سرویس جهان مشرق - نبردهای ماه جاری میلادی برای نیروهای دولت وفاق ملی همراه با موفقیت و پیروزی‌های چشمگیر بوده است. پس از دفع حملات نیروهای ژنرال خلیفه حفتر برای اشغال طرابلس و همچنین پیشروی ناموفق آنها در محور ابوقرین و شهر مصراته، هفته گذشته نیروهای دولت وفاق GNA در یک پیشروی خیره کننده موفق به تصرف شهرهای صرمان و صبراته شده و نوار ساحلی شمال غرب لیبی از طرابلس پایتخت این کشور تا مرز تونس را به طور کامل پاکسازی کردند. اما این نبردها برای ارتش ترکیه که حامی نیروهای دولت وفاق است همراه با خسارات سنگین در حوزه پهپادهای تهاجمی بود.

تغییر رویکرد نیروهای دولت وفاق از دفاع به تهاجم

در حالیکه نیروهای خلیفه حفتر در شوک شکست در محور جنوبی طرابلس و از دست دادن شهرهای صرمان و صبراته در غرب پایتخت بودند، نیروهای دولت وفاق با تجدید قوا و روحیه بالای به دست آمده دو محور عملیاتی جدید و سرنوشت ساز را در غرب و جنوب شرقی طرابلس باز کردند.

هدف اصلی این دو محور تصرف پایگاه هوایی الوطیه در غرب این کشور و شهر ترهونه در ۶۵ کیلومتری جنوب شرقی طرابلس است. با نگاهی دقیق به نقشه میدانی لیبی کاملا مشخص است که در صورت دستیابی نیروهای دولت وفاق ملی به رهبری فائز السراج به این دو منطقه راهبردی، دوران حضور نیروهای وابسته به خلیفه حفتر و امارات در شمال غرب لیبی و تهدید پایتخت این کشور تقریبا خاتمه می‌یابد.

از منطق نظامی  و فنی با توجه به اینکه در مسیر شهر ترهونه و پایگاه هوایی الوطیه هیچ شهر یا منطقه مهم و یا عوارض دفاعی خاصی وجود ندارد، نیرویی که پشتیبانی هوایی مناسبتری در اختیار داشته باشد احتمالا پیروز این دو نبرد حیاتی خواهد بود. مسئله‌ای که در ۱ سال و نیم گذشته و ورود پهپادهای مسلح دو کشور ترکیه و امارات به خاک لیبی نشان داده است که کفه ترازو به سمت طرف ترک سنگینی می‌کند.

فشار شدید پهپادهای Bayraktar ترکیه و نارضایتی نیروهای خلیفه حفتر

به طور کلی اگرچه نیروهای دولت وفاق ملی لیبی و فائز السراج رهبر آنها دولت قانونی و رسمی مستقر در پایتخت این کشور هستند، اما ژنرال حفتر و نظامیان تحت امرش همواره برتری چشمگیری به رقیب داشته‌اند. حدود ۶۰ درصد از خاک لیبی و بیشتر کرانه ساحلی این کشور در کنترل نیروهای ارتش ملی لیبی است و از لحاظ تعداد نیرو و تجهیزات نیز برتری کامل با نیروهای خلیفه حفتر است.

همچنین حجم کمک‌های مصر و امارات و شمار نیروهای مزدور خارجی در بدنه ارتش حفتر نیز بیشتر است و گاهی جنگنده‌های مصری و اماراتی نیز مستقیما دست به بمباران نیروهای دولت وفاق می‌زنند.

اما در حالیکه در ابتدای سال ۲۰۱۹ نیروهای ارتش ملی لیبی تصمیم به تصرف طرابلس و پایان حضور نیروهای دولت وفاق داشتند ورود پهپادهای تهاجمی مدل Bayraktar TB۲ ارتش ترکیه معادلات را به هم زد. البته ترکیه تسلیحات مختلفی در حوزه‌های متنوع در اختیار نیروهای دولت وفاق قرار داده است اما هیچ سلاحی مشابه پهپادهای تهاجمی به نیروهای رقیب خسارت و فشار وارد نکرده است.

معدود سامانه‌های پدافندی ارتش حفتر که میراث ارتش معمر قذافی دیکتاتور سابق این کشور هستند نیز قدیمی بوده و توان قابل ملاحظه‌ای ندارند و سامانه‌های پدافندی Pantsir S ارتش امارات نیز که در لیبی حضور دارند در گذشته و نبرد استان ادلب سوریه نشان دادند که از توانایی لازم برای مقابله با این پهپادها برخوردار نیستند.

این مسئله موجب شد تا علی رغم صدها سورتی پرواز و بمباران پهپادهای ترکیه در سال ۲۰۱۹ تنها ۱ فروند از ناوگان Bayraktar این کشور در میدان نبرد سرنگون شود.

حضور پدافند مرموز اماراتی و سرنگونی پیاپی پهپادهای ترکیه

از ابتدای سال ۲۰۲۰ میلادی و با شدت گرفتن درگیری‌ها میان دو طرف در خاک لیبی به ناگاه اوضاع در خصوص مقابله با پهپادهای مهاجم ترک دگرگون شد.

در حالی که در تمامی نبردهای سال ۲۰۱۹ تنها ۱ فروند پهپاد بایراکتار ترکیه توسط پدافند رقیب سرنگون شد بود، از ماه ژانویه ۲۰۲۰ و ظرف مدت کمتر از ۴ ماه ۱۱ فروند پهپاد Bayraktar ارتش ترکیه توسط سامانه پدافند ناشناس سرنگون شده است. در واقع علی رغم حضور موثر و بمباران شدید نیروهای خلیفه حفتر، اوضاع برای ناوگان پهپادهای تهاجمی ترکیه نیز بحرانی بوده و این پهپادهای ۳ میلیون دلاری ساخت صنایع دفاعی ترکیه فقط در هفته گذشته ۳ مورد سرنگونی را تجربه کرده‌اند.

بسیاری از کارشناسان معتقدند این حجم از موفقیت برای پدافند هوایی نیروهای خلیفه حفتر نمیتواند مربوط به توان گذشته و یا سامانه‌های پانتسیر اماراتی باشد.

وبسایت روسی اسپوتنیک و تعدادی از منابع عرب زبان ادعا میکنند که امارات طی مذاکرات مخفیانه‌ای با رژیم صهیونیستی موافقت آنها را با خرید و استقرار نوعی سامانه پدافندی کوتاه برد در خاک لیبی به دست آورده است که عامل سرنگونی پیاپی پهپادهای ترک در مدت کوتاه اخیر است.

در صورتی که فرضیه مطرح شده صحیح باشد احتمالا شرکت‌های تسلیحاتی اسراییلی نوع جدید و ناشناسی از سامانه‌های پدافندی را در اختیار ارتش امارات گذاشته‌اند و بعید است که سامانه‌های فعلی در حال خدمت در ارتش رژیم صهیونیستی نظیر گنبد آهنین یا اسپایدر به امارات فروخته شده باشد.