سگ زرد و دوستی خاله خرسه؟!

جعفر بلوری در کیهان نوشت:
سه‌شنبه همین هفته یعنی 18 آبان ماه، پنجاه و هشتمین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برگزار می‌شود. هیلاری کلینتونِ دموکرات و دونالد ترامپِ جمهوری‌خواه دو نامزدی هستند که در این دور از انتخابات با یکدیگر رقابت می‌کنند. ترامپ بنا به دلایل متعدد از جمله رسوایی اخلاقی و ایمیلی هیلاری و سیاست‌های جنگ‌طلبانه این زن، از رقیب دموکرات خود در برخی ایالت‌ها، پیش افتاده است. روی هم رفته اما این دو شانه به شانه در حال رقابت با یکدیگرند. تمام نهادهای سیاسی، رسانه‌ای، اَشراف و حتی بزرگان جمهوری‌خواه کمر همت بسته‌اند تا مانع از پیروزی ترامپ شوند چرا که وی را برای ایالات متحده آمریکا یک «خطر جدی» می‌دانند. اما با این وجود، بخش قابل توجهی از مردم آمریکا به سمت وی متمایل شده و توجهی به تبلیغات گسترده‌ای که علیه وی به راه افتاده نمی‌کنند. به قول یکی از سناتورهای آمریکایی میل بخشی از جامعه آمریکا به سمت ترامپ با وجود این که همه امکانات و نهادهای قدرت و ثروت و غول‌های رسانه‌ای علیه وی هستند، «برای ما یک معما شده است.» در این باره گفتنی‌هایی هست:
1- برخلاف آنچه در دنیا تبلیغ می‌شود، «دونالد ترامپ»، نه یک پوپولیست است نه یک جمهوری‌خواه احمق. او فقط روی پنهان و واقعی جامعه سیاسی آمریکاست که بی‌پرده و غیر دیپلماتیک حرف می‌زند. اگرچه خود ترامپ نیز بخشی از همان سردمداران فاسد آمریکایی است. او بی‌شرمانه از فسادهای اخلاقی مشمئز‌کننده‌اش «می‌گوید» و کلینتون که روی پیدای جامعه سیاسی آمریکاست، به این فسادها، پشت پرده «عمل» کرده است. واقعیتی که ترامپ در یکی از مناظره‌های انتخاباتی‌اش به آن اشاره کرد.
اظهارات ساختار‌شکنانه و غیر معمول ترامپ علیه کلینتون و آمریکا، واکنش‌های رسوای کلینتون علیه ترامپ و پرده‌دری‌های این دو علیه یکدیگر که به تعبیر آقا، آبروی آمریکا را «نابود» کرد، ماهیت آمریکا را تشریح می‌کند. ترامپ-شاید آگاهانه، شاید هم نه- در حال پاسخ به خواسته‌های جامعه خسته آمریکا از رهبران سیاسی و سردمداران این کشور است. اینکه چطور می‌شود جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها علیه یک نامزد بسیج شوند و تمام رسانه‌های قدرتمند و لابی‌های ثروتمند نیز علیه وی وارد شوند اما، بخش اعظمی از مردم آمریکا هنوز به سمت وی متمایل شوند، به همین موضوع مرتبط است. مردم آمریکا از سیستم دو حزبی، روش غیر دموکراتیک انتخاباتی، نقش پول و وال استریت در انتخابات و نظام ناعادلانه سرمایه‌داری خسته‌اند. در انتخابات آمریکا تنها عاملِ غیر موثر همین «آرای مردم» است. پیروزی «جرج بوش» بر «ال گور» در انتخابات سال 2000 این کشور در حالی که آرای «گور» از «بوش» بیشتر بود، گواه این مدعاست. در چنین شرایطی هرکس، ولو آدم فاسدی مثل ترامپ وارد معرکه انتخابات شود و علیه این شرایط موضع‌گیری نماید، مردم از لج کسانی که از آنها نفرت دارند هم شده، به سمت وی متمایل خواهند شد حتی اگر فرد در حد و اندازه یک سیاست‌مدار درجه 3 نباشد. در این فضا از غول‌های رسانه‌ای و «سوپر پک‌ها» هم، کار زیادی ساخته نخواهد بود.
