سرویس فرهنگ و هنر مشرق - چهارمین قسمت از سریال «سقوط» ، ۲۲ قسمت از سریال بی‌گناه، ۲۶ قسمت از سریال روزی روزگاری مریخ، ۴۴ قسمت از سریال جیران، نخستین قسمت سریال «آکتور» و شمار فراوانی از مجموعه‌های نمایشی بدون دریافت مجوز قانونی از ساترا توسط سامانه فیلیمو منتشر شده یا در نوبت توزیع هستند.
اختلاف‌ها میان ساترا با پلت‌فرم‌ها و تمرد از قانون توسط این سامانه‌ها از ابتدای خردادماه ۱۴۰۱ بالا گرفت. فیلیمو به درجه‌ای از خودمختاری فرهنگی رسیده که تبعیت از نهادهای ناظر بالادستی را به صورت علنی نادیده می‌گیرد.
نمونه شاخص آن توزیع سریال «سقوط» است که علی‌رغم تذکرات مکرر ساترا، توسط این سامانه نمایشی توزیع شد و هشدارهای قانونی نهادهای ناظر تحت تاثیر واکنش‌های لجبازانه این پلتفرم قرار گرفت.
ماجرای سریالی عدم تعامل فیلیمو با ساترا علی‌رغم تذکرات مکتوب و نشر آن در فضای مجازی، با انتشار غیرقانونی سریال «آکتور» ادامه یافت. این سامانه نمایشی در صفحات مجازی و درگاه‌های تبلیغاتی‌اش، پس از پخش نخستین قسمت سریال سقوط اعلام کرد که سریال «آکتور» را از اوایل بهمن‌ماه توزیع خواهد کرد. در واکنش به این اقدام در روزهای گذشته مکاتبات پیشین ساترا با فیلیمو در فضای مجازی منتشر شد.
سوابق نشان می‌دهد مکاتبات گسترده‌ای در مورد سریال اکتور انجام شده اما این پلتفرم حتی حاضر به انتشار پاسخ رسمی به هشدارهای این نهاد نظارتی نیست.
۱۳شهریور۱۴۰۱ ساترا طی نامه‌ای در مکاتبه با فیلیمو، ابهاماتی را درباره محتوای سریال ابلاغ کرده اما از طرف پلتفرم مذکور به این نامه پاسخی داده نشده است.
انتشار نامه‌ای دیگری از سوی ساترا در در ۱۸مهر ۱۴۰۱ نشان می‌دهد این نهادنظارتی با فیلیمو مکاتبه و نکاتی را در ارتباط با محتوای سریال به این پلتفرم یادآوری می‌کند.
همچنین در ۱۴۰۱/۷/۶ یک جلسه کارشناسی با دعوت از نیما جاویدی و مجید مطلبی، کارگردان و تهیه‌کننده سریال آکتور در ساترا برگزار و اهم ملاحظات محتوایی درباره طرح ثبت‌شده برای سریال به این دو نفر اعلام می‌شود.
جاویدی و مطلبی در جلسه اعلام می‌کنند مجوز ساخت این سریال را از وزارت ارشاد دریافت کرده‌اند و متقابلا ساترا اعلام می‌کند که این مجوز قبل از تحولات ساختاری و نظارتی صورت پذیرفته است. این نهاد موافقت نامه کلی وزارت ارشاد دولت قبل را می‌پذیرد اما شرط اصلی برای صدور مجوز نمایش دریافت و بازبینی ۱۰ قسمت از سریال است.
این رویکرد فنی‌ترین و تعاملی‌ترین شیوه‌ای است که ساترا برای ارائه باب کرده است. مسیر قانونی اخذ مجوز هفتگی شیوه بسیار اشتباهی است که در موارد متعدی برای طرفین با سوءتفاهم‌ها و خسارت‌هایی را درپی داشته است.
۲۹ دی‌ماه سال جاری فیلیمو طی ارسال نامه‌ای به این روند نظارتی اعتراض کرده و این ادعا مطرح می‌شود که سه قسمت برای بازبینی کافی است.
