سرویس سیاست مشرق - این که چه نگاهی به نظام اسلامی حاکم بر کشورمان داشته باشیم، اثری جدی در نحوهی عملکرد و رفتار ما دارد. اگر نظام اسلامی را یک نعمت الهی و ثمرهی مجاهدتهای مومنان دانستیم، بر اساس تعالیم قرآن باید سعی کنیم که این نعمت را شکرگذار باشیم و از کسانی نشویم که نعمت الهی را کفران کردند. اینطور نیست که اگر خدا به قومی نعمت داد، آن قوم خاطرجمع باشند که این نعمت برای آنها خواهد ماند.
قرآن کریم در بیان سرگذشت امتهای سابق به ما متذکر میشود که کسانی که نعمت الهی را دریافت کردند و آن را پاس نداشتند و از آن مراقبت نکردند، در واقع کفران نعمت کردند و همین کفران نعمت باعث تنبیه و مجازات آنها شد. یکی از اصلیترین مجازاتها از دست دادن آن نعمت و گرفتار شدن به عذابهایی است که با از دست رفتن آن نعمت ایجاد میشود.
رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنهای در ضمن نکات تفسیری و تدبری که در ذیل آیات قرآن کریم بیان میکنند به خوبی این مطلب را تبیین و تفسیر کردهاند که نظام اسلامی یکی از نعمات عظیم الهی برای ماست که باید آن را پاس بداریم و از سرنوشت امتهایی که نعمت الهی را کفران کردند عبرت بگیریم:
«جمهوری اسلامی - یعنی نظام مردمی، نظام مستقل، نظام مبتنی بر ارزشهای اصیل، نظام مبتنی بر آزادی فکر و عدالت اجتماعی - یک هدیهی الهی به ملت ایران است. خدای متعال این هدیه را مفت و مجانی به ملت ایران نداده است. نسلهایی تلاش کردند، نسل قبل از شما مجاهدتِ سخت و دشواری را متحمل شدند؛ خدای متعال هم وعده کرده است که برای مجاهدت پاداش قائل است. پاداش نه فقط پاداش اخروی است، بلکه در همین نشئهی زندگی هم پاداش داده میشود؛ «کلاً نمد هؤلاء و هؤلاء من عطاء ربک»[۱]؛ هرکس تلاش کند، به نتیجهی آن تلاش خواهد رسید. ملت ایران تلاش کردند؛ خدای متعال هم این هدیه را به آنها داد؛ یعنی یک نظام مردمی که پایههای آن بر ضدیت با فساد و انحراف و کجروی و وابستگی نهاده شده است. این هدیه را باید نگه داشت. اینطور نیست که اگر خدا به قومی نعمت داد، آن قوم خاطرجمع باشند که این نعمت برای آنها خواهد ماند. شما در سورهی حمد میخوانید: «صراط الّذین انعمت علیهم غیرالمغضوب علیهم و لاالضّالّین»؛ یعنی «مغضوب علیهم» و «ضالّین» هم جزو «انعمت علیهم»اند. نباید تصور شود که خدا به عدهیی نعمت میدهد و عدهیی را گمراه میکند و مورد غضب قرار میدهد؛ نه، «غیر المغضوب علیهم» به حسب ترکیب نحوی عربی، صفت «انعمت علیهم» است. خدا به انسانهای زیادی نعمت داده است. نعمت دادشدهگان دو نوعاند؛ یک عده کسانی هستند که با عمل خود، با سوء رفتار خود، با تنبلی خود، با انحراف خود و با دل سپردن و تن سپردن به هوسهای زودگذرِ منحرف کننده، نعمت را بر باد دادند؛ یک عده هم کسانی هستند که نعمت را با کوشش و تلاش و شکرانهی خود نگه داشتند. کسانی که نعمت را بر باد دادند، «مغضوب علیهم» و «ضالین»اند؛ آنهایی که نعمت را نگه داشتند، «غیرالمغضوب علیهم و لا الضّالّین»اند.
