به گزارش مشرق، افغانستان به عنوان همسایه شرقی ایران با نیاز فراوان و رو به رشد، بازار بالقوه‌ای برای محصولات و خدمات ایرانی به شمار می‌رود. این کشور با دارا بودن منابع طبیعی غنی و موقعیت ژئوپلیتیکی خاص، می‌تواند نقش مهمی در توسعه اقتصادی منطقه ایفا کند.

از سوی دیگر، روابط تاریخی و فرهنگی دو کشور نیز زمینه مساعدی برای گسترش همکاری‌های تجاری فراهم آورده است.

دلایل اهمیت تجارت ایران با افغانستان:

بازار بزرگ و رو به رشد: افغانستان با جمعیت بیش از ۳۰ میلیون نفر، بازار بزرگی برای محصولات مختلف از جمله مواد غذایی، مصالح ساختمانی، کالاهای مصرفی و خدمات فنی مهندسی است.

منابع طبیعی غنی: افغانستان دارای منابع غنی معدنی مانند مس، آهن، نفت و گاز است که می‌تواند فرصت‌های سرمایه‌گذاری مشترک را برای دو کشور فراهم کند.

موقعیت ژئوپلیتیکی: افغانستان به عنوان پل ارتباطی بین آسیای مرکزی و جنوب آسیا، موقعیت ژئوپلیتیکی ویژه‌ای دارد که می‌تواند به ایران کمک کند تا به بازارهای بزرگتری دسترسی پیدا کند.

روابط تاریخی و فرهنگی: روابط دیرینه و مشترکات فرهنگی دو کشور، زمینه اعتماد و همکاری را بین دو ملت فراهم کرده است.

نیاز افغانستان به بازسازی: پس از سال‌ها جنگ و ناآرامی، افغانستان نیازمند بازسازی زیرساخت‌ها و توسعه اقتصادی است که این امر فرصت‌های بسیاری را برای سرمایه‌گذاران ایرانی ایجاد می‌کند.

ضرورت ارائه تسهیلات به تاجران ایرانی برای حضور در افغانستان:

برای بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت‌های موجود در بازار افغانستان و تقویت روابط تجاری دو کشور، ایران باید به تاجران خود تسهیلاتی ارائه دهد. این تسهیلات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

تسهیلات مالی: ارائه تسهیلات مالی با نرخ بهره پایین و بازپرداخت طولانی‌مدت به تاجران ایرانی برای سرمایه‌گذاری در افغانستان.

حمایت‌های بیمه‌ای: ارائه پوشش بیمه‌ای برای سرمایه‌گذاری‌ها و صادرات به افغانستان به منظور کاهش ریسک‌های ناشی از شرایط نامطلوب سیاسی و اقتصادی.

تسهیلات گمرکی: ساده‌سازی تشریفات گمرکی و کاهش تعرفه‌های گمرکی برای کالاهای صادراتی ایران به افغانستان.

حمایت‌های دولتی: حمایت دولت ایران از شرکت‌های ایرانی برای حضور در نمایشگاه‌ها و رویدادهای تجاری در افغانستان.

مشاوره‌های تخصصی: ارائه مشاوره‌های تخصصی در زمینه‌های مختلف مانند قوانین تجاری، استانداردهای کیفیت، و بازاریابی در افغانستان.

مزایای ارائه تسهیلات به تاجران ایرانی در افغانستان:

افزایش صادرات: با ارائه تسهیلات به تاجران ایرانی، صادرات به افغانستان افزایش یافته و به رشد اقتصادی کشور کمک خواهد کرد.

ایجاد اشتغال: توسعه روابط تجاری با افغانستان منجر به ایجاد اشتغال در صنایع مختلف ایران خواهد شد.

تقویت روابط سیاسی: گسترش همکاری‌های اقتصادی با افغانستان به تقویت روابط سیاسی دو کشور کمک خواهد کرد.

افزایش نفوذ منطقه‌ای: با تقویت حضور اقتصادی در افغانستان، ایران می‌تواند نفوذ خود را در منطقه افزایش دهد.

با توجه به آنچه که اشاره شد، افغانستان برای ایران در همه عرصه‌ها و به ویژه گسترش روابط تجاری باید مهم باشد. در سالهای اخیر از رویدادهای خوبی که رقم زده‌ شده است، حضور ایران و همکاری در برگزاری نمایشگاههای بین المللی در کابل است. زیرا نمایشگاههای بین‌المللی به عنوان رویدادهایی مهم در عرصه تجارت و اقتصاد، نقش ویژه‌ای در تسهیل تبادلات تجاری، معرفی محصولات و خدمات جدید، ایجاد ارتباطات تجاری و تقویت همکاری‌های بین‌المللی ایفا می‌کنند.

