سرویس جهان مشرق- هرساله مردم بسیاری در طرح‌های قرعه‌کشی موسوم به لاتاری شرکت می‌کنند، به امید اینکه به جوایز و وعده‌هایی که برای این قرعه‌کشی‌ها تعیین‌شده دست یابند. لاتاری، شکلی از قمار با جوایز بزرگ، در برخی کشورها ممنوع است درحالی‌که برخی کشورها نیز از آن حمایت می‌کنند؛ تا حدی که لاتاری‌های ملی یا ایالتی را سازمان‌دهی می‌نمایند. در این گزارش کوتاه قصد آن را داریم تا به‌طورکلی درباره آنچه واشنگتن‌پست از آن با عنوان «مالیات فقرا» یاد می‌کند توضیح مختصری ارائه کرده و به بررسی ابعاد آن بپردازیم.

تاریخ لاتاری

بخت‌آزمایی یا لاتاری نوعی قمار دسته‌جمعی است که در آن، بلیت‌های کاغذی با نشان‌ها و علائم اعداد چندرقمی، به بهای خاصی فروخته می‌شوند. برنده اصلی در قرعه‌کشی و بخت‌آزمایی کسی است که عدد صحیح را دارد و درنتیجه صاحب مجموع پول می‌شود. تاریخچه این نوع قمار را به کشور چین در سال‌های قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردانند که در آن با انداختن چوب‌هایی شانس برنده شدن خود را می‌آزمودند.

اما در دوره جدیدتر، اولین لاتاری ثبت‌شده مربوط به ایتالیا در سال ۱۴۴۹ است که «جمهوری گلدن آمبروس آن» برای تأمین مالی جنگ علیه جمهوری ونیز اقدام به سازمان‌دهی لاتاری نمود. بااین‌حال، لاتاری در ژنو به شهرت رسید که در آن هر ۶ ماه یک بار ۵ تن از اعضای ۹۰ نفره مجلس اعلا (Great Council) مورد قرعه‌کشی قرار می‌گرفتند. با شیوع بیشتر لاتاری، وقتی مردم خواستند بیشتر از ۲ مرتبه در سال لاتاری داشته باشند، اسامی را تبدیل به اعداد کرده و لاتاری کنونی ایجاد شد. لاتاری در کشورهای فرانسه در سال ۱۵۳۹، انگلیس در ۱۵۶۶، آمریکای شمالی در ۱۶۱۲ (توسط انگلیسی‌ها)، پرنس‌نشین‌های آلمان در ۱۶۱۴، اتریش در ۱۷۵۱، اسپانیا در ۱۷۶۳، استرالیا در دهه ۱۸۸۰، مکزیک در اواخر قرن ۱۸ و  تایلند در ۱۸۷۴ راه‌اندازی شد. همان‌گونه که در ابتدا اشاره شد برخی کشورها دارای لاتاری ملی هستند و یا از آن حمایت می‌کنند. برخی از مهمترین این کشورها عبارت‌اند از:

ایالات‌متحده

 لاتاری در این کشور ملی نیست و در ایالت‌های مختلف متفاوت است. با این حال،  این کشور بزرگ‌ترین جایزه‌های مربوط به لاتاری را به خود اختصاص داده است. برای نمونه در ژانویه ۲۰۱۶، بزرگ‌ترین جایزه لاتاری در جهان به ارزش ۱۵۸.۶۴۰.۰۰۰ دلار که متعلق به شرکت لاتاری پاوربال (Powerball) بود به‌طور مشترک به ۳ نفر رسید. پرداخت جایزه در لاتاری‌های مختلف متغیر است. برای مثال در آمریکا، فرد می‌تواند جایزه خود را یکجا و یا به‌طور سالانه (معمولاً دوره ۲۰ تا ۳۰ ساله) دریافت کند. اگر فرد گزینه دریافت یکجای جایزه را انتخاب کند، لزوماً به همه جایزه خود نخواهد رسید و به دلیل محاسبه مالیات بر درآمد تنها می‌تواند به یک‌سوم این پول برسد.

ایتالیا

 بزرگ‌ترین جایزه لاتاری در این کشور به ارزش ۱۴۷.۸۰۰.۰۰۰ یورو در ماه اوت ۲۰۰۹ به یک نفر رسید.

انگلیس

 در این کشور یک شرکت لاتاری ملی و چند شرکت خصوصی وجود دارد. بزرگ‌ترین جایزه لاتاری در این کشور به ارزش ۱۲۹.۰۰۰.۰۰۰ یورو در اکتبر ۲۰۱۰ به یک نفر رسید.

اسپانیا

 بزرگ‌ترین جایزه لاتاری در این کشور به ارزش ۱۲۶.۲۰۰.۰۰۰ یورو بود که در ماه می ۲۰۰۹ به یک نفر رسید.

