سرویس سیاست مشرق - «وبلاگ مشرق» خوانشی روزانه در لابه‌لای اخبار و اتفاقات کشور است. ما درباره این خوانش البته تحلیل‌ها و پیشینه‌هایی را نیز در اختیار مخاطبان محترم می‌گذاریم. ۷:۳۰ هر روز با بسته ویژه خبری-تحلیلی مشرق همراه باشید.
***
دولت باید نسبت به سامان‌دادن مشکلات اقتصادی و گرانی اقدام کند
آشوب تکرار می‌شود اگر...
آیت‌الله مکاری شیرازی، از مراجع عظام تقلید، اخیراً در دیدار با فرمانده نیروی انتظامی طی سخنانی تأکید کرد: سه عامل دشمنان خارجی، فضای مجازیِ رها و مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم از علل اصلی حوادث اخیر است و تا زمانی که این عوامل باشد، احتمال آشوب وجود دارد.
به گزارش جماران، وی تأکید کرد: تا زمانی که این عوامل باشد، احتمال آشوب وجود دارد، چرا که دشمنان خارجی همیشه در پی ضربه‌زدن به نظام اسلامی هستند و مشکلات اقتصادی نیز بهانه به دست آنها می‌دهد.
این مرجع تقلید همچنین گفته است: دولت باید نسبت به سامان‌دادن مشکلات اقتصادی و گرانی اقدام جدی نماید.[1]
*آیت‌الله مکارم پیش از این و قبل از اغتشاشات نیز خواستار قیمت‌گذاری دولت در برخی کالاها و جلوگیری از عنان‌گسیختگی قیمت‌ها شده بود.[2]
برخی محافل تحلیلی معتقدند می‌توان با نظارت کارا و مستمر، جلوی گرانی فعلی بازار ایران که از هیچ قاعده بازاری، دلاری، تحریمی و تورمی پیروی نمی‌کند را گرفت و مادام که این کار رخ ندهد؛ همواره شاهد بهانه‌جویی‌ها برای کشاندن عده‌ای به خیابان‌ها خواهیم بود. زیرا عامل اقتصادی بستر اصلی برای بهانه‌جویی‌های دشمن در فضای مجازی است.
اغتشاشات اخیر در ادامه اغتشاشات دیماه 96 و آبان 98؛ یک پیش‌لرزه دیگر برای "فتنه اقتصادی" بود که هنوز رخ نداده است.
پیش‌لرزه‌ای که البته به بهانه درگذشت تصادفی یک دختر آغاز شد و طبق معمولِ سایر پیش‌لرزه‌ها به پرچم‌سوزی، خادم‌کُشی و قصد اسقاط نظام میل کرد.
راه حل‌های نخبگانی مشخص است:
1_شناخت عواملی که می‌خواهند جامعه را عام‌البلوی کنند و مسدود سازی آنها. (خاصه مشکلات اقتصادی و گرانی)
2_ شنیدن سخنان نخبگان و دوری از عوامزدگی.
3_ حرکت عمومی برای حمایت از قانون و رهبری.
***
فاز پایانی اغتشاش را چه کسانی پیش می‌برند؟!
علی‌محمد نمازی، فعال اصلاح‌طلب و از چهره‌های حزب کارگزاران طی یادداشتی در شماره پنجشنبه گذشته روزنامه آرمان ملی پیرامون اغتشاشات اخیر نوشته است: عبور از شرایط فعلی شدنی است به شرط آنکه سران سه قوه و افرادی که دارای جایگاهی در بین مردم هستند، به شهروندان وعده داده که پیگیر مطالبات آنها باشند!
