گروه ورزشی مشرق- در جریان لیگ گذشته و در بحث خصوصی‌سازی استقلال و پرسپولیس، موضوع انتشار ریز قراردادهای بازیکنان این دو باشگاه و به تبع آن سایر باشگاه ها مطرح شد. در این راستا شاهد انتشار ریز هزینه‌های یک فصل چند باشگاه بودیم که تفاوت هزینه ها را به خوبی نشان می داد. البته، در روزهای اخیر عموم تیم های لیگ برتری مبالغ قرارداد بازیکنان و کادر فنی را اعلام داشتند که گام موثری در جهت مقابله با دلالی و هزینه های بدون ضابطه بود؛ اما ماجرا به همین نقطه ختم نمی شود.

همه چیز شفاف شود
بدهی‌های عجیب و غریب استقلال و پرسپولیس که در جریان پروژه خصوصی‌سازی این دو باشگاه ‌از آن پرده‌برداری و مشخص شد، نتیجه هزینه‌های غیرشفافی بود که سال هاست در فوتبال ایران صورت می گرفته است. البته اتفاقاتی مانند دادن خانه و ماشین به جای مبلغ قرارداد هم مزید بر این شد تا تا سازمان لیگ برای فصل جدید، باشگاه‌های لیگ برتری را ملزم به شفاف‌سازی کند. این سازمان مصرانه از تیم های لیگ برتری خواست تا فهرست قراردادهای‌ خود با مربیان و بازیکنان را با اعلام ریز قرارداد منتشر کنند. تاج حتی اعلام کرد، اساس و معیار سازمان لیگ، قراردادهایی است که در باشگاه‌ها عمل می‌شود و در سازمان لیگ ثبت خواهد شد. معاملات در باشگاه‌ها باید با پول رایج کشور انجام شود، نه با دلار، ویلا و ماشین و خانه.

ماجرای شفاف‌سازی هزینه‌های باشگاه‌های فوتبال، طرفداران غیرفوتبالی هم داشت. وزیر ورزش و جوانان بار‌ها در گفته‌هایش تأکید ویژه کرد که شفاف‌سازی مالی باید انجام شود. وزیر صنعت، معدن و تجارت به باشگاه‌های صنعتی دستور داد، ‌حساب‌هایشان را شفاف کنند تا حساب کار دست همه بیاید که ماجرای شفاف‌سازی جدی‌تر از همیشه است.

سقف بودجه اجرایی خواهد شد؟
در این میان دو بحث پیش می آید؛ یکی اجرایی بودن این قانون با توجه به تجربه قانون سقف قرارداد و دیگری چگونگی الزام باشگاه ها به رعایت این سقف.

بحث درست یا غلط بودن انتشار قراردادها هم یکی از مباحثی است که مخالفان و موافقان خود را دارد. اما مدیران باشگاه‌های لیگ برتری با پیش کشیدن بحث اخلاقیات، موضوع شفاف‌سازی مالی را درست نمی‌دانند و بر این باورند، وقتی دستمزد دیگر قشرهای ‌جامعه مخفی و خصوصی است، چگونه است فوتبالیست‌ها باید ریز رقم قرارداد‌هایشان را منتشر کنند؟ البته این ماجرایی است که در فوتبال دنیا کاملا رایج است و در همه دنیا تقریبا رقم نقل و انتقالات منتشر می‌شود. به نظر پیش کشیدن بحث اخلاق در این زمینه چندان استدلال قوی به نظر نمی‌رسد؛ به ویژه که اگر بخواهیم با استناد به همین استدلال مانع انتشار ارقام قرارداد شویم،‌‌ همان مفاسدی که پیش از این در فوتبال ما بوده، دوباره شایع می‌شود.

باید این نکته را هم در نظر بگیریم وقتی در مقام مقایسه با سایر کشورها بر می آئیم باید به این نکته نیز اذعان کنیم که در سایر کشورها نیز قرارداد در رسانه عمومی منتشر می شود؛ اما مدیر باشگاه چون با انتخاب مردم بر این مسند نشسته، باید جوابگوی هزینه ها باشد. اما از آنجایی که در ایران بیشتر باشگاه ها دولتی بوده و بودجه را از دولت دریافت می کنند، با قانون سقف بودجه روبرو شده اند و می بایست تمام هزینه های خود اعم از خرید بازیکن، سفرهای خارجی و ... را با 18 میلیارد مصوب شده تطبیق دهند. اگر آنها از این سقف تجاوز کنند توسط سازمان لیگ با آنها برخورد خواهد شد.

آیا سقف بودجه مانع پرداخت های میلیاردی می شود؟
در شرایطی که سازمان لیگ به جای قانون سقف قرارداد، قانون سقف بودجه را گذاشته و باشگاه‌ها می‌توانند با کم و زیاد کردن رقم قرارداد‌هایشان هم رقم‌های میلیاردی دلخواهشان را بپردازند و هم شفافیت را چاشنی کار کنند، هنوز برخی زیر بار قانون نمی‌روند و به دنبال راه فرار می‌گردند.

با این ارقامی که هر روز در رسانه ها برای خرید بازیکنان اعلام می شود، قبول اینکه یک تیم مطرح با 18 میلیارد قرارداد بازیکنانی که تا فصل قبل بعضاً بالای یک میلیارد می گرفته اند را تمدید کند یا قرارداد جدید با یک بازیکن مطرح ببندد، کمی دور از ذهن به نظر می رسد مگر اینکه مانند افشارزاده رسما اعلام کنند که با هیچ بازیکنی بالای یک میلیارد قرارداد نمی بندیم. البته مدیران دیگری مانند مدیران سپاهان و پیکان رسماً اعلام کرده اند برای جذب بازیکنان مطرح خود مبالغی بیش از یک میلیارد پرداخته اند که انتشار قراردادها نیز این را نشان داد.

هفته گذشته بود که رقم قرارداد محمدرضا خلعتبری منتشر شد و بنا بر اعلام مهرزاد خلیلیان، برای پیوستن به سپاهان یک میلیارد و دویست میلیون تومان دریافت کرده است، ‌حال آنکه خلعتبری برای دریافت رضایت‌نامه‌اش از عجمان، 350 هزار دلار (نزدیک به یک میلیارد تومان) را شخصا پرداخت کرده و با یک حساب سرانگشتی، می‌فهمیم انتقال او به سپاهان، دویست میلیون تومان برای او سود داشته است. مدیرعامل باشگاه پیکان با بیان اینکه ملبغ قرارداد رحمتی یک و نیم میلیارد است، گفت: "براساس صحبت‌های وزیر ورزش و سیاست فدراسیون فوتبال، قرار است سقف بودجه باشگاه را رعایت کنیم، به همین دلیل ممکن است به یک بازیکن بیش از یک میلیارد و به یک بازیکن 150 میلیون تومان پرداخت کنیم."

همین استدلال ساده نشان می دهد قانون سقف بودجه اگر هم شکل اجرایی بگیرد که با اما و اگر همراه است، این پرسش باقی است که در پایان می تواند موجب کاهش هزینه هایی از بیت المال شود؟ به نظر می رسد تحقق این هدف در سال اول اجرا، با ابهامات زیادی روبرو بوده که انتشار مبلغ قراردادها نیز نشان داد شاید محقق نشده است. در واقع، قانون سقف بودجه نیز آینده ای چون سقف قرارداد را به دنبال خواهد داشت.