به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، پهپادهای جمهوری اسلامی ایران که در دل جنگ تحمیلی هشت ساله عراق علیه ایران متولد و در همان دوران عملیاتی شدند امروزه یکی از بازوان پرتوان نیروهای مسلح کشورمان برای اجرای هر چه بهتر وظایف خود به شمار می روند. این روزها حوزه تأثیرگذاری این هواگردهای بدون سرنشین با قابلیت اطمینان و توانایی‌های عملکردی بالای خود به خارج از مرزهای کشور نیز رسیده و علاوه بر فروش محصول، تولید انبوه آن در کشورهای دوست نیز صورت گرفته است.

متخصصان دفاعی کشورمان با اشراف کنونی روی پلتفرم های مختلف، نشان داده اند نقشه راه مناسبی را برای توسعه صنعت محصولات بدون سرنشین همچون پهپادها در پیش گرفته اند که از جمله مصادیق مهم آن، طراحی پرنده های بدون سرنشین برای ایفای چند نقش متفاوت اما در قالب یک پلتفرم و محصول نسبتا یک شکل هستند که در سایر نقاط دنیا نیز یک نسخه کارآمد است تا علاوه بر کاهش هزینه های طراحی و ساخت، امکان تغییر کاربری پرنده در زمان کوتاه و بسته به نیاز مشتری یا واحد عملیاتی فراهم شود.

بیشتر بخوانید:

۷ نوع سلاح‌ هدایت شونده هوا به زمین برای «سوخو ۲۲» سپاه/ رونمایی از بمب خاص «فیتر» با قابلیت هدایت دقیق تا هدف +عکس

وقتی تصاویر رسانه اروپایی صدها دروغ ضدانقلاب را رسوا کرد/ دقت و قدرت قابل تحسین موشک‌های سپاه در انهدام پایگاه‌های نظامی در کردستان عراق +عکس

اولین محصول ایرانی آماده پرواز در نقش آواکس و GUNSHIP می‌شود/ صدها هزار ساعت تلاش برای برخاستن «سیمرغ» از خاکستر آنتونوف ۱۴۰ +عکس

طی هفته های گذشته بود که آیین الحاق بیش از ۲۰۰ فروند پهپاد راهبردی که توسط وزارت دفاع با همکاری ارتش طراحی و تولید شده با حضور فرمانده کل ارتش، وزیر دفاع و جانشین ستادکل نیروهای مسلح، در چند منطقه از کشور انجام شد. در این مراسم انواع پهپادهای راهبردی از قبیل جت کرار با مأموریت‌های متفاوت شناسایی، انهدامی، شناسایی رزمی، ضد رادار، پرسه‌زن، رهگیری هوایی، مقابله با اهداف متحرک و ثابت همچنین با ویژگی سطح مقطع راداری پایین به سازمان رزم ارتش ملحق شدند.

کرار مجهز به اژدر مارک 46

در یکی از تصاویر منتشره توسط بخش اطلاع رسانی ارتش جمهوری اسلامی ایران، برای نخستین بار یک فروند پهپاد مشهور کرار دیده می شد که به اژدر مارک ۴۶ مجهز شده است. پس از آن بود که دریادار شهرام ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش، با تایید مجهز شدن پهپادهای ایرانی به سلاح های زیردریایی گفت که "پهپاد ضد زیردریایی نداجا، قادر است در بردهای بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر زیردریایی‌های دشمن را منهدم کند. " وی همچنین اعلام کرد که اژدر "مارک ۴۶" یکی از سلاح هایی است که این پهپاد می‌تواند حمل کند و البته این پهپاد یک پرنده چند منظور با قابلیت حمل چند نوع اژدر است. ضمن آنکه پهپاد ضد زیردریایی نداجا علاوه بر اژدر ضد زیرسطحی، می‌تواند اژدر ضدکشتی نیز با خود حمل کند.

کرار چگونه به نیروهای مسلح ایران پیوست؟

پهپاد چند منظوره کرار که از جمله محصولات دفاعی شناخته شده و در عین حال پر استفاده در نیروهای مسلح ما محسوب می شود، در این حوزه یک رکورد دار در جهان و پرنده ای کم نظیر است که به لطف دور اندیشی و آینده نگری متخصصان ایرانی، می تواند نقش های مهم و متنوعی را بر عهده داشته باشد. اگرچه این پرنده در مرداد ماه سال ۸۹ به عنوان پهپادی متفاوت و جدید توسط صنایع دفاعی کشورمان معرفی شد که در کنار نقش آفرینی به عنوان پرنده هدف برای واحدهای پدافند هوایی و هوایی، توان بدل شدن به یک پرنده بدون سرنشین رزمی را نیز داشت، اما از سالها قبل تر، زمزمه های طراحی و ساخت آن به گوش می رسید.

