سرویس فرهنگ و هنر مشرق - حواشی فراوان سریال «سقوط» به تبع آن خروج پرحاشیه حمید فرخ‌نژاد یک روی سکه و وجه دیگر آن حواشی سامانه« فیلیمو» و بی توجهی این پلت فرم به چارچوب های نظارتی ساترا ، مرتبط با سریال سقوط است.

فعالیت‌های غیرقانونی فیلیمو و شکوری همچنان ادامه دارد

اخیرا یکی از مکاتبات ساترا با فیلیمو در فضای مجازی منتشر شده که ابعاد تازه‌ای از حواشی مربوط به سریال «سقوط» را افشا می‌کند. محتوای این نامه نشان می‌دهد عوامل سازنده «سقوط» بدون دریافت‌ مجوزهای قانونی مشغول ساخت این سریال بوده‌اند.

در این نامه ساترا به عنوان نهاد نظارت بر تولیدات شبکه نمایش خانگی و پلت‌فرم‌های فعال خطاب به محمدجواد شکوری‌مقدم مدیرعامل شرکت فناوران ایده‌پرداز صبا (رسانه فیلیمو) ، آمده است: تولید و انتشار سریال و برنامه تلوزیونی بدون انجام فرآیندهای قانونی تخلف محسوب می‌شود که متأسفانه این روند قانون‌گریزی و عدم تمکین به مقررات در رسانه «فیلیمو» نهادینه شده است. لذا ضمن تذکر جدّی به فیلیمو برای تخطی از مقررات ساترا، در صورت عدم توجه رسانه «فیلیمو» به فرآیندهای قانونی، پیگیری حقوقی و قضایی در برابر این تخلفات صورت خواهد پذیرفت.

درباره سریال «سقوط» شایعات فراوانی مطرح می‌شد، از جمله شایعات پررنگ این است که طراحی اولیه سریال را مرتضی اصفهانی {رضا اصفهانی در تیتراژ فیلم‌های مسعود کیمیایی در دوران سعید امامی} با نام حقیقی «مرتضی قبه» برادر «غلامرضا قبه» معاون شهردار اسبق تهران غلامرضا کرباسچی، را برعهده داشته است.

اصفهانی طی سال‌های اخیر پیمانکار ساخت سریال در یک دستگاه‌های امنیتی است و با استناد به این حضور می‌توان حدس زد که فیلیمو چرا بازوی نظارتی حاکمیت را برای ساخت این سریال امنیتی نادیده گرفته است.

عدم تعهد به اخذ مجوز در یک همکاری مشترک امنیتی مسئله ساختارشکنی و ترکتازی این سامانه را بیشتر از گذشته زیر ذره‌بین می‌برد. اگر فیلیمو قرار باشد در تولیدی مشترک با یک «نهادهای امنیتی » همکاری داشته باشد، دیگر نیازی نمی‌بیند که برای تولید آن محصول از درگاه‌های قانونی کشور مجوز دریافت کند!

آیا سایر تهیه‌کنندگان و مولفان آثار امنیتی در سیما و سینما وقتی با یک ارگان امنیتی همکاری می‌کنند، پروانه ساخت و نمایش دریافت نمی‌کنند؟

فیلیمو که بر اساس تحلیل‌های منتشر شده در فضای مجازی محصول نوعی انحصار و فرصت‌سازی منتج از سیاست‌های حاکمیتی است، چگونه می‌تواند در دومین تولید مشترک امنیتی‌اش ابزارهای نظارتی را نادیده گیرد. اگر فیلیمو به سومین محصول مشترک خود دست پیدا کند، آیا برای بازوهای نظارتی حاکمیتی اهمیتی قائل خواهد بود؟

در فرآیند قدرتمند شدن فیلیمو ۲۸ شبکه نمایش خصوصی فعال از گردونه رقابت خارج شدند، طبیعی است وقتی چنین بستر مهمی با حمایت تام دولتی در اختیار یک بنگاه اقتصادی - فرهنگی قرار گیرد و وارد یک تولید مشترک امنیتی می‌شود، زمینه‌هایی تشدید می‌شود تا سفارش دهنده خودش را از قانون بالاتر ببیند.

زمانی که صلاحیت‌ها و ابعاد نظارتی بر فیلمنامه، محتوا، بازیگران و مولفان یک اثر توسط نهادی قانونی همچون ساترا مورد ارزیابی قرار نمی‌گیرد، تراژدی «حمیدفرخ‌نژاد» کمترین رخداد ممکن است.

قانون شکنی فیلیمو در یاغی چگونه سایر پلت‌فرم‌ها را یاغی کرد؟

عدم اخذ پروانه ساخت برای تولید سریال «سقوط» نخستین اقدام غیرقانونی پلت‌فرم «فیلیمو»، برای عبور از قوانین نهادهای قانونی در حوزه تولید و توزیع مجموعه‌های نمایشی نیست. این سامانه در این زمینه دارای سوابق متعددی است و چند ماه قبل دست به اقدام مشابهی زد.

فروردین امسال همزمان با توزیع چندین سریال همزمان با نوروز ۱۴۰۱ ، اخباری به صورت مکرر در فضای غیر رسمی منتشر شد که سریال‌های توزیع شده، مجوزهای رسمی را برای انتشار از ساترا دریافت نکرده‌اند.

