سرویس فرهنگ و هنر مشرق - فیلم «رحمان ۱۴۰۰ » در ۲۴ اسفند ۱۳۹۷ به عنوان یکی از گزینه‌های نوروزی سال ۱۳۹۸ روانه اکران سراسری شد. تهیه‌کنندگی این فیلم را «علی سرتیپی» تهیه‌کننده و پخش کننده سینما، مدیر پردیس سینمایی کوروش و مدیرعامل موسسه فیلمیران (بزرگترین موسسه پخش آثار سینمایی) عهده دار بود و جور کارگردانی فیلم را منوچهر هادی بر دوش می‌کشید.

این اثر با حاشیه فراوانی روی پرده سینما رفت و درهمان مقطع که حواشی فیلم فضای رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی را تحت‌الشعاع قرار داد، «افکارنیوز» درباره تهیه‌کننده فیلم در زمان حواشی اکران این اثر نوشت: اگر پروسه تولید تا اکران یک فیلم را در نظر بگیریم، سرتیپی و فیلمیران تمام آن چرخه را برای فیلم‌هایشان در انحصار دارند. تولید، پخش و اکران یک فیلم در مشت فیلمیران است. نگاهی به آمار فروش فیلم‌هایی که توسط این مجموعه تولید یا پخش شده‌اند نشان‌دهنده میزان سیطره فیلمیران در سینمای ایران است.این میزان نفوذ باعث شده تا برخی از کارشناسان این وضعیت را با دهه ۴۰ میلادی سینمای آمریکا مقایسه کنند؛ سال‌هایی که چند کمپانی فیلمسازی با انحصاری که داشتند، فضای تراست را به‌وجود آورده بودند.

قبل از نمایش فیلم سازمان سینمایی از تهیه‌کننده فیلم خواهش کرده بود که بخشی از صحنه‌های ساختارشکن فیلم را حذف کند. سرتیپی نسخه‌ای را تعدیل کرده و به موسسه بهمن سبز(موسسه‌ای که مدیریت سینماهای حوزه هنری را بر عهده دارد) واگذار کرد اما این فیلم در سایر سینماها بدون حذفیات مورد نظر سازمان سینمایی وقت منتشر شد.

افکارنیوز در ادامه گزارش خود می‌نویسد: تا قبل از این هم بودند فیلم‌هایی که در آن‌ها دیالوگ‌های جنسی وجود داشت، اما رحمان ۱۴۰۰ یک قدم جلوتر رفت. در فیلم جدید منوچهر هادی، شوخی‌های فیزیکال و حتی متاسفانه در مواردی اروتیک هم اضافه شده است. اگر تا قبل از این کودکان پس از تماشای یک فیلم یک تکیه‌کلام را در کوچه و خیابان به زبان می‌آوردند، امروز و پس از تماشای این فیلم جلوی پدر و مادرشان پایین‌تنه خود را به شیوه رحمان ۱۴۰۰ تکان خواهند داد. فیلم جدید هادی از ارزش‌های هنری کیلومترها عقب و از ارزش‌های اخلاقی فرسنگ‌ها عقب‌تر است.

سالن‌هایی مثل کوروش، ایران (که سرگروه فیلم بوده) و سینماهای اصلی در شهرستان‌ها از جمله این سینماهاست. احتمالاً کارگردان این‌طور فکر کرده که نمایش نسخه غیرمجاز در سالن‌هایی مثل کوروش به دلیل میزان بالای تماشاگر آن‌ها، تأثیر زیادی در فروش خواهد داشت. دلیل اینکه سازمان سینمایی دیر متوجه این مساله شده آن است که نسخه غیرمجاز فقط در چند سینما درحال نمایش بوده و زمانی که به آن‌ها گزارش شده، متوجه شده‌اند.

بیشتر بخوانید:

آغاز موج شوخی‌های دستی روی پرده سینما

اعترافات کارگردان فیلم رحمان ۱۴۰۰ : شوخی جنسی در کمدی خیلی مهم است

این سالن‌ها پس از اطلاع و تذکر ارشاد، نسخه غیرمجاز را کنار گذاشتند. از جمله حذفیاتی که اعمال نشده یکی پلان بسته رقص شخصیت زن فیلم و دیگری نمایش اندام نامناسب همان شخصیت بوده است. مورد سوم مربوط به یکی از سکانس‌های پایانی مربوط به دختر رحمان است.

