گروه بین‌الملل مشرق- در چشم بسیاری از مردم جهان، انگلیس یکی از کشورهای قدرتمند در عرصه بین‌المللی است، اما شهروندان این کشور سال‌هاست که با بحران‌های مختلفی دست و پنجه نرم می‌کنند که خیلی از آن‌ها سال‌ها پیش از کشورهای جهان سوم رخت بربسته‌اند. یکی از این مشکلات، مسئله تأمین انرژی برای مصارف خانگی از جمله پخت‌وپز و گرم کردن خانه‌ها به ویژه در فصل زمستان است.

گزارش پیش رو، روایت خبرنگار بین‌الملل مشرق درباره برخی از مشکلات ناشی از گرانی انرژی برای شهروندان انگلیسی است. آمار و اطلاعات این گزارش بر اساس مستنداتی گردآوری شده است که رسانه‌ها و سازمان‌های رسمی خود انگلیس منتشر کرده‌اند.

طی فصل سرما در سال گذشته 31 هزار نفر در انگلیس به دلیل سرما در محیط خانه خود (نه در خیابان‌ها) فوت کرده‌اند. این آمار، نسبت به سال گذشته، 29 درصد افزایش را نشان می‌دهد.

آن‌چه بدون شک به ذهن خطور می‌کند این است که این 31 هزار نفر مسلماً به خاطر فقر مادی و درآمد کم به این بلا دچار شده‌اند، اما باید بدانید این ارقام مربوط به افراد کارتن‌خواب و یا بی‌سرپناه نیست، بلکه شهروندانی را در برمی‌گیرد که "خانه" دارند، اما توان تأمین سوخت لازم برای گرم کردن آن را ندارند.

در همین حال، دولت انگلیس از جمله کشورهایی است که برای رسیدن به مقاصد سیاسی خود از تحریم بخش انرژی کشورهایی مانند ایران و روسیه حمایت کرده است؛ موضوعی که به افزایش قیمت حامل‌های انرژی در جهان منجر شده و لطمه مستقیم به زندگی شهروندان انگلیسی زده است.

طی چند ماه اخیر، قیمت نفت به پایین‌ترین میزان خود طی 5 سال گذشته رسیده است و با وجود این‌که انگشت اتهام همه رسانه‌ها به سمت عربستان است، ولی به نظر نمی‌رسد سعودی‌ها بدون چراغ سبز دولت‌های غربی و به طور خاص انگلیس، امکان یا اجازه اختلال در بازارهای نفتی را داشته باشند. دولت انگلیس به دنبال آن است تا علاوه بر رسیدن به مقاصد سیاسی، از کاهش قیمت نفت در فصل سرما نیز سود ببرد.

شاید انگلیسی‌ها از شنیدن خبر کاهش قیمت نفت خوشحال شده باشند و تصور کنند به زودی حداقل یکی از خرج‌های زندگی‌شان کاهش می‌یابد، اما این تصور هم هیچ‌گاه به واقعیت تبدیل نشد. اگرچه قیمت‌های جهانی نفت کاهش یافته و این می‌توانست وضعیت زندگی انگلیسی‌ها را بهتر کند، اما ریاضت‌های اقتصادی که به تصویب دولت این کشور رسیده است، ظاهراً جان شهروندان انگلیسی را هدف گرفته و قرار نیست بگذارد کاهش قیمت نفت فایده‌ای برای مردم این کشور داشته باشد. در راستای آن‌چه گفته شد، گزارش زیر نگاهی است به وضعیت‌نگران‌کننده شهروندان انگلیسی در فصل زمستان.