او می‌افزاید: نکته دیگر اینکه بسیاری از افراد جامعه نقدهای منصفانه به اداره کشور و برخی موضع‌گیری‌های مسئولین دارند و حاضر به حضور در خیابان‌ها نشدند و مسئولین باید صدای آنها را هم بشنوند و ضمن قول به شهروندان در جهت تحقق خواسته‌های مردم و احقاق حقوق آنان گام بردارند. اقدامات کوچک می‌تواند از سوی شهروندان با استقبال روبه‌رو شود. برای نمونه کافی است در ارتباط با حجاب و گشت ارشاد قوانینی پدید آورند که جنبه هدایتی داشته باشد.
نمازی تصریح می‌کند: چنین مواردی موجب می‌شود نوعی گفتمان بین مردم و دولتمردان به وجود آید و محصول این نگاه این است که شاهد پدیده‌های خشمگین از سوی طرفین در جامعه آن هم به صورت عریان نخواهیم بود.[3]
*اظهارات ظاهرالصلاح نمازی اگر از کادوپیچی شیک خودش خارج شود؛ در واقع به این معناست که مسئولان کشور در مقابل اغتشاشگران کوتاه بیایند!
دقت شود که کلماتی مثل "مردم، گفتمان و استقبال" نیز در تقریر فوق تماما جزو همان کادوپیچی اشاره شده است وگرنه هر عقل تحلیلی به راحتی می‌تواند تشخیص دهد که "دعوت مسئولان به شنیدن صدای مردم در بحبوحه بلوا و آشوب" یعنی تعارف جام زهر به نظام حکومتی برای تسلیم شدن در مقابل اغتشاشگران.
این در حالی است که ما با یک نظام سیاسی جائر هم طرف نیستیم و در قضیه درگذشت تصادفی مرحومه مهسا امینی و بلواهای پس از آن نیز دیدیم که هیچ تقصیر یا قصوری متوجه نیروی انتظامی نبوده است.
و از اینجا بیشتر آشکار می‌شود که قصد خواسته یا ناخواسته امثال نمازی تعارف جام به زهر به نظام اسلامی برای عقب نشینی در مقابل اغتشاشگران است.
البته که شاید در برخی رویه‌ها یا قوانین کشور ایراداتی باشد. اما اولا درک و رویت این ایرادات کار ساده‌ای نیست و ثانیا شعار اصلاح به محض شروع آشوب و بلوا به معنی اضمحلال حاکمیت است. بلکه باید آشوب‌ها تمام شود و آنگاه دریافت که آیا اساسا ایرادی هست یا خیر؟
البته اگر بواسطه این ایراد، تقصیر یا قصوری صورت گرفته حتما باید عذرخواهی شود اما تعارف عقب‌نشینی و گره زدن ناصیه کشور به بلوا و آشوب یک کار غلط و از روی نادانی است. اگر از سر بدخواهی نباشد...
پیش از این، علی ربیعی، از دیگر فعالان اصلاح‌طلب نیز طی یادداشتی در حین آشوب‌ها با طعنه به نظام اسلامی و گشت ارشاد، تأکید کرده بود که سیاست‌گذار نباید انگشت در چشم جامعه کند و در لفافه خواستار تعطیلی حدود الهی و جمع شدن گشت ارشاد شده بود![4]
***
ایرادات و مثبتات نظام جمهوری اسلامی ایران چیست؟
"تکرار عاشورا" در نبود جهان تبیین
یکی از ایرادات فضای مجازی که در اثر فقدان پیوست‌های الزامی در شبکه‌های اجتماعی حادث می‌شود؛ نبود دارو در کنار بیماری و خلع سلاح بودن افکار عمومی در مقابل حملاتی است که اگرچه ظاهری ساده دارند و گاهی چند کلمه هم بیشتر نیستند اما اثرات مخرّب فراوانی همراه آنهاست.
مثلا یک کاربر توییتری به تازگی سخنی را در فضای مجازی منتشر کرد با این محتوا که:
"بدیهیه که جمهوری اسلامی در فرم و محتوا کاملا ایده‌آل نیست اما ما در میدان جنگیم! و این جنگ دو طرف بیشتر نداره؛ یا کنار دشمنان خدا می‌ایستی یا کنار دوستانش! این یه جنگ واقعیه و جنگ واقعی جای وسط‌بازها نیست!"
