سرویس جهان مشرق - اوایل مردادماه سال جاری (۱۳۹۷) وزارت خارجه آمریکا، «استیون فِیگین [۱] » را به عنوان سرکنسول جدید این کشور در شهر «اربیل» در عراق معرفی کرد. فیگین که عضو «سرویس ارشد خارجی» وزارت خارجه آمریکاست و سابقه خدمت به عنوان مدیر «دفتر امور منطقه‌ای» سرویس ارشد وزارت خارجه آمریکا (سپتامبر ۲۰۱۳ تا آوریل ۲۰۱۵)، و دست‌یار وزیر و مدیر دفتر «اداره آسیای جنوبی و مرکزی» در این وزارت‌خانه (آوریل تا آگوست سال ۲۰۱۵) و دست‌یار ویژه «نیکلاس برنز» معاون وقت وزیر خارجه را دارد، طی بیش از ۲۰ سال حضور خود در این سرویس، علاوه بر واشینگتن، در نقاط مختلفی از دنیا از بغداد (به عنوان مدیر دفتر بین‌المللی مواد مخدر و اِعمال قانون)، اسلام‌آباد (به عنوان معاون مشاور سیاسی) و قاهره گرفته تا بروکسل (به عنوان مشاور سیاسی-اقتصادی)، آستانه (به عنوان رئیس بخش سیاسی-اقتصادی)، تفلیس، مینسک (پایتخت بلاروس) و موستار (در بوسنی و هرزگوین) پروژه‌های «دیپلماتیک» آمریکا را به عهده داشته و تا پیش از انتصاب در سمت جدیدش هم مدیر «دفتر امور ایرانیان» بوده است [۲] .

در همین‌باره بخوانید:

«آیت‌الله مایک» کیست و چرا برای رهبری عملیات‌های ضدایرانی سیا انتخاب شد؟

اتاق جنگ آمریکا علیه ایران کجاست و در رأس آن چه کسانی هستند؟

این دیپلمات کارکشته و دنیادیده آمریکایی، مدرک کارشناسی خود را در رشته اقتصاد سیاسی از «دانشگاه ویلیامز» ایالت ماساچوست و مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته مطالعات روسیه و اروپای شرقی از دانشگاه میشیگان دریافت کرده و در قالب تبادل دانش‌جو نیز در دانشگاه دولتی تفلیس در «جمهوری شوروی سوسیالیستی گرجستان» نیز تحصیل نموده است. وی زبان‌های روسی، گرجستانی و صربی-کرواتی (زبان مشترکی میان مردم صربستان، کرواسی، بوسنی و هرزگوین، مونته‌نگرو و کوزوو) را بلد است و به پاس خدماتش در وزارت خارجه، تا کنون جوایز و افتخارات متعددی را دریافت کرده است.

چرا کنسولگری آمریکا در اربیل منحصربه‌فرد است؟

کنسولگری آمریکا در اربیل از جهات مختلفی برای واشینگتن اهمیت دارد. یکی از مواردی که نشان می‌دهد این کنسولگری با کنسولگری‌های دیگر آمریکا در هر نقطه‌ای از جهان متفاوت است، رکوردشکنی «اداره عملیات‌های ساختمانی فرامرزی» آمریکا هنگام ساختن ساختمان این کنسولگری در اربیل بوده است. اگرچه ساخت این کنسولگری هنوز به پایان نرسیده و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۲ به طول بینجامد، اما دفتر سخن‌گوی وزارت خارجه آمریکا پیشاپیش بیانیه‌ای صادر و در آن، این رکوردشکنی را که «نمود دوستی پایدار و شراکت دوجانبه مهم» میان آمریکا و حکومت اقلیم کردستان دانسته است [۳] .

