سرویس سیاست مشرق - «وبلاگ مشرق» خوانشی روزانه در لابه‌لای اخبار و مطالب رسانه‌های کشور است. ما درباره این خوانش البته تحلیل‌ها و پیشینه‌هایی را نیز در اختیار مخاطبان محترم می‌گذاریم. ۷:۳۰ هر روز با بسته ویژه خبری-تحلیلی مشرق همراه باشید.
***
عضو شورای نگهبان بر سنجش برنامه نامزدها بوسیله کارنامه آنها تأکید کرد
تدبیر انتخاباتی رهبر انقلاب برای "برنامه‌های بی‌کارنامه"
دکتر هادی طحان‌نظیف، عضو شورای نگهبان پس از بیانات اخیر رهبر انقلاب در یک توییت نوشته است:
"رهبر انقلاب امروز تاکید کردند برنامه باید واقعی و به دور از شعارهای فریبنده باشد. شورای نگهبان نیز در مصوبه شفاف‌سازی تعاریف، معیارها و شرایط نامزدهای ریاست جمهوری، ارائه برنامه‌ها و خط‌مشی‌های اجرایی توسط کاندیداها را ضروری برشمرده است.
البته برنامه با کارنامه سنجیده می‌شود."
*این تأکید مهم دکتر طحان‌نظیف بر "اهمیت کارنامه" در اقتفای بیانات اخیر رهبر انقلاب صورت گرفت که طی آن بر "اهمیت ارائه کار به مردم از سوی نامزدهای انتخاباتی" از سوی معظم‌له تأکید شد.
حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای در این بخش از بیانات خود با اشاره به انتخابات ریاست‌جمهوری پیش‌ِرو فرمودند: انتخابات را با حرفهای بیهوده و وعده‌های فریبنده و بدون پشتوانه نباید خراب کرد. به معنای واقعی کلمه کسانی که مایلند در این کارزار انتخاباتی وارد بشوند، فکر کنند، به معنای حقیقی کلمه کار ارائه بدهند به مردم.
معظم‌له همچنین تصریح کردند:
"مسئله‌ی بعد این است که بعضی از کسانی که وارد میدان انتخابات میشوند اظهاراتی میکنند که این اظهارات، اظهارات خوبی نیست، حرفهای فریبنده است، حرفهایی است که هیچ پشتوانه‌ی فکری و پشتوانه‌ی برنامه‌ای ندارد؛ همین طوری یک چیزی ادّعا میکنند، یک چیزی میگویند، بدون اینکه امکانات کشور را در نظر بگیرند یا حتّی بدانند. خیلی از برادران که در این میدان وارد میشوند، از بسیاری از ظرفیّتهای کشور شاید خیلی مطّلع هم نباشند؛ بدون اینکه حالا محاسبه‌ی درستی شده باشد، یک چیزی میگویند، یک حرفی میزنند، یک وعده‌ای میدهند. اینها خوب نیست، بایستی برنامه ارائه بشود به معنی واقعی کلمه؛ بایستی جوری باشد که کارشناسان وقتی نگاه میکنند به حرف زدن کسی که داوطلب است و حرف میزند با مردم، در دلشان تصدیق کنند که این حرف، حرف متقن و خوبی است. "[۱]
تفسیر عقلانی این بیانات حاکی از آنست که "برنامه" بدون کارنامه و "شعار بدون کار" هرگز قابل پذیرش نیست و همانطور که در مطلب دکتر طحان‌نظیف هم دیده می‌شود در صلاحیت افراد بدون کارنامه تأملاتی جدی وجود دارد.
پر واضح است که عرصه نامزدی برای انتخابات ریاست‌جمهوری بایستی عرصه حضور "نخبگان اجرایی" باشد نه عرصه حضور کسانی که صرفا اهل حرف و شعار هستند.
ضمن اینکه داشتن کارنامه از سوی نامزدها و بررسی این کارنامه از سوی مردم یک گام مهم در بحث "رأی خوب" است و به راحتی گزینه اصلح را به مردم می‌نمایاند.
گفتنیست، فلسفه و اهمیت بررسی کارنامه از سوی شورای نگهبان برای رجال داوطلب ریاست‌جمهوری هم‌تراز و همرده اخذ امتحان فقهی این شورا از داوطلبان عضویت در "مجلس خبرگان رهبری" است.