2- اگر این فرضیه را که، «داعش و گروه‌های تکفیری زائیده شرایط سیاسی، امنیتی، جغرافیایی و اجتماعی حاکم بر منطقه است» را فرضیه صحیحی بگیریم (یعنی غرب با ایجاد این شرایط-یا در خوش بینانه‌ترین حالت- بهره‌برداری از وجود چنین شرایطی توانسته فردی مثل ابوبکر بغدادی و موجوداتی مثل داعش را خلق و به جان مردم بیندازد) باید گفت، ترامپ هم زائیده شرایط حاکم بر آمریکاست. «کاپیتالیسم» که از سال 2008 و با آغاز بحران در بخش مسکن آمریکا دچار بحران شد، تا این لحظه نتوانسته به رغم اعمال سخت‌ترین ریاضت‌های اقتصادی، خود را از مهلکه نجات دهد. حاکمیت چنین شرایطی بر کشورهای اروپایی و آمریکا باعث قدرت گرفتن جریان‌های سیاسی در این کشورها شده که پیش از این مجالی برای عرض‌اندام نداشتند. رهبرانی که امروز در یونان و اسپانیا به قدرت رسیده‌اند و جریان‌های سیاسی که در فرانسه و ایتالیا جان گرفته و شعار «مرگ بر سرمایه‌داری» می‌دهند، حاصل شرایط بحرانی حاکم بر این کشورهاست. ترامپ هم یکی از همین افرادی است که شرایط بحرانی حاکم بر کشورش به وی اجازه عرض‌اندام داده است. اگر در اروپا بحران اقتصادی است که چنین شرایطی را فراهم کرده، در آمریکا ملغمه‌ای از بحران‌های سیاسی، اقتصادی، امنیتی و اجتماعی باعث بروز فردی مثل ترامپ شده است.
4- «مسائل جنسی»، از جمله مسائل پررنگ در این دور از رقابت‌های انتخاباتی آمریکا بود. برخی مسائل رد و بدل شده بین ترامپ و کلینتون آنقدر زشت و زننده است که «شرم»، مانع از بازنشر آن در این وجیزه می‌شود. از تجاوز به کودک و زنای محصنه بگیر تا ... در این کارزار انتخاباتی به میان کشیده شد. برخی نامزدها به این هم اکتفا نکرده و با حاضر کردن قربانیان جنسی به محل مناظره، تلاش کردند رقیب خود را به شکست بکشانند. کار به جایی رسید که برخی تحلیلگران سیاسی و مقامات ارشد آمریکایی از این که کار آمریکا به جایی رسیده که می‌بایست توسط چنین افرادی اداره شود، ابراز شرم کردند:
این بخشی از آخرین موضع‌گیری‌های «جان کری» وزیر خارجه آمریکا درباره رقابت‌های انتخاباتی کلینتون و ترامپ است. وی در ماه مارس هم گفته بود این منازعات انتخاباتی «حس اطمینان همه نسبت به ثبات قدم و قابلیت اتکای ما را متزلزل می‌کند. باید بگویم که آنها (مقامات خارجی) سؤالاتی از من پرسیده‌اند که باعث شده به این نتیجه برسم که آنچه در جریان است، یک شرمساری برای کشور است.»
داستان ترامپ و کلینتون داستان «سگ زرد» و «شغال» است؛ اما، داستان ارادت لیبرال‌های وطنی به نامزد‌های انتخاباتی آمریکا چیزی نیست جز داستان «دوستی خاله خرسه».