​

«نچیروان ادریس بارزانی» نخست‌وزیر اقلیم کردستان عراق (و برادرزاده و داماد «مسعود بارزانی» رهبر «حزب دموکراتیک کردستان» و رئیس سابق حکومت اقلیم کردستان)، «داگلاس سیلیمن» سفیر آمریکا در عراق و «کِن گروس» سرکنسول سابق آمریکا (تا پیش از استیون فیگین) در مراسمی رسماً بیلِ اول ساخت این کنسولگری را در اربیل به زمین زدند [۴] . این ساختمان از آن جهت رکورددار خواهد بود که در فضایی ۲۰۰ هزار متر مربعی و با هزینه‌ای ۶۰۰ میلیون دلاری احداث خواهد شد و لقب بزرگ‌ترین دفتر دیپلماتیک یک کنسولگری در اقلیم کردستان را به خود اختصاص خواهد داد [۵] . این توصیفات دراماتیک موجب شده تا نخست‌وزیر اقلیم کردستان هم ذوق‌زده شود و احداث این ساختمان را «پیامی قوی به دنیا» و نشانه‌ای از تعهد، اعتماد و اعتقاد دائمی آمریکا به برقراری و گسترش روابط با کردهای عراق تلقی کند.

البته ساختمان کنسولگری آمریکا در اربیل، قطعاً صرفاً از جهت معماری اهمیت ندارد. این کنسولگری که حوزه اختیار و مسئولیتش شامل منطقه موسوم به اقلیم کردستان عراق متشکل از استان‌های اربیل، سلیمانیه، حلبچه و دهوک می‌شود، از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است [۶] . دفتر اجرایی به ریاست سرکنسول در کنار بخش‌های دیگری در حوزه‌های امور سیاسی، امور اقتصادی، دیپلماسی عمومی، حکومت قانون، مدیریت و امنیت، قسمت‌های سرکنسولگری آمریکا در اربیل را تشکیل می‌دهند، اما این‌که از این کنسولگری تحت عنوان «مجتمع کنسولی» یاد می‌شود، یک دلیل بسیار مهم دیگر هم دارد.

​

​

همیشه پای USAID در میان است

در همسایگی مجموعه کنسولگری آمریکا در اربیل، یک دفتر دیگر نیز قرار دارد که اتفاقات آن هم مسئولیت فعالیت در اقلیم کردستان عراق را به عهده گرفته است: دفتر «آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا» (USAID) [۷] . اگرچه این سازمان پس از بارها نقش‌آفرینی در انقلاب‌های رنگی موفق و ناموفق، دیگر برای همه شناخته شده است، اما لازم به ذکر است که ارتباط این سازمان با هر عنصر یا نهادی در یک کشور، زنگ خطری جدی در زمینه نفوذ آمریکا و احتمالاً قصد واشینگتن برای براندازی به شمار می‌رود. درباره پیامدهای احتمالی استقرار دفتر آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا در اربیل برای ایران در ادامه گزارش خواهید خواند.

​

​

در همین‌باره بخوانید:

براندازی در ایران به سبک ترامپ: ایجاد نارضایتی با پروپاگاندا

از مصدق تا کِندی؛ براندازی در ذات آمریکایی‌هاست

گزارش‌ها نشان می‌دهد، استیون فیگین و آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا برای آغاز فعالیت‌هایشان در عراق بسیار عجله دارند. اواسط ماه آگوست سال جاری، «مکس پریموراک» مشاور ارشد آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا به همراه فیگین و داگلاس سیلیمن، سفیر آمریکا در عراق، در محل کنسولگری آمریکا در اربیل، میزبان نشستی با حضور نمایندگان برخی سازمان‌های غیردولتی در اقلیم کردستان، از جمله «ارمیا سرگون» دبیر «جامعه یاری آشوریان-عراق» و «عماد ددیزا» مدیر دفتر منطقه‌ای این سازمان در شهر «بغدیدا» واقع در استان نینوا بود [۸] .

​

​

جامعه یاری آشوریان-عراق سازمانی غیردولتی مستقر در اقلیم کردستان برای کمک به آشوریان است که توسط شبکه‌ای از سازمان‌های غیردولتی همگی به نام «جامعه یاری آشوریان [۹] » در آمریکا، انگلیس، استرالیا، کانادا و سوئد تأمین مالی می‌شود. پیش از انتصاب فیگین نیز، «کن گروس» سرکنسول قبلی آمریکا در اربیل، در جلسه‌ای با حضور «آشور عسکریه» رئیس جامعه یاری آشوریان-عراق، «مارک گرین» مدیر آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا در کنسولگری این کشور و تعدادی از مقامات وقت و سابق دولت و کنگره آمریکا برگزار شده بود [۱۰] .