"مؤسسه پایداری انرژی جهانی" اخیراً گزارش داده است[1] که انگلیس، ایتالیا و فرانسه طی پنج سال آینده با بحران شدید انرژی مواجه خواهند شد. محققان این مؤسسه معتقدند که به عنوان مثال، کشور انگلیس تنها برای تأمین 5.2 سال نفت، 4.5 سال زغال‌سنگ و 3 سال گاز، منابع کافی در اختیار دارد. نتیجه آن‌که کشورهای مورد نظر طی سال‌های آینده کاملاً به کشورهای تأمین‌کننده سوخت‌های فسیلی وابسته خواهند بود. محققان بر اساس میزان ذخائر نفتی و روند مصرف آن نتیجه‌گیری کرده‌اند که قاره اروپا در مقایسه با سایر قاره‌ها از کم‌ترین میزان ذخائر طبیعی برخوردار است.

"آدل جونز" مدیر مؤسسه پایداری انرژی جهانی در ارتباط با گزارش ذکر شده می‌گوید: "این گزارش ضمن نشان دادن آسیب‌پذیری بسیاری از کشورهای اروپایی، شمایی از تهدیدهایی فراهم می‌آورد که اقتصادهای به شدت بدهکار اروپایی به خاطر افزایش قیمت انرژی در جهان با آن‌ها مواجه هستند."

جمعی از مردم انگلیس به افزایش "فقر سوختی" اعتراض می‌کنند

انگلیس یکی از کشورهای قاره سبز ولی بحران‌زده اروپاست که طبق گزارش‌های مختلف با معضل کمبود انرژی و افزایش هزینه‌های سوخت روبه‌روست. این کشور پس از استونی، دومین کشوری[2] است که شهروندان آن با بیش‌ترین مشکلات برای تأمین سوخت خود مواجه هستند.

البته این هزینه بالای تأمین انرژی، تنها به دلیل افزایش قیمت‌های جهانی و به طور کلی زاده عوامل خارجی نیست. روزنامه دیلی‌تلگراف چند ماه پیش با استناد به برخی آمارهای منتشره گزارش داد[3] شرکت‌های تولید برق در انگلیس "برای آن‌که بتوانند هزینه تأمین برق برای خانوارهای انگلیسی را تأمین کنند" بایستی قبض‌های مربوط به هزینه انرژی خانوارها را طی 6 سال آینده بیش از 600 پوند (حدود 940 دلار) در هر سال افزایش دهند، موضوعی که موجب نگرانی بیش از پیش درباره افزایش ارقام "فقر سوختی خانوارها" شده است. "فقر سوختی" شاخصی است که نشان می‌دهد اعضای یک خانوار با توجه به میزان درآمدی که در ماه دارند نمی‌توانند منزلشان را به اندازه کافی گرم نگه دارند.

جدیدترین آمار رسمی دولت انگلیس[4] حاکی از آن است که از هر 10 خانوار انگلیسی، یک خانوار در حال حاضر در فقر سوختی به سر می‌برد. به بیان دیگر در حال حاضر 2.28 میلیون خانوار انگلیسی درگیر جدال برای گرم نگه داشتن منازل‌شان هستند و این رقم طی دو سال آینده تا 2.33 میلیون خانوار افزایش خواهد یافت.

باید توجه داشت که این‌ها، آمارهایی محافظه‌کارانه از میزان فقر سوختی در انگلیس هستند. روش‌‌های دیگری هم وجود دارد که شاخص فقر سوختی را بر اساس خانوارهایی محاسبه می‌کنند که مجبورند 10 درصد از کل درآمدشان را برای گرم کردن خانه‌هایشان بپردازند. طبق این روش‌ها، شاخص فقر سوختی در انگلیس، 4.5 میلیون خانوار است که دو برابر رقم ذکر شده در روش قبلی است. سازمان‌های خیریه مانند "انجمن ذخیره انرژی" این رقم را بالاتر و در حدود 6.59 میلیون خانوار برآورد می‌کنند.[5]

برای درک میزان اهمیت این آمارها باید بدانیم که در انگلیس، طبق گزارش روزنامه گاردین[6] سالانه طی ماه‌های فصل زمستان، هزاران نفر بیش‌تر از ماه‌های دیگر سال جان می‌بازند که فقر سوختی یکی از عوامل دخیل در این میزان مرگ و میر است. فقر سوختی علاوه بر این، پیامدهایی از لحاظ سلامتی مانند ابتلا به بیماری‌های تنفسی، ذات‌الریه و سایر امراض دارد.