***
پررنگ شدن احتمال حمایت اصلاح‌طلبان از نامزد نیابتی
محمدرضا خبّاز، عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی و از مقامات سابق دولت آقای روحانی در بخشی از یک مصاحبه با خبرگزاری دولتی ایرنا درباره انتخابات ۱۴۰۰ به معرفی محمدرضا عارف و مسعود پزشکیان از سوی «جبهه اصلاح طلبان ایران» برای داوطلبی انتخابات ریاست جمهوری اشاره و تصریح کرد: اسحاق جهانگیری تاکنون چیزی نگفته ولی طبیعتا از کسانی است که در محافل سیاسی از احتمال نامزدی‌اش سخن گفته می‌شود و غیر از این سه نفر، تعداد دیگری از اصلاح‌طلبان یا اعلام آمادگی کرده اند یا قصد اعلام داوطلبی دارند.
وی همچنین درباره احتمال معرفی داوطلب نیابتی از سوی اصلاح‌طلبان، گفته:
"هر امکانی محتمل است و این موضوع محال نیست ولی عزم اصلاح طلبان جزم است که یک داوطلب اصلاح‌طلب معرفی کنند و اگر نشد تصمیم خواهند گرفت."[۲]
*"حمایت از نامزد نیابتی" تبدیل به یکی از اصلی‌ترین چالش‌های اصلاح‌طلبان در انتخابات ۱۴۰۰ شده است.
آنها از یک سو این شعار را داده‌اند که دیگر قصد چنین کاری را ندارند و می‌خواهند یک فرد کاملا اصلاح‌طلب را معرفی کنند!
این قضیه اما با توجه به اینکه احتمال تأیید صلاحیت افراد بدسابقه اما کاملا اصلاح‌طلبی مثل تاجزاده ضعیف است؛ در زیر پوست حرفهای انتخاباتی خود قصد دیگری دارد که تحلیلگران معتقدند "تحریم خاموش انتخابات" و تکرار رفتار شریرانه چپ‌ها در انتخابات مجلس یازدهم است که منجر به کاهش مشارکت کسانی از مردم شد.
در سمت دیگر ماجرا نیز قلیلی از اصلاح‌طلبان که در رأس آنها می‌توان به کارگزارانی‌ها اشاره کرد، قرار دارند که با نگاهی واقعی‌تر به صحنه نگاه میکنند و در تحریم خاموش انتخابات مجلس یازدهم نیز مشارکت نکردند.
آنها با علم به اینکه به دلیل رخدادهایی مثل کارنامه روحانی، رسوایی فایل صوتی ظریف، فتنه ۸۸ و... رجل نامی اجماع‌پذیر و صلاحیت‌داری در اردوگاه اصلاحات نمانده و تحریم انتخابات هم کاری عقلانی نیست؛ به احتمال جدی حمایت از یک نامزد نزدیک به خود می‌اندیشند.
در واقع این تنها راه آنها در شرایط "قحط‌الرجال" و شرایطی است که رجال این طیف از جریان چپ نمی‌خواهند هسته سخت اصلاحات را در فرایند تحریم انتخابات و "خروج از دموکراسی" همراهی نکنند.
گفتنیست، رجالی مثل عارف مورد تأیید قاطبه اصلاح‌طلبان نیستند و اشارات خبّاز به اینکه "تعداد دیگری از اصلاح‌طلبان هم اعلام آمادگی کرده‌اند" نیز به لحاظ سیاسی از وزانت چندانی برخوردار نیست زیرا انتخابات عرصه فعالیت "رجال نامی و معاریف" است.
***
ظریف از راه ناگزیر "تابُوا وَ أَصْلَحُوا وَ بَیَّنُوا" استقبال می‌کند!؟
تقلا برای ریکاوری انتخاباتی ظریف پس از "خطای بزرگ"
در حالی که صحبت‌های محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه دولت آقای روحانی در فایل صوتی افشا شده با انتقادات مهمی از جانب رهبر معظم انقلاب نیز مواجه شده است؛ برخی رجال و رسانه‌های اصلاح‌طلب با طرح مواضعی عجیب گویا در حال اجرای پروژه "بازتوانی ظریف" هستند.