 

 

ان‌شاءالله حضرات محترم ناظر بر سطور پیش‌رو، نگارنده را به «نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی» متهم نکنند لیکن وقتی با گذشت بیش از 5 ماه از ماجرای حقوق‌های نجومی، مقامات دولتی هنوز یک نفر را به قوه‌قضائیه معرفی نکرده‌اند، وقتی آقای روحانی، بزرگ‌ترین فساد ممکن آن هم از جیب قشر دلسوز معلم را تقلیل می‌دهد به «معوقه بانکی»، وقتی مدیر نجومی اگر هم کنار گذاشته می‌شود، مدیری با حقوق نجومی‌تر جایگزین می‌شود، وقتی خزانه برای خدمت به ملت خالی اما برای برخی همچین پر است که نگو، وقتی از سویی ادعای مبارزه با کاسبان تحریم را دارند و از دیگر سو، توافق را معطوف به لغو تحریم، در ضعیف‌ترین صورت ممکن می‌بندند، وقتی هم با تحریم و هم با توافق، کاسبی دونبش راه می‌اندازند، وقتی خانم ابتکار هدف دولت از توافق را در درددل با رسانه اجنبی به روشنی لو می‌دهد که ناظر بر پیروزی در انتخابات آینده ریاست‌جمهوری است، نه برداشته شدن تحریم‌ها، وقتی آقای ظریف با ادبیاتی دیگر، صحه بر همین مهم می‌گذارد، وقتی رئیس قوه مجریه، یک روز مدعی می‌شود دولت اعتدال در مواجهه با فساد، حتی به نزدیکان خود هم رحم ندارد و دگر روز، شاهد شکایت رسمی مقامات ارشد قضایی از عدم برخورد دولت اعتدال با مقوله فساد هستیم، وقتی به بهانه خالی بودن خزانه، اینگونه وانمود می‌شود که ما در جریان مذاکره، ناچاریم مدام به دشمن امتیاز بیشتر بدهیم و اندکی بعد معلوم می‌شود خزانه آنقدر پر هست که حتی از صندوق متعلق به گچ و تخته معلم زحمتکش هم می‌توان در مقوله فساد رکوردشکنی کرد، وقتی برای نوشتن از فساد فراوان و خسران فراوان‌تر نهفته در قرارداد «کرسنت»، دست و دل قلم خبرنگار متعهد باید بلرزد، وقتی فریاد مردم در شکایت از «بیکاری» شعار خوانده می‌شود اما ملت ظاهرا چاره‌ای ندارند الا باور وعده سر خرمن گلابی، وقتی نشر اکاذیب کردند که در همان روز توافق، همه تحریم‌ها بالمره لغو می‌شود، اینک اما مردم را حواله به افق می‌دهند، وقتی جیب مردم، هیچ کدام از آمارهای اقتصادی را تایید نمی‌کند، وقتی نه چرخ سانتریفیوژها می‌چرخد و نه چرخ بسیاری از کارگاه‌ها و کارخانه‌ها، وقتی کارگر بیکار من‌باب آن دستور کذا، باید شکر کند که متاثر از تدابیر دولت محترم، به کاروان افراد بیکار اضافه شده، وقتی معلوم شد که مشکلات اقتصادی را بی‌خود گردن صنعت هسته‌ای انداخته بودند و فی‌الواقع مشکل از ناحیه خود حضرات است، وقتی هسته‌ای را دادند لیکن لغو تحریم را نگرفتند، وقتی در برخورد با دشمن، دوستانه عمل می‌کنند اما از تیغ‌زدن جیب زائر اربعین، آن ‌هم با خنده‌دارترین بهانه‌ها اندک ابایی ندارند، وقتی به منتقد که می‌رسد، با فرستادن او به محکمه، جواب تحلیل درست او را می‌دهند لیکن در مقام رویارویی با مصادره اموال ملت ایران توسط دشمن جلاد، نهایتا 2 تا ایمیل به جان‌کری و دیگر هیچ، وقتی اختلاس را بلدند معوقه بنامند اما اقتصاد را حتی در سال چهارم دولت خود، آگاه نیستند که مساله اول کشور است، وقتی برای وام ازدواج، بانک‌های‌شان، ولو یک آه در بساط ندارند اما همان بانک‌ها وقتی به دردانه‌های بنفش که می‌رسند، سر کیسه را همچین شل می‌کنند که بیا و ببین، دقیقا چه باید گفت در وصف این بساط که حق مطلب ادا شود؟! دولت راستگویان؟! دولت تدبیر و امید؟! دولت اعتدال؟! اگر «اعتدال» یعنی اینکه بگذاری «فرنگی» در قرارداد فلان، سر تو را کلاه بگذارد و تو هم در عوض، «فرهنگی» ملت خود را در بزرگ‌ترین تخلف ممکن بچاپی، آری! نام این دولت، «دولت اعتدال» است! اگر «تدبیر و امید» یعنی اینکه با تدبیر حضرتعالی و شرکا، در قلب رآکتور خودکفایی «سیمان» ریخته شود لیکن امید به لغو تحریم‌ها درجه آخر ختم شود به وعده سیب و افق گلابی، آری! نام دیگر این دولت، «دولت تدبیر و امید» است!

و اگر «راستگویی» یعنی اینکه به اعتراف خود دولتمردان و البته دولتزنان، توافق فی‌الواقع در حال و هوای انتخابات تنظیم شده باشد لیکن جنابعالی مدعی باشی که در همان روز توافق، همه تحریم‌ها بالمره لغو می‌شود، آری! برازنده‌ترین نام برای این دولت، «دولت راستگویان» است! آهای رئیس بانک مرکزی! عایدی توافق این دولت با دشمن جلاد را برای‌مان گفتی، سپاس! لیکن مساله اینجاست؛ دولت راستگوی اعتدالی مدبر سرشار از امید و گلابی، خودش برای ملت کدام عایدی را داشته که متوقع باشیم عایدی توافقش با دشمن، چیزی بیش از «تقریبا هیچ» باشد؟! نهایتا رونمایی می‌کنم از مدل جدید دولتمردی؛ با «فرنگی» از سر «اخلاص» و با «فرهنگی» از در «اختلاس»!