مشخصات اعلام شده برای این پرنده در اوایل دهه 1390، شامل برد هزار کیلومتر، سرعت حدود ۹۰۰ کیلومتر بر ساعت، محموله قابل حمل حدود ۵۰۰ کیلوگرم و سقف پرواز حدود ۲۵ هزار تا ۴۰ هزار پا(۷۵۰۰ تا ۱۲۰۰۰ متر) در نمونه‌های مختلف بود. روش بکارگیری نمونه های اولیه از «کرار» به صورت پرتاب از روی پرتابگر با یک پیشران راکتی اعلام شد که پس از اتمام انرژی آن، رها شده و موتور جت خود پرنده روشن می‌شود.

این پهپاد از موتورهای جت سری طلوع ساخت ایران بهره می‌برد. اما هرچه گذشت، ماموریت‌ها و تخصص‌های این پهپاد بیشتر شد و علاوه بر بمب‌های ۲۵۰ و ۵۰۰ پوندی نصب شده روی این پهپاد رزمی، «کرار» به موشک کروز دریایی «کوثر» نیز مجهز شد که این موشک می‌تواند اهداف سطحی متخاصم را در پهنه دریاها مورد هدف قرار دهد. این در حقیقت نمونه اولیه پهپاد کرار بود که در نقش هدف هوایی، بمباران اهداف زمینی و حملات ضد کشتی وارد خدمت شد.

یکی از نمونه های اولیه پهپاد کرار مجهز به بمب در نمایشگاه هوایی کیش

نقش دیگری که برای پهپاد کرار تعریف و تصاویری از آن نیز پخش شد، مسئله رهگیری و نبرد هوایی بود که در این نقش، پهپاد مور نظر، حداقل به موشک‌های سری شهاب ثاقب مجهز شد. موشک شهاب ثاقب نمایش داده شده با پهپاد کرار شباهت‌هایی نیز به موشک شفق دارد. شفق، موشکی هوشمند است که با استفاده از جستجوگر IIR روی هدف خود قفل می‌کند و با برد ۸ تا ۱۰ کیلومتر، سرعت آن ۲ تا ۲.۷ ماخ است. بنا بر اطلاعات منتشر شده، این موشک ۶۰ کیلوگرمی‌ توانایی نفوذ ۱ تا ۱.۵ متر در انواع زره تانک و شناور را داشته و دقت اصابت آن ۳۰ سانتیمتر مربع در فاصله ۱۰ کیلومتر است.

پهپاد کرار مجهز به موشک هوابه‌هوای شهاب ثاقب در اسفند 1392

اما در رزمایش مدافعان آسمان ولایت نیروی پدافند هوایی ارتش در سال ۹۸، نمونه دیگری از پهپاد «کرار رهگیر» مورد استفاده و بهره‌برداری عملیاتی قرار گرفت که به صورت انتحاری، هدف خود را مورد اصابت قرار می‌داد. تصاویر منتشرشده از نمونه رهگیر انتحاری پهپاد کرار، نشان می‌داد که برای افزایش دقت اصابت به هواگرد متخاصم، در قسمت دماغه آن سنسورهای اپتیکی و یا حرارتی به استفاده شده تا با تعقیب هدف به صورت قفل اپتیکی و یا قفل حرارتی، به آن اصابت کند.

پهپاد کرار در مدل انتحاری

تجهیز پهپاد کرار رهگیر به موشک هوا به هوا، پایان تجهیز این پهپاد نبود و یکی دیگر از دستاوردهای متخصصان دفاعی کشورمان در سالهای گذشته، تیراندازی این پهپاد با استفاده از تیرباری است که در قسمت دماغه این پهپاد نصب شده و با استفاده از یک مسلسل سه لول و نواخت تیر بالا، قابلیت شلیک تیر اخطار و یا تیراندازی به سمت اهداف در آسمان را دارد.