این هیأت آمریکایی، اوایل ماه جولای سال جاری به دستور مستقیم مایک پنس، معاون اول ترامپ، برای بررسی وضعیت اقلیت‌های دینی و نژادی در عراق (به بهانه حملات داعش) عازم شمال این کشور شده و با «سازمان‌های غیردولتی عقیده‌محور» دیدار کرده بودند [۱۱] . نمایندگان آمریکا در همین سفر با مقامات دولت عراق، از جمله حیدر العبادی، نخست‌وزیر این کشور، و هم‌چنین با مقامات حکومت اقلیم کردستان، از جمله نچیروان بارزانی به گفت‌وگو نشستند. به گزارش سفارت آمریکا در عراق، واشینگتن طی حدود یک سال منتهی به این سفر، بیش از ۱۱۸ میلیون دلار برای کمک به اقلیت‌های نژادی و مذهبی در عراق کمک کرده است.

در همین‌باره بخوانید:

حمایت مالی آمریکا از احزاب و کاندیداهای اپوزیسیون در ایران

میزان بودجه آمریکا برای سازمان‌های غیردولتی ایران

هزینه ده‌ها میلیون دلاری آمریکا برای شعله‌ور نگه داشتن آتش فتنه

چنان‌که خود آمریکایی‌ها می‌گویند، این اقدامات در جهت برنامه‌های دیپلماسی عمومی آمریکا در عراق و با هدف تربیت رهبران آینده عراق، تبلیغ ارزش‌های مشترک آمریکایی و عراقی، «قدرت بخشیدن به زنان و جوانان»، «ترویج فعالیت‌های مدنی و تقویت جامعه مدنی»، «پرورش دادن روابط فرهنگی» و «بهبود حرفه‌ای‌گرایی در رسانه‌ها» انجام شده‌اند [۱۲] . از جمله برنامه‌های اجراشده در عراق نیز «کمپین‌های ارتباط عمومی، برنامه‌های تربیتی، سمینارها، کارگاه‌ها و مباحثه‌های گروهی، و فعالیت‌های فرهنگی در زمینه فیلم، موزیک و ادبیات» بوده است. هر کس اندکی با ادبیات دیپلماسی عمومی آمریکا آشنا باشد، به خوبی می‌داند هرکدام از این کلیدواژه‌ها چه معنا و مفهومی دارند.

در همین‌باره بخوانید:

کارگاه‌های براندازی آمریکا چه روش‌هایی را به مخالفان ایران آموزش می‌دادند

کدام‌یک از مقامات آمریکایی اغتشاشات سال ۸۸ را مدیریت می‌کردند؟

فعالیت‌های سفارت و کنسولگری آمریکا در عراق

سفارت آمریکا در بغداد فعالیت‌های گسترده‌ای را طبیعتاً در جهت تأمین منافع واشینگتن در عراق ترتیب داده است. از برگزاری کلاس‌های آموزش زبان انگلیسی [۱۳] گرفته تا ارتباط با سازمان‌های غیردولتی عراقی به بهانه مدیریت منابع آبی [۱۴] ، تجربه نشان می‌دهد اهداف پشت این فعالیت‌ها صرفاً کمک به عراق یا عراقی‌ها نیست. علاوه بر گزارش‌های متعددی که مشرق پیش‌تر درباره نقش و نفوذ سازمان‌های آمریکایی به بهانه‌های مشابه در کشورهایی از جمله ایران منتشر کرده، شواهد دیگری درباره خود عراق هم وجود دارد که نشان می‌دهد سفارت آمریکا در این کشور کانالی برای انجام فعالیت‌های پشت پرده است. به عنوان نمونه، وقتی «بارنی آستین» متخصص آمریکایی ذخیره آب با سازمان‌های غیردولتی عراق دیدار کرد، علاوه بر مسئله نگه‌داری منابع آبی، مسائلی نظیر روش‌های بهره‌برداری از اکتیویسم و هم‌چنین ارتقای همکاری‌های میان‌شهروندی نیز مطرح شدند.