 

 

 سیاست انگلیسی اردوغان
دکترعلیرضارضاخواه در خراسان نوشت:
آرامش و امنیت قرار نیست به این زودی ها به ترکیه بازگردد. موج دستگیری و اخراج هایی که بعد از کودتای نافرجام در ترکیه آغاز شده تاکنون ده ها هزار نفر را متاثر ساخته است. ظاهرا اردوغان این روز ها الگوی انگلیسی سیاست «تفرقه بینداز و حکومت کن» را در پیش گرفته است. این دستور کار سیاست داخلی و خارجی ترکیه به صورت همزمان است. در عرصه داخلی سیاست قومیتی و در عرصه خارجی سیاست فرقه ای؛ اردوغان در عرصه داخلی بر آتش جدال قومیتی کردی-ترکی می دمد و در عرصه خارجی هم، هیزم بیار جنگ شیعه و سنی شده است. آخرین نمونه از این رفتار را می توان در یورش شبانه و دستگیری رهبران «حزب دموکراتیک خلق ها» HDP، سومین حزب بزرگ پارلمان ترکیه دید. اقدامی که واکنش های تندی را هم در داخل و هم درخارج این کشور به همراه داشته است. «حزب جمهوری خلق» CHP ترکیه اقدام دولت را یک کودتای سیاسی نامیده است و اتحادیه اروپا نیز خواستار نشست فوری سفرای این اتحادیه شده است. تحلیل رفتار اخیر حزب حاکم ترکیه و گمانه زنی تبعات احتمالی آن دو موضوعی است که یادداشت پیش رو به آن می پردازد.

ریل گذاری یک تغییر
تحلیل رفتار اخیر حاکمان ترکیه در دو سطح امکان پذیر است. در سطح داخلی، اردوغان از یک سو تلاش می کند تا شرایط را برای تغییر نظام سیاسی ترکیه از یک نظام پارلمانی به نظام ریاستی آماده کند. برای چنین منظوری تغییر قانون اساسی و همراهی پارلمان ضروری است. اردوغان تلاش می کند تا با از میدان خارج کردن رقبای سیاسی خود روند تغییر نظام را آسان و بدون هزینه سازد. از همین رو دولت رهبران حزب کردی دموکراتیک خلق ها که سومین حزب بزرگ پارلمان ترکیه هستند و تا پیش از این نیز موی دماغ جاه طلبی های اردوغان شده بودند را روانه زندان می سازد. پارلمان ترکیه بعد از کودتای نظامی ناکام اخیر قانونی را تصویب کرد که طی آن مصونیت قضایی نمایندگان پارلمان از بین رفته و امکان بازجویی و بازداشت نمایندگان پارلمان را فراهم می ساخت. مخالفان اردوغان به ویژه کرد ها از همان اول می دانستند که هدف از چنین قانونی تصفیه آن ها از نظام سیاسی است. لذا تلاش کردند تا با تقویت ارتباطات خارجی خود این اقدام را برای آنکارا پرهزینه سازند. از سوی دیگر اردوغان با حرکت بر روی شکاف قومیتی ترکی-کردی تلاش می کند تا محبوبیت خود در میان احزاب ناسیونالیست و ملی گرا را افزایش دهد. اردوغان که پس از مواجهه آشکار با جریان فتح ا... گولن و جنبش خدمت در ترکیه بخشی از سبد رای حزب عدالت و توسعه را از دست داده است تلاش می کند تا آن را با ملی گرا های ترک جایگزین کند. شاهد این مدعا تلاش برای نزدیک شدن به حزب سکولار و به شدت ملی گرای وطن می باشد، که براساس گزارش های منتشر شده، بعد از کودتای نافرجام، نقش بسیار پر رنگی در بالای هرم قدرت ساختار امنیتی و نظامی ترکیه یافته اند.

