در نتیجه اشکال از ذات برجام است... هنگامی که توافقی امضا می‌شود که ماهیت ساختاری ندارد و فاقد رویکردهای الزام‌آور برای طرف مقابل است و در نتیجه احتمال برگشت تحریم‌ها وجود دارد، طبیعی است که دستاورد قابل توجهی به دست نخواهد آمد».

در یک نمونه دیگر، روزنامه اصلاح طلب «اعتماد» - آذر ۹۷- در مطلبی نوشته بود: «متاسفانه در شرایط کنونی در مساله توافق هسته‌ای هیچ راه حل منفعت آوری در مقابل کشورمان وجود ندارد... متاسفانه در تیم کارشناسان مذاکره کننده ما تعداد کافی از متخصصان به ویژه در حوزه‌های مالی، تجاری و بانکی حضور نداشتند که خط به خط و بند و به بند توافق را دقیق و به طور تخصصی بررسی کنند تا امروز دچار چنین شرایط ناشی از بی تعهدی آمریکا و اروپا نشویم».

تبدیلِ یک توافق به مسئله حیثیتی!

مقامات دولت بارها با اذعان به دستاورد تقریباً هیچ برجام، تاکید کرده‌اند که آمریکا و اروپا به هیچ عنوان به تعهدات خود عمل نکرده‌اند.

در همین رابطه، ظریف- آذر ۹۷- در نشست بین المللی دوحه گفته بود: «نتایج برجام روی هواست».

اما با اینحال متاسفانه دولتمردان یک توافق تاکتیکی و مشروط را به مسئله‌ای حیثیتی و بلاشرط برای خود تبدیل کرده و لجوجانه می‌خواهند پای حرف خود بایستند و نپذیرند که مرتکب خطایی استراتژیک شده‌اند!

برجام نه تنها هیچ دستاوردی عاید مردم ایران نکرد، بلکه خسارت بزرگی را نیز در پی داشت. بتن ریزی در صنعت هسته‌ای و کوچک شدن سفره مردم تنها بخشی از خسارات برجام برای کشورمان است.

برجام، توافقی عبرت آموز است. متاسفانه دولتمردان در طول مذاکرات هسته‌ای و در مقطعی که زمان امتیازگیری از طرف مقابل بود، در اظهارنظری منفعلانه، پیام ضعف ارسال کرده و گفتند «امضای هر توافق بهتر از عدم توافق است»؛ دولت آقای روحانی درمرحله بعد پذیرفت که «توافق را به صورت یکطرفه، نامتوازن و غیرهمزمان اجرا کند»؛ مقامات ارشد دولت بارها تاکید کردند که «در روز اجرای برجام- دی ۹۴- تمامی تحریم‌ها یکباره لغو خواهد شد و نه تعلیق»؛ پس از آن دولتمردان و رسانه‌های اصلاح طلب «امضای وزیر خارجه آمریکا را تضمینِ اجرای برجام نامیدند»؛ در ادامه مقامات ارشد دولت تاکید کردند که «دولت بعدی آمریکا نمی‌تواند از برجام خارج شود» و... حالا گام‌های هرچند دیرگاه و لرزان دولت برای بازگشت به پیشابرجام، آغاز شده است اما همچنان امیدواری به معجزه اروپاییان پابرجا و سرعت گیر روند رو به جلوی کشور است.