خدای متعال، هم به انبیا و اولیا و شهدا و صالحین نعمت داده است - «فاولئک مع الّذین انعم اللَّه علیهم من النّبیّین و الصّدیقین و الشّهداء و الصّالحین»[۲] - هم به بنیاسرائیل نعمت داده است؛ «اذکروا نعمتی الّتی انعمت علیکم». در سورهی بقره سه مرتبه این تعبیر تکرار شده است[۳]. خدا به بنیاسرائیل هم نعمت داد، منتها آنها نعمت را کفران کردند. خدای متعال در سورهی سبأ میفرماید: «ذلک جزیناهم بما کفروا و هل نجازی الّا الکفور»[۴] خداوند کفرانکنندگان نعمت را تنبیه و مجازات میکند. پس باید نعمت را نگهداشت. انبیا و شهدا و صالحین و صدیقین کسانی هستند که نعمت خدا را نگهداشتند. نعمت خدا را باید نگهدارید، پرورش دهید، کامل کنید و نقایصاش را برطرف سازید - که این نقایص هم باز از عمل ما ناشی میشود - این کار بزرگی است که بر عهدهی شما جوانها و بخصوص جوانان دانشجوست، که امیدهای آیندهاید و در افق آینده، انسان شماها را میبیند. مدیران و تصمیمگیران و تصمیمسازان کشور در آینده شماها هستید؛ هم میتوانید این کشور را به اوج قلهی افتخار و ترقی برسانید - همانطور که آرزوی نظام جمهوری اسلامی است - هم میتوانید خدای نکرده نعمتِ به دست آمده را از دست بدهید. لذا به افق دوردست نگاه کنید و ببینید چه باید کرد و چالشهایی که در مقابل ماست، چیست.»[۵]
[۱] سوره مبارکه الإسراء آیه ۲۰؛ کُلًّا نُمِدُّ هؤُلاءِ وَهؤُلاءِ مِن عَطاءِ رَبِّکَ وَما کانَ عَطاءُ رَبِّکَ مَحظورًا؛ ترجمه: هر یک از این دو گروه را از عطای پروردگارت، بهره و کمک میدهیم؛ و عطای پروردگارت هرگز (از کسی) منع نشده است.
[۲] سوره مبارکه النساء آیه ۶۹؛ وَمَن یُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسولَ فَأُولٰئِکَ مَعَ الَّذینَ أَنعَمَ اللَّهُ عَلَیهِم مِنَ النَّبِیّینَ وَالصِّدّیقینَ وَالشُّهَداءِ وَالصّالِحینَ ۚ وَحَسُنَ أُولٰئِکَ رَفیقًا؛ ترجمه: و کسی که خدا و پیامبر را اطاعت کند، (در روز رستاخیز،) همنشین کسانی خواهد بود که خدا، نعمت خود را بر آنان تمام کرده؛ از پیامبران و صدّیقان و شهدا و صالحان؛ و آنها رفیقهای خوبی هستند!
[۳] این سه آیه عبارتند از:
سوره مبارکه البقرة آیه ۴۰؛ یا بَنی إِسرائیلَ اذکُروا نِعمَتِیَ الَّتی أَنعَمتُ عَلَیکُم وَأَوفوا بِعَهدی أوفِ بِعَهدِکُم وَإِیّایَ فَارهَبونِ؛ ترجمه: ای فرزندان اسرائیل! نعمتهایی را که به شما ارزانی داشتم به یاد آورید! و به پیمانی که با من بستهاید وفا کنید، تا من نیز به پیمان شما وفا کنم. (و در راه انجام وظیفه، و عمل به پیمانها) تنها از من بترسید!
سوره مبارکه البقرة آیه ۴۷؛ یا بَنی إِسرائیلَ اذکُروا نِعمَتِیَ الَّتی أَنعَمتُ عَلَیکُم وَأَنّی فَضَّلتُکُم عَلَی العالَمینَ؛ ترجمه: ای بنی اسرائیل! نعمتهایی را که به شما ارزانی داشتم به خاطر بیاورید؛ و (نیز به یاد آورید که) من، شما را بر جهانیان، برتری بخشیدم.
سوره مبارکه البقرة آیه ۱۲۲؛ یا بَنی إِسرائیلَ اذکُروا نِعمَتِیَ الَّتی أَنعَمتُ عَلَیکُم وَأَنّی فَضَّلتُکُم عَلَی العالَمینَ؛ ترجمه:ای بنی اسرائیل! نعمت مرا، که به شما ارزانی داشتم، به یاد آورید! و (نیز به خاطر آورید) که من شما را بر جهانیان برتری بخشیدم!
[۴] سوره مبارکه سبإ آیه ۱۷؛ ذٰلِکَ جَزَیناهُم بِما کَفَروا ۖ وَهَل نُجازی إِلَّا الکَفورَ؛ ترجمه: این کیفر را بخاطر کفرانشان به آنها دادیم؛ و آیا جز کفران کننده را کیفر میدهیم؟!
[۵] بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان استان کرمان .۱۳۸۴/۰۲/۱۹.