در همین راستا، سایت جماران با انتشار یادداشتی تحت عنوان "سرمایه افکار عمومی" که در آن تصویری عجیب از استقبال چند فرد از محمدجواد ظریف وجود دارد، نوشت: یک هفته ای می شود که کشور تحت تأثیر فایل صوتی محرمانه ای است که به طرزی مشکوک لو رفته است. در طیف های مختلف اجتماعی واکنش های متعددی به اصل واقعه و محتوای ایراد شده در آن نشان داده شده است و این روند روز گذشته پس از بیانات رهبر انقلاب به اوج خود رسید.
این یادداشت می‌افزاید: فعلا وارد محتوای هر کدام از جوانب بحث نمی شویم چرا که مجالی آرام و فرصت کافی می طلبد تا در پرتو بهره گیری از مبانی تخصصی و نظر کارشناسان و مسئولان امر، در مورد آنها «گفت و گو» و تبادل نظر کرد. اما نکته ای به ذهنم می رسد که در آشفته بازار کنونی و در آستانه انتخابات برای نظام، باید بسیار مورد توجه و دقت سیاسیون و نخبگان باشد و آن واکنش جامعه به این اتفاقات است. وقتی گرایش های مختلف جامعه با خاستگاه های مختلف نسبت به این اتفاق خشمگین میشوند، بدان معناست که این جامعه زنده و گویاست و برخلاف برخی تصورات، خدای ناخواسته تبدیل به مُرداب نشده تا گذر دوران در وضعیت آن تغییری ایجاد نکنند.
در بخش پایانی این یادداشت نیز می‌خوانیم:
"ارکان نظام باید سرمایه افکارعمومی را قدر بدانند و به جای حیثیتی کردن مباحث اجازه دهند تا سوالات و ابهامات و دغدغه‌ها در فضایی منطقی جراحی شده و درمان شود"! [۳]
محمود صادقی، از نمایندگان پرحاشیه مجلس دهم و از حامیان رئیس‌جمهور روحانی هم به تازگی در یک توییت نوشته است:
"از مقایسه بیانات رهبر انقلاب با مصاحبه‌ی منتشرشده از ظریف، به نظر می‌رسد احتمالا رهبری فایل صوتی سه ساعته را مستقیم و کامل گوش نکرده اند؛ زیرا سخنان ظریف هیچ تغایری با سیاست خارجی نظام ندارد. آنچه او بر آن تأکید کرده، ضرورت تعامل دیپلماسی و میدان است، که مورد تأکید رهبری هم هست."
*اظهارات آقای ظریف در فایل صوتی افشا شده جای هیچگونه دفاعی ندارد و خاصّه پس از انتقادات تعیین کننده مقام معظم رهبری نیز آقای ظریف صرفا باید به "کسوت اعتذار جستن" درآید و ضمن عذرخواهی از مردم، به فرایند قرآنی "تابُوا وَ أَصْلَحُوا وَ بَیَّنُوا" دست یازد.
نه اینکه شاهد باشیم اعوان و انصار رسانه‌ای و سیاسی آقای ظریف به خط شده و در سکوت رضایت‌آمیز او مشغول نیش و کنایه زدن به منتقدان سخنان فاقد تدبیر و غلط ظریف باشند.
در همین حال باید دانست که هزینه برخی اشتباهات نیز برای برخی افراد هزینه زیادیست و در وادی سیاست نیز نمی‌توان از پرداخت این هزینه‌ها در صورت وقوع، اجتناب کرد. فلذاست که "تئوری بازتوانی ظریف" هم یک تئوری اشتباه است و راه به جایی نمی‌برد.
از آقای ظریف بعنوان وزیر خارجه این انتظار بود که از ماجرای انتقاد جدی رهبر انقلاب از اظهارات مرحوم هاشمی در قضیه "دنیای گفتمان و دنیای موشک‌ها" درس بگیرند که البته نگرفتند و اکنون نیز وقت اعتذار جستن است نه ریکاوری به فضای ناممکن انتخاباتی...
عکسی از ظریف که سایت جماران در یادداشت حمایت‌آمیز خود از وزیر خارجه، آنرا منتشر کرده است!
***
1_ https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=47776
2_ www.irna.ir/news/84315500/
3_ https://www.jamaran.news/fa/tiny/news-1508104