بحران فقر سوختی تا جایی در انگلیس وخیم شده است که "جان میجر" نخست‌وزیر اسبق انگلیس در مصاحبه‌ای با پایگاه خبری "فوربس"[7] می‌گوید: "بسیاری از مردم انگلیس باید در سال‌های آینده بین گرم نگه داشتن خانه و داشتن غذا، یکی را انتخاب کنند." این اظهارنظر نخست‌وزیر اسبق انگلیس چندان هم بی‌راه نیست، چرا که سال گذشته پایگاه خبری "فابیان" از نتایج نظرسنجی‌هایی خبر داد[8] که نشان می‌دهند از میان هر 4 خانواده، یک خانواده دست به این انتخاب سخت می‌زنند و معمولاً این زن‌ها هستند که برای گرم نگه داشتن خانه‌هایشان، غذا نمی‌خورند.

نکته مهم این که، همه بخش‌های جامعه انگلیس با مشکلات مربوط به سوخت مواجه نیستند، "فقط مردم" هستند که چنین معضلاتی دارند. روی دیگر این سکه فقر، 6 کمپانی بزرگ انگلیسی موسوم به "6 غول تأمین‌کننده انرژی" قرار دارند که با چند برابر کردن هزینه انرژی در سال‌های اخیر، میزان سودشان را تا چند برابر بالا برده‌اند. این شرکت‌ها که شامل "بریتیش گاز"، "ای‌دی‌اف انرژی"، "ان‌پاور"، "ای‌آن"، "اسکاتیش پاور" و "اس‌اس‌ای" می‌شوند، بیش از 90 درصد انرژی انگلیس را تأمین می‌کنند و طبق آن‌چه روزنامه تلگراف چند ماه پیش افشا کرد[9]، سود آن‌ها طی 4 سال گذشته، تا 5 برابر افزایش داشته است. سود این شرکت‌ها در سال 2009 برابر با 220 میلیون پوند (بیش از 344 میلیون دلار) بوده، اما در سال 2014 به 1.2 میلیارد پوند (بیش از یک میلیارد و 870 میلیون دلار) افزایش یافته است. البته کاهش در‌آمد خانوارهای انگلیس و افزایش شاخص فقر در این کشور بر اثر به کارگیری سیاست‌های ریاضتی هم از جمله دیگر عوامل اثرگذار بر گسترش فقر سوختی بوده‌اند.

انگلیس اگرچه عضو مالی اتحادیه اروپا نیست و توانسته ارزش پول خود را در برابر یورو حفظ کند، اما تا پیش از وقوع بحران مالی تلاش کرده بود خود را با سیاست‌های مالی این اتحادیه وفق دهد. با آن‌که در ماه‌های گذشته اختلافاتی جدی درباره نحوه مدیریت بحران مالی میان لندن و بروکسل رخ‌نمایی کرده است، اما لندن هم از سال 2010 همانند سایر اقتصادهای اروپایی، سیاست‌های ریاضتی را به اجرا درآورده است. دولت ائتلافی انگلیس اعلام كرده که قصد دارد تا سال 2014 میلادی بیش از یك پنجم هزینه‌های بودجه وزارت‌خانه‌ها را كاهش دهد که یکی از نتایج آن، گسترش فقر و ناتوانی خانوارهای عادی از گرم نگه داشتن منازل‌شان بود.

عامل اثرگذار دیگر در این میان، تنش‌های بین غرب و روسیه بر سر حوادث اوکراین بود. چندی پیش روزنامه دیلی‌میل اعلام کرد[10] کاهش 60 درصدی صادرات گاز روسیه به اتحادیه اروپا از طریق اوکراین به افزایش قیمت گاز در انگلیس منجر شده و حتی بی‌بی‌سی هشدارهایی هم مطرح کرده[11] مبنی بر این‌که زمستان سرد امسال ممکن است به اتمام ذخایر انرژی این کشور منجر شود.