آثاری نظیر جادوگر، یاغی، مهمونی از جمله سریال‌هایی بودند که بر اساس اعلام رسمی چندین رسانه بدون بازبینی از طریق خروجی دو پلت فرم فعال منتشر شدند. حتی شنیده‌هایی حاکی از آن بود که مجوز سریال عروسکی «شهرک کلیله و دمنه» (محصول فیلم‌نت) به تبع این یاغی‌گری فیلیمو و نماوا از گرفتن مجوز سرباز زده است.

وقتی‌ یاغی‌ با یاغی‌گری فیلیمو و مدیریت این سامانه بدون نظارت ساترا توزیع شد، فیلم‌نت که دور تازه فعالیت‌هایش را آغاز کرده بود، در این هنجارشکنی ساختاری و فراگیر از فیلیمو پیروی کرد. بر اساس خبر مندرج در سایت فرارو، ساترا در نامه‌ای که ۲۴ اردیبهشت ماه به علی سرتیپی، مدیرعامل فیلم‌نت فرستاد، از بازبینی و تدوین اولیه ۵‌ قسمت اول سریال«شهرک کلیه و دمنه» و مخالفت با صدور پروانه انتشار آن خبر داد.

بیشتر بخوانید:

احتمال ابطال مجوز فیلیمو و نماوا

مدیریت ساترا در ماه‌های ابتدایی سال سعی کرد با رفتاری تعاملی و بدون هیاهو این مسئله را برطرف کند اما فیلیمو و سایر پلت‌فرم‌ها توجهی به این تعاملات و هشدارهای ساترا نکردند و این روال غیرقانونی تا خردادماه امسال امتداد پیدا کرد. دو پلت فرم دیگر با تبعیت از فیلیمو حاضر به ارائه تولیدات داخلی خود برای اخذ مجوز نشدند.

مقیسه ریاست ساترا نیز در صراحتا اعلام کرد: «به صورت کاملا واضح، تخلف محتوایی یعنی این که برخی بخش‌های منتشرشده مجوز انتشار از ساترا ندارند. فهرست تخلفات در صورت تأیید حقوقی منتشر خواهد شد.»

با این نادیده‌انگاری‌ پلت‌فرم‌ها صبر ریاست ساترا لبریز شد و مقیسه در اظهارنظری قاطعانه گفت: «برخی پلتفرم‌ها تخلفاتی داشته‌اند که به کسر امتیاز آن‌ها منجر شده است و در صورت رسیدن امتیاز هر رسانه به کمتر از حداقل اعتبار لازم، اقدام قانونی انجام خواهد شد.»

برای ساترا چاره‌ای باقی نمانده بود که با این تخطی‌ها و رفتارهای غیرقانونی ولنگارانه، تنها راه باقی مانده انجام اقدام قاطع و قانونی است. چندی بعد خبری به صورت غیر رسمی منتشر شد که ساترا اقدام به ابطال‌ مجوزهای چند پلت‌فرم قانون شکن کرده و برای هر گونه اقدام پیشگیرانه از نهادهای قضایی دستور فیلترینگ را اخذ کرده است.

یک روز پس از این شایعه در روز دهم خرداد ماه سال جاری سعید مقیسه ریاست سازمان ساترا این خبر را تصدیق کرد، اما خبر داد که این اقدام همچنان قطعی نشده است تا نظارت مشمول رفتارهای صرفا سلبی و سخت‌گیرانه نباشد.

بر اساس تاریخچه ذکر شده و لیست بلندبالای تخلفات فیلیمو یاغی شده و مستند به نامه اخیر ساترا مبتنی بر عدم اخذ مجوزهای تولید سریال‌ سقوط و حجم تخلفات یک سال اخیر سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در مورد انجام هر اقدام قانونی محق است.

شکایت از فرخ‌نژاد می‌تواند زمینه تهاتر تخلف فیلیمو باشد؟

حمید فرخ‌نژاد در سریال تولید مشترک فیلیمو دستمزد فوق العاده‌ای برای حضور در نقش یک کاراکتر امنیتی دریافت کرد و پس از ایفای نقش در این سریال از ایران خارج شد و زمینه انتقادات فراوان به فیلیمو در فضای مجازی با توجه به رقم دریافتی این بازیگر پس از خروج از ایران چند برابر شد.

اما فیلیمو به جای واکنش به فرخ‌نژاد، فاطمه‌آذری کارمند حوزه روابط عمومی ‌اش را به دلیل عدم حمایت از اعتصابات نیمه آذرماه اخراج کرد.

نکته جالب اینجاست که فرخ نژاد بازیگر سریال فیلیمو با دستمزد چندین میلیاردی پس از خروج از کشور مردم را تشویق به تحریم این رسانه می‌کند و نتیجه اپوزیسیون نمایی برای یاغی‌های فیلیمو به تحریم توسط آشوب‌طلبان می‌شود.

از سوی دیگر اقشار سیاسی مخالف آشوب‌طلبان، تمایلی ندارند که هزینه‌ای بابت خرید اشتراک متحمل می‌شوند، صرف استخدام افرادی فراوانی نظیر فرخ‌نژاد شود.

مخاطبان خاکستری فیلیمو نیز باور نمی‌کنند که با توجه به اخراج اخیر روابط عمومی این سامانه، سریال امنیتی «سقوط» را محض جلب نظر مخاطبان ساخته باشند.

با توجه به قراردادهای تیپ گروه‌های تولید با بازیگران، شکایت از حمید فرخ‌نژاد در دستگاه‌های قضایی و تعقیب بین‌المللی تنها کلیدی است که قفل سریال توقیف شده «سقوط» را باز خواهد کرد.باید منتظر ماند و دید که مدیران فیلیمو با این کار از چاه ویل حواشی این بازیگر خارج می‌شوند؟