​

​

در همین‌باره بخوانید:

براندازی در ایران به سبک ترامپ: ایجاد نارضایتی با مشکلات محیط زیستی

«آواز» ۴۲ هزار هم‌وطن در ارکستری که هدفش براندازی ایران است

مهمان‌نوازی دانشگاه‌های ایران برای جاسوسان ارشد آمریکا

سفارت آمریکا در بغداد سابقه دخالت در امور دیگری در این کشور را نیز دارد که بوی تهدید به براندازی از آن‌ها شنیده می‌شود. به عنوان مثال، سفارت آمریکا هم‌زمان با برخی اعتراضات در عراق در اواخر ماه جولای سال جاری میلادی (۲۰۱۸) بیانیه‌ای در حمایت از «حق مردم عراق در تجمع و ابراز مسالمت‌آمیز دیدگاه‌هایشان» صادر کرد و ضمن ابراز تأسف از کشته شدن عده‌ای از معترضان و نیروهای امنیتی، از آمادگی خود برای همکاری با «مردم عراق و دولت‌شان» را با هدف «اصلاح اقتصاد، مبارزه با فساد، ایجاد اشتغال و ارائه خدماتی که مردم عراق لایق آن‌ها هستند» اعلام نمود [۱۵] .

شواهد دیگری هم وجود دارد که بارزانی‌ها را به کاخ سفید امیدوار کرده است. بسیاری از کردها تصور می‌کردند پس از حمایت آمریکایی‌ها از نیروهای پیشمرگه در جنگ با داعش (از جمله اظهارات فیگین که ضمن تأکید بر اتحاد در این نیروها گفته است اقلیم کردستان باید رهبری پیشمرگه را به دست بگیرد [۱۶] )، گام بعدی واشینگتن باید دفاع از تمامیت اراضی تحت مناقشه و کرکوک در مقابل پیش‌روی نیروهای عراقی و به ویژه حشد الشعبی، و هم‌چنین به رسمیت شناختن همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان خواهد بود. اگرچه این امیدها خیلی زود ناامید شد، اما قول‌های دو سرکنسول سابق و کنونی آمریکا به نچیروان بارزانی مبنی بر تعهد واشینگتن به «حمایت از روند سیاسی در عراق و اقلیم کردستان [۱۷] »، و هم‌چنین وعده‌های «برت مک‌گرک» نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در ائتلاف ضدداعش به مسعود بارزانی، هم‌چنان امیدهای بارزانی‌ها را زنده نگه داشته است.

​

​

در همین‌باره بخوانید:

«کودکان هیولایی» میراث آمریکا در آسیا

حملات شیمیایی آمریکا به کودکان بی‌دفاع +تصاویر(+۱۸)

مک‌گرک در دیدار با رئیس سابق حکومت اقلیم کردستان، طی جلسه‌ای که استیون فیگین هم در آن حضور داشت، گفته بود آمریکا افتخار می‌کند که در کنار پیشمرگه با تروریسم می‌جنگد [۱۸] . ناگفته نماند که به نظر می‌رسد مقامات آمریکایی در این نشست، نشانه‌های مبهمی هم درباره حمایت از حق حاکمیت حکومت اقلیم کردستان ارائه داده‌اند. مک‌گرک در این دیدار نسبت به کشته شدن پیشمرگه به دست داعش طی سال‌های اخیر و کشته شدن کردها به دست صدام در سال ۱۹۸۳ (طی جنگ عراق با ایران) نیز ابراز تأسف کرد. جلساتی با موضوعات کم‌وبیش مشابه، میان نخست‌وزیر حکومت اقلیم کردستان با «جان ویلکس» سفیر انگلیس در عراق، «مارتین وار» سرکنسول انگلیس در اقلیم کردستان، و «جان لوریمر» مشاور نظامی ارشد انگلیس در امور خاورمیانه برگزار شده است [۱۹] . به نظر می‌رسد انگلیسی‌ها هم، به رسم عادت قدیمی‌شان در تفرقه و حکومت، به شدت روی نیروهای پیشمرگه و آینده اقلیم کردستان عراق حساب باز کرده‌اند.