در همین راستا قرار است دو نمایشگاه بازرگانی به فاصله کمتر از یک ماه در کابل برگزار شود اما تفاوت قابل توجه هزینه‌های مشارکت در آنها پرسش برانگیز شده است. نخستین نمایشگاه از ۲۹ شهریور تا اول مهر تحت عنوان پانزدهمین نمایشگاه اختصاصی جمهوری اسلامی ایران در کابل برگزار خواهد شد که در بخش مربوط به شرایط ثبت نام آن هزینه های مشارکت به شرح ذیل است:

«هزینه غرفه به ازای هر متر مربع ۱۹۰ دلار می باشد (حداقل متراژ ۱۲ متر مربع) «به مبلغ کل ۱۰۰ دلار هزینه رجیستری اضافه می گردد».در بخشی از «پکیج سفر» آمده است که مدت زمان سفر ۶ شب و ۷ روز است و اقامت در هتل ۵ ستاره به مدت ۶ شب برای هر نفر ۱۲۰۰ دلار است و در صورت درخواست اتاق یک تخته مبلغ ۱۰۰ دلار نیز اضافه خواهد شد.

دومین نمایشگاه بین المللی کابل ۱۵ تا ۱۸ مهرماه ۱۴۰۳ برگزار می شود که در شرایط ثبت نام آن نیز آمده است:

«تعرفه واگذاری هر متر مربع غرفه ۱۴۰ دلار می باشد. «تعرفه خدمات سفر شامل ... به مدت ۵ شب و ۶ روز در هتل ۴ ستاره برای هر نفر علی الحساب ۷۰۰ دلار و در صورت درخواست اتاق یک تخته ۸۰۰ دلار می باشد».

این دو نمایشگاه که به فاصله کمتر از سه هفته از یکدیگر برگزار خواهند شد اما هزینه های متفاوتی را برای شرکت کنندگان به دنبال دارد، احتمالا به خاطر هزینه های گزاف و متفاوت، تا زمان نوشتن این مطلب کمتر از ۱۰ غرفه رزرو شده است.

حال این پرسش به وجود می آید که چرا برگزاری و حضور در دو نمایشگاه به فاصله اندکی، برای شرکت کنندگان هزینه های بسیار متفاوتی دارد؟ آیا متولی یا متولیان تغییر کرده‌اند که در هزینه مشارکت نمایشگاه اثر گذاشته است؟ سازمان توسعه تجارت و یا هر نمایندگی دیگری که متولی این چنین نمایشگاههایی هستند باید موانع را از مسیر تجارت بردارند.

پیامدهای این اختلاف قیمت‌ها:

کاهش مشارکت: تفاوت در هزینه‌ها می‌تواند باعث کاهش مشارکت شرکت‌های ایرانی شود، زیرا بسیاری از شرکت‌ها ممکن است نتوانند هزینه‌های بالای یکی از نمایشگاه‌ها را پرداخت کنند.

تضعیف رقابت‌پذیری: اگر شرکت‌های ایرانی به دلیل هزینه‌های بالا نتوانند در نمایشگاه‌های باکیفیت‌تر شرکت کنند، ممکن است رقابت‌پذیری خود را در بازار افغانستان از دست بدهند.

ایجاد شائبه‌های فساد: تفاوت زیاد در هزینه‌ها ممکن است شائبه‌های فساد و رانت‌خواری را ایجاد کند.

تضعیف اعتماد به فرآیندهای برگزاری نمایشگاه: این اختلاف قیمت‌ها می‌تواند اعتماد شرکت‌ها به فرآیندهای برگزاری نمایشگاه را تضعیف کرده و در نتیجه به کاهش مشارکت آن‌ها در آینده منجر شود.

به هر حال، اختلاف هزینه‌های حضور در نمایشگاه‌های کابل، موضوعی است که نیازمند بررسی دقیق و ارائه راهکارهای مناسب است. شفافیت، نظارت و حمایت از شرکت‌ها می‌تواند به بهبود وضعیت و افزایش مشارکت فعالان اقتصادی در این رویدادهای مهم کمک کند.