تیربار نصب شده روی پهپاد کرار

پوست اندازی کرار با مهمات نقطه زن

در سال ۱۳۹۹ و در جریان رونمایی های مربوط به صنعت دفاعی، تصاویر جدیدی از پهپاد کرار و در عین حال عملیات بمباران توسط این پرنده بدون سرنشین منتشر شد. در مراسم مورد نظر موشک هوا به هوای آذرخش، بمب هدایت لیزری ۵۰۰ پوندی، نمونه‌ای جدید از بمب بالابان و بمب خوشه‌ای سیمرغ به عنوان تسلیحات جدید پهپاد کرار معرفی شدند. بحث اضافه شدن توان حمل بمب‌های دورایستا مثل سری بالابان و همچنین بمب‌های هدایت لیزری نشان‌دهنده یک تغییر مهم در سیستم های داخلی این هدف برای پذیرش این نسل از مهمات جدید است.

بمب یاسین (کادر مشکی)، موشک آذرخش (کادر زرد) و بمب هدایت لیزری (کادر قرمز)

مسئله مهم دیگر، نمایش دقت بالای این پرنده بدون سرنشین در حوزه بمباران حتی با بمب‌های غیر هوشمند بود. بر اساس تصاویر منتشر شده توسط وزارت دفاع این پهپاد با پرتاب یک تیر بمب مارک ۸۲ از ارتفاع ۶۴۰ متر و با سرعت ۵۹۳ کیلومتر در ساعت موفق شده است خیلی نزدیک به مرکز هدف را با موفقیت مورد اصابت قرار دهد.

در آن این طور گمانه‌زنی شد که پهپاد مورد نظر در حقیقت به نوعی از سیستم‌های هدف‌گیری جدید مجهز شده که در درون این پهپاد نصب می‌شوند. می‌توان بر اساس این تصویر این گونه اعلام کرد که پهپاد مورد نظر حداقل در بحث حمله به اهداف ثابت به دقت بسیار خوب و قابل تحسینی رسیده است.

تست پهپاد کرار در نقش بمب افکن و دقت بالای اصابت

از سوی دیگر در جریان رزمایش 3 سال قبل نهاجا به نام مدافعان آسمان ولایت ۹۹ با یک ماموریت جدید از کرار رو به رو شدیم که آنهم بحث جنگ الکترونیکی توسط این پهپاد بود. در آن زمان تصویری از این پهپاد منتشر نشده ولی می توان این گونه در نظر گرفت که این پرنده می تواند به غلاف های جنگ الکترونیکی به صورت درونی یا نصب شده زیر بدنه مجهز شده و عملیات اخلال بر علیه رادارها یا سیستم های مخابراتی دشمن را به انجام برساند.

نکته مهم دیگر در خصوص ارتقاء پهپاد کرار که سال گذشته توسط امیر صباحی‌فرد فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش اعلام شد، ارتقاء چشمگیر سقف پروازی این پرنده بود. وی چنین ارتقائی را ناشی از نصب "موتور طلوع ۵ " که از جمله محصولات تولید شده توسط وزارت دفاع کشورمان است، دانست.

اطلاعات مربوط به نسل های اولیه پهپاد کرار

فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش اعلام کرده "برای اینکه پهپاد کرار بتواند اوج گرفته و به ارتفاع ۴۳ هزار پا برسد، مجبور شدیم پس از پرواز، حرکت اوربیت یا چرخش را انجام داده و بتواند پس از اوج، به ارتفاع ۴۳ هزار پا دست پیدا کند تا در خط اصلی قرار بگیرد. این اتفاق رخ داد و در ۴۳ هزار پا وارد مدار اولیه شد. " که نشان دهنده ویژگی های مهم پروازی و قدرت بالای پرنده مذکور در تغییر ارتفاع و کنترل از روی زمین آنهم در چنین ارتفاع بالایی است که بعضا جنگنده های با سرنشین، در این ارتفاع به عملیات و حرکت می پردازند. ضمن آنکه با چنین دستاورد مهمی و پرواز در ارتفاع بالا، امکان پرتاب بمب های دور ایستا مانند بالابان یا یاسین و... در بردهای بیشتر به نسبت تست ها و آزمایشات فعلی فراهم می شود و این پرنده می تواند تا ۲ برابر برد فعلی، یک بمب هدایت شونده هواپرتاب را به سمت هدف در نظر گرفته شده شلیک کند که چنین اقدامی، ضمن آنکه کرار را از تیررس انواع سامانه های پدافندی دور می کند، امکان شناسایی یک بمب کوچک اما نقطه زن را نیز برای رادارها و سیستم های پدافندی دشمن سخت تر از گذشته خواهد کرد.

کرار؛ جدیدترین مأموریت در نقش ضد زیردریایی