​

​

در همین‌باره بخوانید:

مدیریت آشوب‌های تهران با پنج ستون عملیاتی در سفارت انگلیس

نقش استیون فیگین در اربیل چیست؟

علاوه بر فعالیت‌های سفارت آمریکا، شخص فیگین هم اگرچه مدت زمان زیادی از انتصابش به عنوان سرکنسول واشینگتن در اربیل نمی‌گذرد، اما در همین مدت کوتاه هم فعالیت‌های متعددی را در اقلیم کردستان عراق انجام داده است. از جمله این فعالیت‌ها فیگین، دیدار با نچیروان بارزانی بوده است [۲۰] . در این دیدار، که به نوعی مراسم تودیع و معارفه «کن گروس» (سرکنسول سابق) و استیون فیگین نیز بود، این دو مقام آمریکایی و بارزانی، علاوه بر تحولات داخلی اقلیم کردستان و روابط میان اربیل و بغداد، «درباره آخرین تحولات سیاسی و امنیتی در منطقه، از جمله اعتراضات عمومی در استان‌های جنوبی عراق به تبادل نظر پرداختند. آن‌ها هم‌چنین درباره روابط دوجانبه میان اربیل و واشینگتن گفت‌وگو کردند و بارزانی حمایت دولتش از فیگین و تیم وی در اربیل را به امید تقویت بیش‌تر روابط [۲۱] میان اقلیم کردستان و آمریکا ابراز کرد [۲۲] .»

​

​

یکی از تحولاتی که درون حکومت اقلیم کردستان در حال رخ دادن است و به نظر می‌رسد بخشی از یک طرح بزرگ‌تر باشد، تشکیل پروژه‌ای تحت عنوان «سازمان اصلاحات» درون «وزارت پیشمرگه» است. هدف از این پروژه، آماده‌سازی مدیرانی برای سازمان جدید اصلاحات در قالب طرحی ۳۵ بندی برای تقویت نیروهای پیشمرگه است. اواخر ماه جولای سال جاری، درون کنسولگری انگلیس در اقلیم کردستان، مراسمی برای اهدای مدرک به ۱۰۰ عضو از وزارت پیشمرگه تشکیل شد که این دوره را گذرانده بودند. آن‌چه باید درباره این پروژه دانست این است که سازمان‌دهنده این دوره، سازمانی به نام «مدرسه ملی دولت بین‌الملل» بوده و دوره آموزشی با همکاری مشاورانی از آمریکا، انگلیس و آلمان برگزار شده است [۲۳] .

​

​

پروژه اصلاحات درون پیشمرگه که از آن با عنوان «پیشمرگه در آینده» یاد می‌شود، ابتدا به درخواست مسعود بارزانی، رئیس وقت حکومت اقلیم کردستان، کلید خورد و از آن پس تمام مراحل تشکیل، عضوگیری و میزبانی سازمان اصلاحات، در شهر اربیل صورت گرفته است. به نظر می‌رسد هدف از این «اصلاحات» یک‌پارچه‌سازی نیروی پیشمرگه و تبدیل آن به ارتشی گوش به فرمان مقامات اقلیم کردستان باشد. یکی از افرادی که دیدگاه‌هایش بر این طرح صحه می‌گذارد، استیون فیگین است. سرکنسول جدید آمریکا، این پروژه را «به‌درستی آرمان‌گرایانه» توصیف می‌کند و معتقد است: «این، راهی برای تبدیل کردن پیشمرگه به نیرویی مؤثرتر برای اقلیم کردستان است.»

گزارش‌ها حاکی از آن است که فیگین وقتی با مقامات حکومت اقلیم کردستان و پیشمرگه جلسه ندارد، باز هم بی‌کار نمی‌نشیند، بلکه پروژه‌های دیگری را دنبال می‌کند. به عنوان نمونه، وی اواسط ماه آگوست سال جاری همراه با یک هیأت همراه به دیدار مقامات حزب «جنبش تغییر» موسوم به «گوران [۲۴] » در مقر اصلی این حزب در سلیمانیه رفت [۲۵] . گوران اصلی‌ترین حزب معارض در اقلیم کردستان تلقی می‌شود که با حکومت ائتلافی کنونی متشکل از «حزب دموکرات کردستان» و «حزب میهنی کردستان» مخالف است. فیگین در دیدار با «عمر سیدعلی» درباره نتایج انتخابات پارلمانی عراق، انتخابات آینده در اقلیم کردستان، و مشکلات کردها گفت‌وگو کرد.