در نامه سوم ساترا که در دوم بهمن ۱۴۰۱ به فیلیمو ارسال شده، بر ضرورت تحویل کامل قسمت‌های مطالبه شده و الزام به تکمیل فرم‌های دوباره مطرح می‌شود. مطالبه ساترا بر اساس مستندات مندرج در این گزارش کاملا قانونی است و ساترا بر اساس شیوه نظارتی وزارت ارشاد محق به دریافت ۳۰ درصد از سریال برای بازبینی است.
پشت‌گرمی‌ها و برخی اتصالات زمینه توهمات «جمهوری خودمختار صباایده» را تشدید کرده که می‌تواند بدون دریافت مجوزانتشار به روند غیرقانونی خود ادامه داده و اعلام استقلال کند.
به نظر می‌رسد مدیران فیلیمو تصور می‌کنند با ادامه این رویه غیرقانونی پس از مدتی ساترا تسلیم خواهد شد و نهادهای بالادستی هم توان مواجه یا مقابله را با پلت‌فرم‌ها نخواهند داشت.
علی رغم تذکرات و هشدار سریال «آکتور» امروز منتشر شد و نکته جالب اینجاست که نماوا هم یکی از شرکای این سریال در این اقدام غیرقانونی فیلیمو را همراهی کرده است.
در صفحه سوم نامه‌ای که در تاریخ ۱۸ مهرماه از سوی ساترا برای فیلیمو ارسال شده است در بنده ششم آمده است:" لازم به ذکر است رسانه نماوا نیز به عنوان یکی از سرمایه‌گذاران تولید، هر گونه توافق در مورد روند اجرایی صدور مجوز انتشار را منوط به توافق لازم با این رسانه اعلام کرده است که انشا الله در روند صدور مجوز انتشار با هماهنگی دو رسانه «نماوا» و «فیلیمو» مجوز واحدی صادر خواهد شد. "
هر دو پلتفرم قانون گریز به پشتوانه اپراتورهای تلفن همراه و خدمات اینترنتی مثل شاتل (شرکت خدمات اینترنتی حامی نماوا) و پلت‌فرم‌هایی نشر رایگان طرف قرارداد نماوا، از انتشار غیرقانونی این سریال حمایت کرده‌اند که در پست‌های تبلیغاتی منتشر شده قابل بررسی است. این اپراتورها حامی انتشار و توزیع اثر بدون مجوز هستند. قطعا مدیران شورای عالی فضای مجازی و مدیران کلان شرکت مخابرات شاهد این تخطی غیرقانونی هستند که در همراهی با پلت‌فرم‌های قانون گریز بازوهای نظارتی را مستهلک می‌کنند.
سابقه مشارکت غیرقانونی نماوا در تخلفات فیلیمو
در اردیبهشت ماه سال جاری چالش میان ساترا و پلت‌فرم‌ها همزمان با توزیع سریال «روزی روزگاری مریخ» تشدید شد.
پلتفرم فیلیمو بدون دریافت مجوز اقدام به پخش این سریال کرد و چون این مجموعه از تولیدات مشترک نماوا و فیلیمو محسوب می‌شود، در مقابل اخطارهای ساترا، نماوا به سرعت عقب‌نشینی کرد و محصول اصلی را از پلتفرم حذف و پس از اخذ مجوز آنرا منتشر کرد.
اما فیلیمو توجهی به این هشدارها نکرد و با نادیده‌انگاری علنی به پخش سریال از ۲۲ تیرماه سال جاری ادامه داد. با عدم تمکین فیلیمو در اقدام به پخش سریال «روزی روزگاری در مریخ»، توزیع این مجموعه بدون هیچ قید نظارتی در نماوا ادامه پیدا کرد.