واکنش عصبی به 3 شکست خارجی
در سطح خارجی رفتار اخیر دولتمردان ترکیه را می توان واکنش عصبی آنکارا به ناکامی های پی در پی در 3 پرونده مهم موصل، رقه و بروکسل دانست. اردوغان در راستای سیاست خارجی عثمانی گرایانه خود تلاش داشت تا با بهره گیری از خلاء قدرت ایجاد شده در کشور عراق و بحران داعش، با جابه جایی مرز ها خاک عراق و شهر موصل را به اشغال خود درآورد. او برای رسیدن به بلند پروازی هایش نیاز داشت تا نقشی ویژه در نبرد فتح موصل برای خود دست و پا کند. با این حال موضع مقتدرانه بغداد و هشدار های جدی حیدر العبادی باعث شد لفاظی های اردوغان مثل همیشه پوچ از آب در آمده و تمام تلاش های او برای ورود به جنگ موصل ناکام بماند اما ماجرای موصل نه اولین ناکامی سیاست خارجی اردوغان بود و نه آخرین آنها؛ ترکیه که تلاش جدی داشت تا شکست دیپلماتیک موصل را با شرکت در عملیات آزاد سازی شهر رقه سوریه جبران کند، باز هم با بن بست مواجه شد. واشنگتن در این عملیات به شدت بر روی کرد های سوریه حساب می کند از سوی دیگر اعتمادی هم به نیرو های زمینی ترکیه ندارد از همین رو آمریکا رسما اعلام کرد که با همکاری کرد ها این شهر را از داعش پس می گیرد، در نتیجه آنکارا که کرد ها را دشمن شماره یک خود در سوریه معرفی کرده است، اعلام کرد در این عملیات هم شرکت نخواهد داشت. آخرین شکست آنکارا در بروکسل و یک روز قبل از دستگیری های اخیر رخ داد. دستگاه قضایی بلژیک در یک رای جنجالی اعلام کرد که درگیری های ترکیه با پ ک ک در چارچوب «مبارزه مسلحانه» است و نباید با قانون تروریسم با آن برخورد کرد.
سال 2٠1٠ دادگاه قضایی فدرال بلژیک به اتهام همکاری و حمایت از تروریسم، در مورد تعدادی از نهاد ها و شخصیت های سیاسی کرد تحقیقاتی را آغاز کرد. با این حال این دادگاه پس از بررسی پرونده متهمین اعلام کرد که نیازی به محاکمه آن ها نمی بیند. در حکم دادگاه آمده است که ترکیه در جنگ مسلحانه داخلی به سر می برد و اتهامات وارده به این افراد و سازمان ها رابطه ای با مسئله تروریسم ندارد. این رای برای ترکیه یعنی این که تلاش سی ساله این کشور برای مترادف کردن جنبش کرد ها با تروریسم به باد رفته است. حالا آنکارا می خواهد عملا نشان دهد اگر چه اروپایی ها حاضر نیستند، استاندارد های ترکیه و تعاریف آن را از تروریسم بپذیرند اما ترکیه در داخل مرز هایش هرگونه صلاح بداند رفتار می کند.

تبعات بحران سیاسی اخیر برای آنکارا

 

 

2 اشتباه مرعوبان و شيفتگان امريکا

محمدجواد اخوان در جوان نوشت:
 

 

مطبوعات؛ شفافیت و صداقت

سیدرضا صالحی امیری در ایران نوشت:
نخستین مطالبه اهالی قلم و مطبوعات امنیت معیشت، فکر و قلم، البته در چارچوب قانون و موازین اخلاقی جامعه است. به گمان من یکی از وجوه مهم امنیت فرهنگی، امنیت ذهنی اصحاب فکر و قلم است تا بتوانند صادقانه و شفاف و در راستای تأمین منافع ملی و مصالح عمومی سخن بگویند و قلم بزنند و هر جا که احساس کنند انحرافی رخ داده، با صدای رسا نقد کنند و جلوی فساد را بگیرند. شعار جشنواره مطبوعات امسال، شفافیت و صداقت است و رسانه ابزار مناسبی برای شفاف‌سازی، مبارزه با فساد و نقد سازنده به شمار می‌رود.

 

 

احمد غلامی در شرق نوشت:


پس به جرئت می‌توان گفت، کمتر زمانی پیش آمده که مخالفان دولت در زمان‌سنجی خطا کنند و کمترین فرصتی را برای حمله به دولت از دست بدهند.

١)  در این یادداشت از کتاب
«فلسفه و سیاست واقعی» ریموند گوس ترجمه کمال پولادی نشر مرکز استفاده شده است
* عنوان یادداشت از کتابی با عنوان «undoing the demos» (ناکارکردن مردم) نوشته وندی براون برگرفته شده است.