​

​

سرکنسول جدید آمریکا در همین حین، از مزار «جلال طالبانی» (اولین رئیس‌جمهور کُرد عراق) معروف به «مام جلال» (به معنای «عمو جلال») نیز دیدن کرده [۲۶] و در یادداشتی که در «کتاب مهمانان» مزار طالبانی نوشته، حاضر شدن سر مزار طالبانی را «افتخاری بزرگ» برای خود دانسته است [۲۷] . وی البته در ادامه فعالیت‌هایش در اقلیم کردستان، جلسه رقص «مرکز جوانان راپرین» در سلیمانیه را هم از دست نداده است.

​

​

اهمیت تحولات اقلیم کردستان عراق برای ایران

واضح است که کردها هنوز حاضر نیستند بپذیرند که دست درازشده آمریکا به سوی آن‌ها دست تعدی است و نه دست رفاقت؛ اما مسئله مهم‌تر این است که استقرار یک مقام ضدایرانی در کنسولگری آمریکا در اربیل، ممکن است پیامدهای خطیری هم برای ایران داشته باشد. ارتباط فیگین با ایران و انتصاب وی در اقلیم کردستان، از چشم رسانه‌های معتقد به «آرمان کُردی» نظیر «روداو [۲۸] » هم مخفی نمانده است. این خبرگزاری در انتهای گزارشی مختص اعلام خبر دیدار فیگین با نچیروان بارزانی، می‌نویسد: «استیون فیگین، سرکنسول جدید، یک کارشناس امور ایران، و انتخابی جالب در زمانی است که دولت ترامپ فتیله مقابله با جمهوری اسلامی و حمایت از گروه‌های معارض علیه تهران را بالا کشیده است [۲۹] .»

در همین‌باره بخوانید:

آمریکا برای کاهش تأثیر ایران در عراق گروه‌های سنی و کُرد را تقویت کند

چنان‌که گفته شد، فیگین پیش از اعزام به اربیل، مدیریت دفتر امور ایرانیان را در «اداره امور خاور نزدیک» در وزارت خارجه آمریکا به عهده داشت. مشرق در گزارش‌های متعددی مفصلاً به سابقه دفتر امور ایرانیان و نقش تعیین‌کننده این دفتر در شبکه‌سازی فوق‌گسترده بین‌المللی و پی‌گیری سیاست‌های براندازی آمریکا در ایران و از جمله، جنبش سبز و اغتشاشات سال ۸۸، بررسی نموده است. اگرچه تکرار مطالب آن گزارش‌ها کار بیهوده‌ای است، اما یک نکته جالب را باید در این‌جا یادآوری کرد: «نیکلاس برنز» معاون سیاسی وقت وزارت خارجه آمریکا که فیگین سابقه دست‌یاری او را دارد، یکی از اصلی‌ترین افراد در اجرای پروژه براندازی در ایران و مقدمه‌چینی برای اغتشاشات سال ۸۸ بود و به این ترتیب مدیریت دفتر امور ایرانیان که برای همین کار تأسیس شده بود، به فیگین سپرده شد.

​

​

در همین‌باره بخوانید:

هدف آمریکا از تأسیس «دفتر امور ایرانیان» و پروژه «پایگاه ریگا» چه بود؟

اعزام ۳۱ گروه ایرانی به آمریکا با پروژه «تبادل»