فرانسه

 از ۱۹۳۶ تاکنون، شرکت‌های لاتاری در فرانسه انحصاراً در اختیار سوسیالیست‌ها برای کمک به درآمدهای دولت قرارگرفته است. بزرگ‌ترین جایزه لاتاری در این کشور به ارزش ۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰ یورو بود که در سپتامبر ۲۰۰۹ به یک نفر رسید.

بلژیک

بزرگ‌ترین جایزه لاتاری در این کشور به ارزش ۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰ یورو بود که در فوریه ۲۰۰۷ به یک نفر رسید.

چین

 بزرگ‌ترین جایزه لاتاری در این کشور و در آسیا به ارزش ۷۹.۳۴۰.۰۰۰ یورو در ژوئن ۲۰۱۲ به یک نفر رسید.

برزیل

 بزرگ‌ترین جایزه لاتاری در این کشور به ارزش ۱۴۵.۰۰۰.۰۰۰ رئال در دسامبر ۲۰۰۹ به‌طور مشترک به ۲ نفر رسید.

استرالیا

در این کشور شرکت‌های دولتی و خصوصی لاتاری فعالیت دارند. بزرگ‌ترین جایزه شرکت‌های لاتاری استرالیایی مربوط به جایزه‌ای به ارزش ۱۱۲ میلیون دلار استرالیا در نوامبر ۲۰۱۲ بود که به‌طور مشترک به ۴ نفر رسید.

در برخی کشورها کل بازی لاتاری و در برخی، بخشی از آن مانند لاتاری اینترنتی ممنوع است. برای مثال در کشور هندوستان، ایالت‌های بسیاری به دلیل کلاهبرداری‌های گسترده و سوءاستفاده‌هایی که از این راه صورت می پذیرد لاتاری را ممنوع کرده‌اند.

شاید بتوان یکی از دلایل اصلی لزوم حذف لاتاری را این مسئله عنوان کرد که این قمار، راه طبیعی کسب درآمد در جامعه را خدشه‌دار می‌کند و تقویت‌کننده حرص و آز در میان آحاد مردم می‌باشد. مخصوصاً اینکه در لاتاری با هزینه ورود نسبتاً کم به این قمار، راه ورود اقشار کم‌درآمدتر به آن نیز باز می‌شود و بدین ترتیب اقشار بیشتری را دربرمی‌گیرد.

چرا مردم به لاتاری روی می‌آورند؟

شاید یکی از مهم‌ترین دلایلی که می‌توان برای توجیه این پدیده آورد این است که بسیاری از مردم به دنبال «یک‌شبه ره صدساله رفتن» هستند. این تفکر به همراه تبلیغات گسترده و فریبنده‌ای که متصدیان لاتاری انجام می‌دهند و نیز هزینه نسبتاً کم آزمودن بخت خود سبب می‌شود به آن روی‌آورند. بااین‌حال، احتمال برنده شدن آنان به‌خصوص وقتی تعداد شرکت‌کنندگان بالا می‌رود به صفر نزدیک‌ می‌شود.

چرا دولت‌ها و شرکت‌های لاتاری به لاتاری روی می‌آورند؟

پاسخ به سؤال فوق ساده است, چراکه لاتاری روش خوبی برای درآمدزایی از تمام اقشار جامعه، حتی فقیرترین آنها است. اگر به شما گفته شود که فقرای آمریکا سالانه مالیاتی ۷۰ میلیارد دلاری پرداخت می‌کنند شاید باور آن کمی دشوار باشد ولی اگر ارزش سالانه خرید بلیت لاتاری را ۳۰۰ دلار در نظر بگیریم و آن را در جمعیت این کشور ضرب کنیم، حاصل آن رقم مذکور خواهد بود. این دلیل را در خصوص شرکت‌های غیردولتی لاتاری در آمریکا و کشورهای دیگر نیز می‌توان ذکر کرد. همچنین بر اساس تحقیقات، یک‌سوم فقیرتر خانواده‌ها (خانواده‌هایی با درآمد کمتر از ۲۸.۰۰۰ دلار در سال) بیش از نیمی از بلیت‌ها را خریداری می‌کنند که به معنای پرداخت سالانه ۴۵۰ دلار برای لاتاری است. در ایالات‌متحده، مخالفانی که به این قضیه، یعنی مالیات گرفتن از رؤیای فقیرانی که چیزی به‌جز آن ندارند اعتراض دارند، پیشنهاد جایگزین کردن جایزه‌های مبتنی بر پس‌انداز را دارند که در بدترین حالت آن‌هم کسی پول پرداختی خود را از دست نمی‌دهد.