این سخن ظاهرالصلاح اگرچه در ابتدای امر، صحیح به نظر می‌رسد اما در باطن آنها نظام جمهوری اسلامی ایران به یک حکومت دسته‌چندم تقلیل داده شده است که حتما حکومت‌های بهتری هم از او وجود دارد!
"جهاد تبیین" در این قبیل عرصه‌ها کارکردهای بزرگی دارد و مردم را در مقابل چنین شبهاتی مصون‌سازی می‌کند...
*در یک نگاه عقلانی و فلسفی به جملات توییت مذکور، بلافاصله یک غلط واضح آشکار می‌شود و آن اینکه بنیادگذاران و تولیدکنندگان یک محتوا علی‌الاغلب داعیه ایده‌آلیسم دارند و سنجه این مدعای آنها نیز عقلانیت و منطق است.
در یک نگاه عقلانی و منطقی نیز محتوای نظام جمهوری اسلامی ایران از حیث ایدئولوژی و ساختار کاملا ایده‌آل است زیرا نه‌تنها توانسته میان تئوری جمهور و تئوری "فیلسوف شهریاری" افلاطون یک جمع ایجاد کند و تجلی رأی مردم در کنار ولایت فقیه را آشکار کند بلکه شروع این حکومت نیز بر مبنای انقلاب اکثریت است و ساختار قوای حکومت هم از عقلانیت اسلامی تفکیک قوا پیروی دارد که مونتسکیو هم بر آن صحه گذاشته است.
فلذا تنها یک ساختار عقلانی‌تر می‌توان متصور بود و آن حضور امام معصوم و تشکیل حکومت الهی است.
از حیث آرمان‌های ملحق شده به محتوا نیز عقلانیتی نیست که نظام اسلامی به آن اشاره نکرده باشد.
ضمن اینکه با یک نظام دینی مواجه هستیم که اسلام ناب را در تمام مختصات آن قبول دارد و مایل به پیاده سازی آن است.
پس محتوای نظام جمهوری اسلامی بر خلاف ادعای مطروحه کاملا عقلانی و ایده‌آل است.
و اما فرم...
طبعا هیچ فرمی جز در ساختار بهشت نمی‌تواند ایده‌آل باشد. چه اینکه حتی مثلا می‌بینیم در حکومت معصوم(ع) در صدر اسلام نیز فساد و ظلم رخ داده است.
اما این فساد و ظلم می‌تواند ساختاری نباشد. و از اینجا یک فتح باب جالب عقلانی رخ می‌دهد و آن اینکه اگرچه در وادی تعیّنات هیچ فرم حکومتی نمی‌تواند ایده‌آل شود اما هنگامی که همین فرم در مسیر ایده‌آلیسم عقلانی قرار گیرد و ساختارش هیچ کژی و خطایی را تحمل نکند آنگاه همین فرم نیز می‌تواند مدعای ایده‌آلیسم کند و بگوید که اگرچه ایده‌آل نیست اما در مسیر ایده‌آلیزه شدن در حرکت است.
همان حرف و ادعای عقلانی که نظام جمهوری اسلامی ایران نیز با بری بودن از هر ظلم و فسادی می‌تواند صاحب آن باشد.
پس توییت مذکور از حیث فرم نیز نگاه درستی به مسئله نظام جمهوری اسلامی ایران نداشته است.
این نگاه ناقص اما در ادامه پای گزینه "جنگ" را به میان می‌کشد و می‌گوید حتی در همین حال ناقص هم اما چون در جنگ هستیم پس عملا باید تحمل کنیم!
این سخن هم یک انحراف بزرگ و ناشی از نبود نگاه فلسفی و عقلانی به مقوله جنگ است.
"جنگ" هرگز پذیرفته نیست مگر برای رسیدن به زندگی بهتر.