مدیریت براندازی در ایران از اتاق ۱۰۵۸ توسط جان کری

از طرف دیگر، فعالیت‌های آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا در (یا درباره) ایران نیز به لطف گزارش‌های متعددی که مشرق پیش از این منتشر کرده است، بر کسی پوشیده نیست. این یعنی استقرار کارمندان آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا در دفتری چسبیده به مرزهای ایران می‌تواند فعالیت‌های ضدایرانی این سازمان را که تا کنون کم‌وبیش ناموفق بوده‌اند، تقویت کند. بودجه‌های بی‌پایانی که دولت آمریکا خرج آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا می‌کند، و بودجه‌هایی که از طریق این سازمان میان سازمان‌های غیردولتی داخل و خارج از کشورهای هدف توزیع می‌شوند، اکنون صرف عملیات در فاز جدیدی خواهد شد که هدف آن می‌تواند ایجاد بی‌ثباتی از طریق تحریک اقلیت‌های قومی و مذهبی در ایران باشد. در همین راستا، گزارش‌ها حاکی از آن است که «مصطفی هجری» دبیرکل حزب دموکرات کردستان ایران نیز اخیراً به دعوت وزارت خارجه آمریکا، سفری یک هفته‌ای را به واشینگتن داشته و در آن‌جا با مقامات این وزارت‌خانه از جمله فیگین (مدیر وقت دفتر امور ایرانیان [۳۰] ) دیدار و گفت‌وگو کرده است [۳۱] .

در همین‌باره بخوانید:

آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا، چیزی فراتر از کمک‌رسانی

چگونه پای «جاسوس‌های USAID» به کشور باز شد

«برایان هوک» کیست و در «گروه اقدام ایران» چه مأموریتی دارد؟

نقش فیگین در اجرای تحریم‌های آمریکا علیه ایران

یکی از انگیزه‌های مهم آمریکا در تشدید فعالیت‌هایش در اقلیم کردستان عراق، می‌تواند تنگ‌تر کردن محاصره اقتصادی علیه ایران و اجرای جدی‌تر تحریم‌های ضدایرانی باشد. ایران با اقلیم کردستان عراق روابط اقتصادی بسیار نزدیکی دارد، تا جایی که سرکنسولگری ایران در اربیل در گزارشی می‌نویسد: «بعد از سقوط صدام و شکل‌گیری حکومت محلی اقلیم، روابط اقتصادی و تجاری ایران با بخش‌های مختلف دولت اقلیم، از تعامل سنتی گذشته و به صورت رسمی با بخش‌های مختلف دولتی و خصوصی شکل جدیدی به خود گرفت. اتاق بازرگانی اربیل با مراکز تجاری و بازرگانیِ همتا، همکاری‌های تازه‌ای را شروع کردند. مرزهای زمینی و مشترک در سه مرز «تمرچین-حاج عمران»، «باشماق» و «پرویزخان» در اقلیم کردستان فعال شده و بیش از ۷۰ درصد کالاهای صادراتی ایران از این سه مرز به نقاط دیگر عراق صادر می‌شود.»

اوایل سال جاری (۱۳۹۷) و کم‌تر از یک هفته مانده به اعلام رسمی خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران، اربیل عراق میزبان نشست فوق‌العاده مهمی تحت عنوان «فرصت‌های اقتصادی و تجاری ایران و اقلیم کردستان» بود که در آن نچیروان بارزانی، نخست‌وزیر کردستان عراق، «محمد شیاع سودانی» وزیر صنعت عراق، استان‌داران چهار استان اقلیم کردستان عراق، محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران، و تعدادی دیگر از مقامات دولتی و بخش خصوصی دو کشور شرکت داشتند [۳۲] . هم‌زمان پیشنهاد ایجاد بازار آزاد و مناطق آزاد تجاری میان ایران و اقلیم کردستان عراق نیز از سوی دو طرف مطرح شد. البته روابط گرم اقتصادی میان ایران و اقلیم کردستان موضوع جدیدی نیست و پیش از این هم [۳۳] مورد توجه [۳۴] دو طرف [۳۵] بوده است [۳۶] .