مورد عجیب دیگر رحمان ۱۴۰۰ اکران همزمان سه نسخه متفاوت از فیلم در سینماهاست؛ یک نسخه اصلاح‌شده توسط ارشاد، یک نسخه غیرمجاز سازندگان فیلم و یک نسخه که سالن‌های حوزه هنری در حال اکرانش بودند! طبق شنیده‌ها، منوچهر هادی مسوول اعمال اصلاحات بوده و برخی از موارد اصلاحی را کنار گذاشته است.

اما وطن امروز این فیلم را سرآغاز برای باب شدن شوخی دستی در سینما توصیف کرد و افکارنیوز آن را در گونه تازه تاسیس سرتیپی با عنوان تخیلی- جنسی توصیف کرد.

روزنامه جوان درباره این فیلم نوشت : یک داستان تکراری باز هم در زرورق شوخی‌های جنسی و رکیک پیچیده شده و منوچهر هادی، همچون اغلب کارهای سینمایی طنز، با بی‌هنری تنها طریق نشاندن خنده بر لبان مردم را استفاده از نشانه‌ها و دیالوگ‌های جنسی یافته است، و کاری کرده که انسان از ترس عواقب کار و تأثیرات این طنز بر فرهنگ و دامن زدن آن به آسیب‌های فرهنگی، عطای این طنز اجتماعی را به لقایش ببخشد.

با این حال پروسه اظهارنظر رسانه‌ای تکذیب و اصلاح مجدد در روزهای کاری آغاز کاری سال ۱۳۹۸، ۱۰ روز به طول انجامید و فیلم با همین حواشی به فروشی قابل توجهی دست یافت و در نهایت مدیران سازمان سینمایی که با نقدهای بسیاری مواجه شدند، برای اینکه کارشان به استعفا نکشدمجبور شدند فیلم «سلطان بی‌تاج و تخت سینمای ایران» را از پرده سینما پایین بیاورند.

بیشتر بخوانید:

پلتفرم «فیلم نت» با کدام پشتوانه اقتصادی وارد معرکه اغتشاشات شد؟ +عکس

در حالیکه مسئولان ساترا هر شب خواب فیلتر شدن فیلیمو را برای اثبات خودشان می‌دیدند سریال پورنوگرافی - کمدی «دفتریادداشت» توانست به سادگی از این نهاد مجوز دریافت کند و تولید شود. سرتیپی دوباره ژانر تخیلی -جنسی را با «دفتریادداشت» احیا کرد

سینمای ایران پس از ظهور و بروز دوران پلت‌فرم‌ها به حاشیه رانده شد و کانون‌های قدرت- ثروت، سرمایه‌های خود را در پلت‌فرم‌ها متمرکز کردند. سرتیپی با داشتن قدرتی خاص در سینما، پلت‌فرم «فیلم‌نت» را با همکاری گلرنگ فتح کرد و بر تخت پادشاهی تازه‌ای نشست و در شرایطی که ساترا مشغول سرو کله‌زدن با فیلیمو بود تا قدرت پوشالی خود را اثبات کند، پلت‌فرم فیلم‌نت با سریال «پوست‌شیر» تمامی رقبایش را یک شبه پشت سر گذاشت.

در دو سال‌ گذشته مهمترین چالش شبکه‌ نمایش خانگی تمکین پلت‌فرم‌های ناشر از سکوی ناظر است و نادیده‌گیری سکوی ناظر حواشی رسانه‌ای فراوانی را رقم زد.

در حالیکه مسئولان ساترا هر شب خواب فیلتر شدن فیلیمو را برای اثبات خودشان می‌دیدند سریال پورنوگرافی - کمدی «دفتریادداشت» توانست به سادگی از این نهاد مجوز دریافت کند و تولید شود.

انتشار سریال «دفتریادداشت» و محتوای ساختار شکن آن با شوخی‌های فراوان جنسی در هفته‌های اخیر نشان داد که پیش‌بینی‌ها در مورد عملکرد این پلت‌فرم با مدیریت «سرتیپی» و تکرار «حماسه رحمان ۱۴۰۰» بسیار محتمل است و ساترا که در مهار فیلیمو نمره قابل قبولی دریافت نکرده بود، با این سریال بار دیگر نشان داد ساترا مدت هاست نزد پلتفرم ها از اعتبار افتاده است.