توهمات سریالی فیلیمو با مشارکت در یک سریال امنیتی آغاز شد؟
طی هفته‌های گذشته و برگزاری جلسات مکرر، ساترا تلاش می‌کند که روند ۱۱ ماه فعالیت غیرقانونی فیلیمو را متوقف کند، اما توان اجرایی چنین کاری را ندارد. به نظر می‌رسد ساترا با قانون‌شکنی‌های پیاپی فیلیمو اقتدارش را عملا از دست داده و نهادهای نظارتی بالادستی همچون کمیسیون فرهنگی مجلس، شورای عالی انقلاب فرهنگی، سازمان صدا و سیما، ریاست شورای عالی فضای مجازی، عملگرایی خود را نسبت به یازده ماه تلاش غیرقانونی فیلیمو از دست داده‌اند و گویا وضعیت انفعالی موجود برایشان کاملا خوش آیند است.
از سوی دیگر توهمات سریالی فیلیمو در ادامه این روند کاملا غیرقانونی و تخطی از قانون با تولید یک اثر امنیتی تشدید شده و این تصور وجود دارد که با استفاده مستهلک کردن توان نظارتی ساترا و پشتوانه خدمات مخابراتی و اپراتورهای اینترنتی سایر دستگاه‌های نظارتی خودخواسته به گوشه رینگ خواهند رفتو
ساترا همچنان مشغول نامه‌نگاری معمول است و تمام تلاش خود را برای متوقف کردن این رویه به کار گرفته است اما مدیران ارشد نهادهای نظارتی خواهان برخورد مقتدرانه با قانون‌شکنان نیستد.
درباره همکاری رسول جلیلی عضو شورای عالی فضای مجازی با شکوری‌ها بیشتر بخوانید:
«آپارات» چگونه مهسا امینی را به اسم رمز آشوب تبدیل کرد؟ +تصاویر
از طرفی همانطور که پیش از این مشرق اشاره کرد افرادی مثل رسول جلیلی که در شورای عالی فضای مجازی ذی نفوذ هستند، در کمپانی‌های مشترک دیگری با شکوری‌ها شراکت دارند و آنطور که شنیده می‌شود رویکرد شورای عالی فضای مجازی به صورت تنظیم شده، نسبت به فیلیمو کاملا خنثی است. ترک فعل شورای عالی فضای مجازی و عدم واکنش رسانه‌ای موید سیاست فعلی این نهاد است.
جعفر پناهی و محمد رسول اف و فیلمسازانی از این قِسم، بدون اقدام برای اخذ پروانه ساخت و نمایش به جزاهای مختلفی محکوم می‌شوند، اما سامانه فیلیمو ۱۱ ماه بدون تبعیت از قانون مشغول ساخت و توزیع سریال است و برای چنگ و دندان نشان دادن به تمامی نهادهای قانونی، بدون اخذ پروانه نمایش اقدام به ساختن سریال سقوط می‌کند و آنطور که مشخص اگر این تخلف فیلیمو به جای ۱۱ ماه، ۱۱ سال دیگر ادامه پیدا کند، شورای عالی فضای مجازی و سایر شوراهای فرهنگی همچنان واکنشی به این اقدامات نشان نخواهند داد.
بررسی مجموع این روندها نشان می‌دهند نهادهای بالادستی راه گم کرده‌اند یا تنظیمات کارخانه‌ای خود را به حالت شورای عالی فضای مجازی تغییر داده‌اند.
استناد به مکاتبات مندرج در این گزارش نشان می‌دهد، فیلیمو اخطارهای عمومی شده ساترا را به هیچ می‌انگارد و گویی آنقدر پشت شکوری‌ها گرم است که هر اخطار، هشدار و انتقادی را از سوی بازوهای نظارتی می‌توانند نادیده بگیرند.
شواهد نشان می‌دهد حتی تهدید به لغو مجوز و فیلترینگ، با احتمال حملات گسترده‌ای رسانه‌ای با تیترهای سیستم پسند "حمایت از تولید داخلی، برای عدم هدایت مخاطب به سوی شبکه‌های ماهواره‌ای" مواجه می‌شود، اما صبر ایوب‌گونه نهادهای بالادستی به تدریج پایان خواهد پذیرفت.
با این وجود مکاتبات گسترده از سوی ساترا و جلسات متعدد برای ایجاد زمینه‌های تمکین از قانون به شیوه تعاملی، پاسخگو نبوده و فیلیمو مقصر اصلی اقدامات قاطعانه بعدی خواهد بود.