به‌طورکلی، بر اساس آمارها در سال ۲۰۱۵ صنعت جهانی لاتاری شاهد فروش ۹/۲۷۹ میلیارد دلاری بود که گزارش‌های جدیدتر نشان از رشد آن دارد. فروش‌ها در آفریقا به‌شدت رشد داشته و آمریکای شمالی، آسیا و اقیانوسیه نیز رشد متناسبی کرده ولی فروش در آمریکای لاتین ثابت مانده است. باوجوداین فرازوفرودها، ارزش این بازار همواره رقم بالایی را نشان می‌دهد. صنعت مادر لاتاری یعنی صنعت جهانی قمار طبیعتاً جذابیت‌های بیشتر و ظرفیت‌های بالاتری برای جذب مخاطبان خود دارد. در زیر نمونه‌ای از آمارهای صنعت قمار را مشاهده می‌کنید:

بنابر نمودار فوق، در سال ۲۰۱۵، پس از افتی اندک به نسبت سال قبل، ارزش بازار به ۴۳۰ میلیارد دلار رسیده است و پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۱۹، این رقم به ۴۹۵ میلیارد دلار برسد. نمودار زیر نیز بیانگر سهم لاتاری در صنعت سرگرمی و مقایسه آن با بخش‌های مختلف این صنعت است:

همچنین به دلیل رشد نرخ نفوذ اینترنت در جهان، بخش قابل توجهی از این صنعت در بستر فضایی مجازی جریان دارد:

لاتاری گرین‌کارت

نوع دیگری از لاتاری که مخصوص ایالات‌متحده است «لاتاری ویزای تنوع» معروف به «لاتاری گرین‌کارت» می‌باشد. این لاتاری که از سال ۱۹۹۰ از سوی کنگره آمریکا برای تعادل بخشیدن به تعداد مهاجران و کنترل تنوع فرهنگی آمریکا وضع‌شده است سالانه به بیش از ۵۵ هزار نفر از برندگان لاتاری گرین‌کارت اعطا می‌گردد. این ویزا برای ساکنان کشورهایی که به‌طور معمول از روش‌های دیگر مهاجران زیادی به آمریکا می‌فرستند صادر نمی‌شود. به همین خاطر هرساله در بولتن ویزا فهرست کشورهایی که مجاز به شرکت در قرعه‌کشی هستند مشخص می‌گردد.

باوجوداینکه گفته می‌شود برای نام‌نویسی نباید هیچ هزینه‌ای پرداخت شود برای مراحل بعدی هزینه‌های نسبتاً بالایی باید پرداخت. برای نمونه، هزینه واکسیناسیون برندگان، هزینه ترجمه، هزینه بلیط و اقامت در کشور محل سفارت، هزینه ویزیت پزشک معتمد سفارت، هزینه مصاحبه سفارت، هزینه صدور گرین‌کارت و هزینه بلیت آمریکا خواهد بود و هزینه کل نیز بیش از ۵ هزار دلار برآورد می‌شود. حاصل‌ضرب این ارقام در تعداد کسانی که در این لاتاری شرکت کرده، برگزیده می‌شوند و به آمریکا می‌روند رقم قابل‌توجه و تجارت پرسودی برای این کشور خواهد شد. بااین‌همه، پیدا کردن شغل و منبع درآمد کاملاً به خود فرد بستگی دارد و تضمینی در این خصوص وجود ندارد. به عبارتی دیگر، پاداش نائل شدن به‌عنوان برنده لاتاری تنها این است که فرد می‌تواند گرین‌کارت آمریکا را اخذ کند و تا ۵ سال پس از دریافت گرین‌کارت، امکان گرفتن اقامت در آمریکا وجود ندارد.

نتیجه‌گیری

صنعت قمار یکی از پر سودترین صنایع جهان است که به دلیل راحتی مشارکت در آن افراد زیادی تلاش می‌کنند خود را در این چرخه قرار داده تا شاید شانس آورده و یک شبه ثروتمند شوند. بار مالی اصلی این صنعت بر دوش افراد کم درآمدی است که در آرزوی تغییر وضعیت اقتصادی خود هستند و با خرید چند برگه لاتاری می‌خواهند مشکل ساختاری عدم تحرک اجتماعی را جبران کنند در حالیکه شاید تنها یک نفر از چند میلیون نفر در سال احتمال دست یافتن به چنین شانسی را دارد. نظام سرمایه‌داری همواره تلاش می‌کند تا نارسایی‌های ساختاری خود را با چنین ابزارهای جبران کند و نیازهای مردم را با امیدهای واهی ارضا نماید.

منابع

https://www.washingtonpost.com/news/business/wp/۲۰۱۷/۰۸/۲۳/powerball-somebodys-gotta-win-eventually/

https://www.washingtonpost.com/news/wonk/wp/۲۰۱۵/۰۵/۱۴/why-you-should-never-ever-play-the-lottery/?utm_term=.۶e۵۸۹۸۶۱cdaa

https://www.usgcls.com/faq/faq.asp#gcl۱۹  

https://en.wikipedia.org/wiki/Lotteries_by_country

https://en.wikipedia.org/wiki/Lottery

https://en.wikipedia.org/wiki/Diversity_Immigrant_Visa

http://yon.ir/JWn۹L

http://yon.ir/labvS

http://totallygaming.com/news/lottery/global-lottery-industry-maintains-growth-trajectory

https://www.statista.com/statistics/۲۵۳۴۱۶/global-gambling-market-gross-win/

http://www.mobyaffiliates.com/blog/۲۰۱۶-global-gaming-gambling-markets-overview/