در روز ۱۵ آذر ماه با انتشار گزارشی انتقادی، مشرق به محتوای ساختارشکن این سریال پرداخت و از «بی‌عملی» سکوی ناظر انتقاد کرد.

بیشتر بخوانید:

بازگشت رضا عطاران با شوخی‌های جنسی/ چرا ساترا «دفتر یادداشت» فیلم‌نت را رها کرده است؟

پس از گزارش مشرق؛ ۲۰ آذر روزنامه فرهیختگان نیز در گزارشی تفصیلی این سریال را بازگشتی موذیانه به شوخی‌های جنسی ولاندا بوزانکایی فیلم‌های فارسی پیش از انقلاب توصیف کرد و نوشت: در این سریال، تصور می‌شود که با ربط دادن هر چیز ساده‌ای به مسائل جنسی مایه‌ای کمیک خلق شده. از اشیای دور و برمان تا کلمات، تعابیر و جمله‌های معمولی که کافی است با کمی دستکاری و اداهای مشکوک و موذیانه، دوپهلو تعبیر شوند و یک‌سر آنها به مسائل جنسی پهلو بزند. تا وقتی چنین مواردی کم هستند، هنوز تابوشکنی جذاب است.

به تدریج سایر رسانه‌های مجازی نیز به محتوای این سریال واکنش نشان دادند.

سازندگان در سریال «دفتر یادداشت» به صورت افراطی شوخی‌های موذیانه را پررنگ کردند که روزنامه معتدل هفت‌صبح به آن واکنش نشان داد و درباره محتوای سریال نوشت: سریال دست به دامن شوخی های جنسی شده و همچنین از خط قرمز عبور کرده؛ از علاقه ایرج به جنس مخالف و اصرار به دعوت از زن متاهل به خانه تا ماجرای شوگرددی و خیانت. در قسمت چهارم نمایی وجود داشت که حمید به ایرج، متاهل بودن منیر را یادآور می شود. پس می توان نتیجه گرفت اصرارهای قبلی، به خاطر عدم اطلاع ایرج و نیز آلزایمر او بوده. این که بعدا وجه علاقه مندی ایرج به زنان چه سمت و سویی دارد و آیا سریال نسبت به دیگر ایرادهای گرفته شده، رفع سوءتفاهم می کند، باید منتظر ماند.

کلاه ساترا در برابر سلطان سینما پشم ندارد

روز گذشته خبری را کانال «چارسوفرهنگ» (کانال تلگرامی وابسته به روزنامه فرهیختگان) منتشر کرد که بر «بی‌عملی» ساترا سکوی ناظر شبکه نمایش خانگی صحه می‌گذرد.

در متن خبری که چارسو منتشر کرده آمده است: براساس پیگیری‌های «فرهیختگان»، اکثر ممیزی‌های سریال «دفتریادداشت» از سوی پلتفرم فیلم‌نت اعمال شده است اما با این حال سازندگان این اثر درصدی از این ممیزی‌ها را رعایت نکردند. اتفاقا سکانس‌هایی هم که عموما از جانب فضای اجتماعی مورد اعتراض قرار گرفته هم به خاطر همین عدم توجه به ممیزی‌ها است.

بنا بر شنیده‌ها ظاهرا این اولین بار نیست که پلتفرم‌های شبکه نمایش خانگی، نظراتی که ساترا به آن‌ها متذکر می‌شود را تماما اعمال نمی‌کنند و در برخی موارد حتی از اعمال موارد اعلامی صرف‌نظر می‌کنند.

لازم به یادآوری است که تهیه‌کننده این سریال از مدیران تولید دفترش به عنوان تهیه کننده پروکسی استفاده می‌کند، در حالیکه تهیه‌کنندگی واقعی این آثار پلت‌فرم توزیع کننده است.

با این حال مدیریت این پلت‌فرم را سرتیپی برعهده دارد و بر اساس اشارات آغازین، این دومین باری است که سرتیپی قوانین ممیزی را نادیده می‌گیرد. مورد اول در مورد رحمان ۱۴۰۰ با قاطعیت سازمان سینمایی به توقیف فیلم منجر شد و در مرتبه دوم ساترا به دلیل نداشتن پشتوانه قانونی نمی‌تواند توزیع این سریال متوقف کند.

ضروری است در مورد این سیر تخلفات با وجود موضع انفعالی ساترا تصمیات قاطعانه‌تری اتخاذ شود.