اگرچه روابط سیاسی و فرهنگی میان ایران و اقلیم کردستان نیز عموماً بسیار خوب است، اما روابط اقتصادی میان دو طرف، به خصوص طی سال‌های اخیر، از یک جهت برای ایران اولویت پیدا کرده‌اند: ارزآوری. آمار و ارقام متفاوتی درباره حجم صادرات ایران به/از طریق اقلیم کردستان عراق وجود دارد. به نظر می‌رسد این صادرات در اوج خود به حدود ۸ میلیارد دلار در سال در سال ۲۰۱۴ رسیده باشد؛ اگرچه این میزان به علت برخی مشکلات به ۴ میلیارد دلار نیز کاهش پیدا کرد. در عین حال، چنان‌که گزارش سرکنسولگری ایران در اربیل می‌نویسد، علاوه بر صادرات کالا، صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران به عراق نیز کاملاً قابل‌توجه است. طبق آمار این گزارش، سهم اقلیم کردستان از بیش از ۲ میلیارد دلار صادرات خدمات به عراق، بیش از ۱ میلیارد دلار است.

از مجموع این آمار و ارقام می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که اقلیم کردستان عراق یکی از منابع و کانال‌های مهم انتقال ارز، و به ویژه دلار، به درون ایران محسوب می‌شود و دولت ترامپ با تقویت کنسولگری خود در اربیل به احتمال قوی به دنبال اجرایی کردن یکی از مهم‌ترین بندهای موج اول تحریم‌های پسابرجام علیه ایران، یعنی قطع یا دست‌کم کاهش دست‌رسی ایران به منابع و مبادلات دلاری، بوده است. انتصاب استیون فیگین با توجه به سابقه فعالیتش در عراق و هم‌چنین حضورش در دفتر امور ایرانیان نیز ارتباط برنامه‌های جدید آمریکا در اقلیم کردستان عراق را با سیاست‌های ضدایرانی واشینگتن بیش از پیش روشن می‌کند.

اکنون چه باید کرد

روی هم رفته، باید توجه داشت که استقرار فیگین در منطقه‌ای حساس مانند اقلیم کردستان عراق (احتمالاً استراتژیک‌ترین و نزدیک‌ترین نقطه منطقی برای آمریکایی‌ها به مرزهای ایران) و سپردن امکاناتی وسیع نظیر آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا (احتمالاً قوی‌ترین بازوی جنگ نرمی و انقلاب رنگی آمریکا) به وی، نشان می‌دهد ترامپ و جنگ‌طلبان کابینه‌اش از جمله جان بولتون، به سیم آخر زده‌اند و می‌خواهند هرچه در توان دارند، بگذارند تا سیاست‌های ضدایرانی‌ای را که قول داده‌اند، چه در موضوع تغییر حکومت و چه تحریم‌های پسابرجام، عملی کنند.

در همین‌باره بخوانید:

بولتون یک نومحافظه‌کار جنگ‌طلب است که اعتقادی به قوانین بین‌المللی ندارد

آمریکا به دنبال «جنبش سبز ۲» و تجزیه ایران در دوره ترامپ است

اگرچه جمهوری اسلامی بحران‌های بزرگ‌تر از این را هم از سر گذرانده است و کارشناسان اندیشکده‌های آمریکایی نیز معتقدند نه تحریم‌های اقتصادی، نه استراتژی تفرقه قومی و نژادی، و نه سیاست تغییر حکومت، به طور خاص در مورد ایران راه به جایی نخواهد برد، اما به هر حال، ورود دشمن به فاز جدید و جنون‌آمیزی از خصومت، نهایت هوش‌یاری مقامات دولت را می‌طلبد و ایجاب می‌کند که نه تنها اقداماتی در جهت دفاع، بلکه طرح‌هایی برای رفع و دفع نقشه‌های دشمن تدوین و اجرایی گردد. در همین راستا، تقویت هم‌زمان روابط اقتصادی و سیاسی با اقلیم کردستان عراق می‌تواند یکی از راه‌های جلوگیری از اجرایی شدن نقشه‌های آمریکا باشد.

در همین‌باره بخوانید:

جمهوری اسلامی به‌رغم بحران‌های خاورمیانه از همیشه قدرتمندتر است

پنج عامل قدرت منطقه‌ای ایران به روایت اندیشکده آمریکایی

«جان مک‌کین» هم آرزوی سرنگونی نظام ایران را به گور برد

ایران یک سر و گردن از رقبایش در منطقه بالاتر است