صدالبته این زندگی بهتر نیز به معنای عام کلمه اشاره دارد و به معنی جمع همزمان میان دنیا و آخرت است.
کسی نباید بگوید تا ابد می‌جنگم به قصد آخرت و دنیا را نمی‌خواهم.
کسی هم نمی‌تواند، بگویم می‌جنگم تا فقط دنیایم آباد باشد و کاری به آخرت ندارم.
چون از اولی نگاه داعشی استخراج می‌شود و دومی هم به نگاه ظالمانه همه جباران تاریخ می‌رسد که می‌جنگیدند اما برای دنیا و به آخرت کاری نداشتند.
پس "جنگ" به دنیا مربوط است همانطور که به آخرت و کشوری که مشغول جنگ است باید بتواند مانیفست خود را برای دنیا و آخرت مردمان ارائه کند. همان که در نظام جهموری اسلامی نیز دیده‌ایم... کشوری که 8 سال جنگید و از مظلومان عالم دفاع می‌کند و در ادامه توانسته نرخ بیکاری خود را تک‌رقمی کند، فقر مطلقش را به کمترین میزان برساند، ارزان‌ترین مالیات و درمان را در اختیار مردمش قرار دهد و نان و سوخت را در ممالک خود ارزان کند.
حتما گزینه جنگ برای این کارنامه رو به بهبود قابل قبول است.
و غیر قابل قبول بود اگر جنگ می‌کردیم و در ادامه آن به کشوری لم‌یزرع تبدیل می‌شدیم و مثل تجربه برخی ممالک دیگر با مردمانی فقیر و توسری خور به زندگی ادامه می‌دادیم!
دقت شود که این گناه رهبری نظام و جمهوری اسلامی ایران نیست که ذهن برخی از خواص کشور دچار عوامزدگی شده، برخی بوزینه‌ها از برخی منابر بالا رفته‌اند و سیاه‌نمایی و انکار مثبتات به سکه رایج برخی محافل تبدیل شده است.
وگرنه نظام جمهوری اسلامی ایران از حیث دستاوردهای اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و... یکی از حکومت‌های سرآمد جهان است. اگرچه همچون همه حکومت‌های دیگر نیز با مشکلاتی مثل گرانی و نقدینگی، آشوب اراذل و غیره نیز مواجه است.
سرآمدی تا آن حد که امروز می‌توان از نظام جمهوری اسلامی ایران با عنوان یک هژمون یاد کرد. هژمونی که سایه چتر قدرت خود را بر سر همپیمانان خود نیز انداخته است و از آنان نیز حمایت‌های اقتصادی و سیاسی و امنیتی به عمل می‌آورد.
پس جنگی که در توییت فوق‌الذکر به آن اشاره شده است هم یک جنگ بیهوده است که هیچ آدم عاقلی نمی‌تواند با آن موافق باشد.
باید دانست که "گزاره تحلیلی غلط" بصورت آنی حادث نمی‌شود و بلکه به مثابه زنجیری است که هریک از حلقه‌های آن در مواقف دیگر به دست آمده است و مجموع آنهاست که به ناگاه بطلان‌های بزرگی را پیرامون یک حقیقت در ذهن ایجاد می‌کند.
بدانیم که اگر حسین بن علی(ع) در روز عاشورا پس از هلهله لشکریان کوفه فرمود: "قد مُلِئَت بُطونُکُم مِن الحَرام"؛ این جمله معنایی فراتر از پر شدن معده‌ها از نان حرام دارد و بسا که منظور امام(ع) پر شدن مغزها از تحلیل‌های غلطی بوده است که متدینین و قاریان قرآن کوفه را به جنگ با پسر پیغمبر کشاند.
"جهاد تبیین" از وقوع عاشورا جلوگیری خواهد کرد...
***
1_ https://www.jamaran.news/fa/tiny/news-1569465
2_ mshrgh.ir/1414399
3_ https://www.armanmeli.ir/fa/main/detail/343092
4_ mshrgh.ir/1422264